Prawo w transporcie drogowym

Prawo o miarach
15.10.2006 Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach
(Dz. U. Nr 243, poz. 2441)
Zezwolenia jednorazowe 2006
13.02.2006 Biuro Obsługi Transportu Międzynarodowego informuje, że do czasu zatwierdzenia warunków wydawania zezwoleń zagranicznych na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego osób i rzeczy w 2006 roku wprowadza się następujące zasady:
Sprowadzanie pojazdów ciężarowych-informacje
25.11.2005
Opodatkowanie nabycia samochodu ciężarowego w krajach UE odbywa się na podobnych zasadach, określonych w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, jak przy nabywaniu tam samochodu osobowego. Istotną różnicą jest brak ograniczenia odliczenia podatku od towarów i usług od zakupu samochodów ciężarowych. Ponadto, w przeciwieństwie do samochodów osobowych, samochód zakwalifikowany jako ciężarowy zwolniony jest z akcyzy (bez znaczenia czy nowy czy używany).
Zezwolenia na przewozy ładunków
16.03.2005
Zezwolenia na przewozy ładunków:

Niniejszym informujemy, że w roku 2005 będą dostępne następujące rodzaje zezwoleń na wykonywanie międzynarodowych przewozów drogowych:

Zezwolenie loco - uprawnia do wykonania przewozu ( 1 jazdy tam i jednej z powrotem) pomiędzy Polską a krajem wydającym zezwolenie.

Zezwolenie tranzytowe - uprawnia do wykonania przewozu ( 1 jazdy tam i jednej z powrotem) przez terytorium danego kraju. Zezwolenie nie daje prawa do załadunku lub/i załadunku na terenie kraju tranzytowanego, chyba że przepisy dwustronne stanowią inaczej.

Zezwolenie ogólne - daje prawo do wykonania albo przewozu loco albo tranzytowego.

Zezwolenie kr3 - daje prawo do docelowego wywozu lub wwozu ładunku z/do kraju innego niż kraj rejestracji pojazdu.

Zezwolenie loco/kr3 - daje prawo do wykonania przewozu albo loco albo do/z kraju trzeciego.

Zezwolenie ogólne/kr3 - zezwolenie daje prawo do wykonania albo przewozu loco albo tranzytowego albo do lub z kraju trzeciego

Zezwolenie "porty" - daje prawo do wykonanie tylko przewozu do/z portu morskiego danego kraju.

Żadne z zezwoleń dostępnych w BOTM nie uprawnia do wykonywania przewozów kabotażowych i ponadgabarytowych. Szczegółowych informacji o zasadach wykonywania przewozów do konkretnych krajów udziela Informacja BOTM. Zezwolenia na przewozy osób:

Zezwolenie na wjazd pustym autobusem - wymagane jest przy wjeździe po grupę wwiezioną innym środkiem transportu, nie upoważnia do wjazdu po obywateli kraju wydającego zezwolenie a wjazd po obywateli kraju trzeciego jest możliwy tylko pod warunkiem wywozu grupy do kraju rejestracji pojazdu

Zezwolenie wahadłowe - uprawnia do wykonania wymienionej na zezwoleniu ilości przewozów zgodnie z harmonogramem i bez zmiany składu grup.

Dokumentem wymaganym w każdym przypadku, poza liniami regularnymi, jest formularz jazd (lista pasażerów)

Zasady wydawania zezwoleń w 2005r.

16.03.2005
Zasady wydawania zezwoleń na rok 2005

Rozdział I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Â§ 1.
1. Informacja określa warunki wydawania zezwoleń zagranicznych na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego osób i rzeczy w 2005 roku.
2. Zezwolenia zagraniczne wydaje się przedsiębiorcom uprawnionym do ich otrzymania zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym /Dz. U. Z 2004r. Nr 204, poz. 2088/.
3. Z dniem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej transport drogowy rzeczy pojazdami z polską rejestracją odbywa się bez ograniczeń, czyli bez obowiązku posiadania zezwoleń zagranicznych w relacjach:
- dwustronnych między Polską a poszczególnymi krajami UE,
- w tranzycie przez terytoria 25 krajów UE,
- między krajami UE.
Dokumentem uprawniającym do wykonywania powyższych przewozów jest wypis
z licencji wspólnotowej.
Na mocy umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym sporządzonej dnia
17 marca 1993 r. w Brukseli zasady wykonywania międzynarodowego transportu drogowego odnoszące się do krajów Unii Europejskiej mają również zastosowanie do Norwegii, Islandii i Lichtensteinu.
4. Wykonywanie przewozów kabotażowych pomiędzy dwiema miejscowościami na terytorium obcego państwa jest zabronione. Zakaz dotyczy zarówno krajów UE jak i spoza UE.
Â§ 2.
1. Dokonywanie czynności związanych z dystrybucją zezwoleń zagranicznych uprawniających do wykonywania przewozów na potrzeby własne odbywa się w Biurze Obsługi Transportu Międzynarodowego, zwanym dalej BOTM, oraz w organizacjach wymienionych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie upoważnienia polskich organizacji o zasięgu ogólnokrajowym zrzeszających międzynarodowych przewoźników drogowych do wydawania zezwoleń zagranicznych /Dz. U. Nr 68, poz. 627 z dnia 30 października 2002 r./, na zasadach określonych w porozumieniach zawartych pomiędzy BOTM a tymi organizacjami.
2. Organizacje zobowiązane są do stosowania warunków i zasad wymienionych w niniejszej Informacji w wydawaniu zezwoleń przewoźnikom korzystających z ich usług.
3. Szczegółowe warunki przekazywania zezwoleń organizacjom upoważnionym przez Ministra Infrastruktury do ich dystrybucji określone zostaną odrębnie przez Dyrektora BOTM w porozumieniu z Dyrektorem Departamentu Transportu Drogowego, z zachowaniem zasad określonych w niniejszej Informacji oraz zasady równości w dostępie do wydawanych zezwoleń zagranicznych.
4. Wykaz organizacji uprawnionych do wydawania zezwoleń zamieszczony w w/w rozporządzeniu znajduje się także w BOTM oraz na stronie www.botm.gov.pl

Rozdział II
WYDAWANIE ZEZWOLEĂ? ZAGRANICZNYCH
NA ZAROBKOWY PRZEWÓZ RZECZY
Â§ 3
1. Przedsiębiorca ma prawo poboru zezwoleń zagranicznych na przewóz rzeczy jeśli posiada ważną licencję.

2. Zezwolenia limitowane odbierane będą przez przewoźników w okresach półrocznych, odpowiednio do dnia 1 lipca oraz 2 grudnia 2005, pod rygorem utraty nieodebranych zezwoleń.
Â§ 4.
Wysokości limitów niżej wymienionych zezwoleń podlegających reglamentacji ustalone zostały w oparciu o wysokość przyznanego kontyngentu zezwoleń :
1. limit zezwoleń rosyjskich kr.3 dla poszczególnych przewoźników ustala się w wysokości odpowiadającej 180% zezwoleń Rosja kraje 3 II półrocze prawidłowo wykorzystanych i zwróconych na dzień 22 grudnia 2004 roku w ramach limitu i w trybie naliczania dodatkowych limitów (na podania),
2. limit zezwoleń rosyjskich bez kr.3 dla poszczególnych przewoźników ustala się w wysokości odpowiadającej 200% zezwoleń Rosja bez krajów trzecich II półrocze oraz Rosja z Polski poza limitem prawidłowo wykorzystanych i zwróconych na dzień 22 grudnia 2004 roku w ramach limitu i w trybie naliczania dodatkowych limitów (na podania),

3. Limit zezwoleń rumuńskich ogólnych dla poszczególnych przewoźników ustala się w wysokości odpowiadającej 80% zezwoleń prawidłowo wykorzystanych i zwróconych na dzień 22 grudnia 2004 roku w ramach limitu i w trybie naliczania dodatkowych limitów (na podania)
4. Zezwolenia zagraniczne Serbia i Czarnogóra ( SCG ), ˇ loco dla poszczególnych przewoźników ustala się w wysokości odpowiadającej 90 % zezwoleń prawidłowo wykorzystanych i zwróconych na dzień 22 grudnia 2004 roku ˇ tranzytowe dla poszczególnych przewoźników ustala się w wysokości odpowiadającej 80 % zezwoleń prawidłowo wykorzystanych i zwróconych na dzień 22 grudnia 2004 roku
5. Zezwolenia zagraniczne Chorwacja kr - 3, dla poszczególnych przewoźników ustala się w wysokości odpowiadającej 100% zezwoleń prawidłowo wykorzystanych i zwróconych na dzień 22 grudnia 2004 roku
Â§ 5
Zezwolenia : Armenia, Azerbejdżan, Bułgaria tranzyt UE, Bułgaria kr - 3, Czechy kr - 3, Finlandia kr-3, Kazachstan kr-3, Rumunia kr-3, Rumunia tranzyt UE, Grecja kr - 3, Gruzja, Norwegia kr - 3, Szwecja kr - 3 nieekologiczne, Turcja wjazd na pusto lub kr.- 3, Uzbekistan, Węgry kr. - 3 wydawane będą w wysokości 100 % zezwoleń prawidłowo wykorzystanych i zwróconych na dzień
22 grudnia 2004 roku

Â§ 6
1. Maksymalna liczba zezwoleń danego rodzaju będących w posiadaniu przedsiębiorcy, wymienionych w Â§ 4-5, nie może przekroczyć:
2 szt. na każdy uprawniony pojazd,
2. Pobór kolejnych zezwoleń może następować sukcesywnie w miarę rozliczania zezwoleń poprzednio pobranych z zachowaniem zasady, o której mowa
w ust. 1.
3. Zezwolenia pobrane i nie rozliczone z kontyngentu 2004, uniemożliwiają pobór odpowiednich zezwoleń z roku 2005 w podwójnej ilości niezwróconych zezwoleń.
Â§ 7
1. Zezwolenia zagraniczne: Chorwacja, Litwa kr-3, Łotwa kr-3, Słowacja kr-3 wydawane będą:
ˇ dla przewoźników posiadających do 4 pojazdów uprawniających do ich poboru w liczbie 1 szt. na każdy z tych pojazdów,
ˇ dla przewoźników posiadających powyżej 4 pojazdów uprawniających do ich poboru w liczbie 4 szt. na pierwsze 4 pojazdy i po 1 szt. na każdy kolejny 4 taki pojazd.
2. Zezwolenia pobrane w roku 2004 i nie rozliczone, uniemożliwiają pobór odpowiednich zezwoleń z roku 2005.
Â§ 8
1. Wszystkie jednorazowe zezwolenia, poza zezwoleniami wymienionymi w Â§ 4 7 wydawane będą w liczbie 3 szt. na każdy pojazd uprawniający
2. Na uzasadniony wniosek przewoźnika w sprawie przyznania dodatkowych zezwoleń dla realizacji przewozów udokumentowanych wieloletnią obecnością na danym rynku lub udokumentowanych zleceniami i umowami przewozowymi, Dyrektor BOTM może wprowadzić odstępstwa od powyższych zasad.
Â§ 9
1. Pozostała pula zezwoleń reglamentowanych powstała wskutek m.in.:
ˇ zmniejszenia limitu zezwoleń po przydzieleniu zezwoleń EKMT/CEMT wg Komunikatu MI 4/2004
ˇ zastosowania zmniejszenia przysługującej puli zezwoleń odpowiednio do Rozdziału V Â§ 13.3 do 13.7 Informacji tj. wobec nie zwrócenia do dnia 15 lutego 2005 lub zwrócenia nieprawidłowo wykorzystanych zezwoleń,
ˇ zastosowania zmniejszenia przysługującej puli zezwoleń odpowiednio do Rozdziału VI Â§ 15 tj. ujawnienia odstępowania zezwoleń,
ˇ nieodebrania w terminie zezwoleń limitowanych (do dnia 1 lipca 2005 i dnia 2 grudnia 2005) stanowi rezerwę interwencyjną pozostającą w dyspozycji Dyrektora BOTM we współpracy z Komisją Społeczną ds. współpracy z BOTM.
2. Wnioski o naliczanie dodatkowych limitów zezwoleń na kolejny miesiąc przyjmowane są w BOTM do odrębnie wskazanego dnia (decyduje data wpływu do BOTM).
W celu potwierdzenia złożenia wniosków, lista aktualizowana będzie na bieżąco na stronie: www.botm.gov.pl/dodatkowelimity-lista Wnioski, złożone w późniejszym terminie rozpatrywane będą w miesiącu następnym.
Lista wniosków wraz z decyzjami publikowana będzie na stronie: www.botm.gov.pl/dodatkowelimity-wynik
3. Powyższa procedura nie dotyczy przedsiębiorców członków Stowarzyszeń Przewoźników Drogowych. Stowarzyszenia rozdzielają dodatkowe limity według ustalonych przez siebie zasad.

Rozdział III
WYDAWANIE ZEZWOLEĂ? ZAGRANICZNYCH
NA ZAROBKOWY PRZEWÓZ OSÓB
Â§ 10
1. Przedsiębiorca ma prawo poboru zezwoleń zagranicznych na przewóz osób jeśli posiada ważną licencję na międzynarodowy przewóz a wykonywany przewóz wymaga stosownego zezwolenia.
2. Zezwolenia jednorazowe na wjazd autobusu pustego do Białorusi, Rosji wydawane będą wyłącznie przedsiębiorcom po przedstawieniu w BOTM informacji potwierdzającej wydanie przez Ministerstwo Infrastruktury zezwolenia na polski odcinek drogi.
3. Zezwolenia zagraniczne na przewozy osób będą wydawane wyłącznie przedsiębiorcom po przedstawieniu w BOTM informacji potwierdzającej wydanie przez Ministerstwo Infrastruktury zezwolenia na polski odcinek drogi.

Rozdział IV
ZEZWOLENIA NA PRZEWOZY DLA POTRZEB WŁASNYCH
PRZEWOZY NIEZAROBKOWE
Â§ 11.
1. Pobór zezwoleń zagranicznych wydawanych na podstawie umów międzynarodowych, może mieć miejsce po zarejestrowaniu przedsiębiorcy w rejestrze pojazdów i przedsiębiorców BOTM.
2. Wpisu do rejestru, dokonuje się na podstawie:
ˇ zaświadczenia oraz wypisów wydanych na podstawie art. 33 ustawy o transporcie drogowym przez starostę właściwego dla siedziby przedsiębiorcy, potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej.
ˇ zaświadczenia oraz wypisów wydanych na podstawie art. 33 ustawy o transporcie drogowym przez Ministra Infrastruktury, potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej.
3. Pojazdy samochodowe zgłoszone do rejestru powinny zostać zarejestrowane na terytorium Polski. Dowody rejestracyjne mogą zostać przedstawione
w kserokopii.
4. W przypadku pojazdu niebędącego własnością przedsiębiorcy należy złożyć dokument potwierdzający prawo dysponowania pojazdem.
Â§ 12
Przedsiębiorcę wykonującego przewozy dla potrzeb własnych obowiązują takie same zasady przyznawania i rozliczania pobranych zezwoleń jak przewoźników posiadających licencję z tym, że odnoszą się one do pojazdów zgłoszonych do rejestru BOTM

Rozdział V
ZWROT WYKORZYSTANYCH ZEZWOLEĂ?
Â§ 13
1. Zobowiązuje się przewoźników do zwrotu wszystkich zezwoleń reglamentowanych pobranych w 2004 roku (wg Informacji 104/2004) do dnia 15 lutego 2005r.
2. Obowiązkowemu rozliczeniu w BOTM podlegają wymienione poniżej zezwolenia na przewóz rzeczy:

Armenia	Kirgistan
Azerbejdżan	Litwa kr-3
Białoruś kr-3	Łotwa kr-3
Bośnia i Hercegowina kr-3	Macedonia ogólne ekologiczne
Bośnia i Hercegowina ogólne	Macedonia ogólne płatne
Bułgaria kr-3	Mołdawia kr-3
Bułgaria loco	Norwegia kr-3
Bułgaria tranzyt	Rosja (wszystkie rodzaje zezwolenia)
Bułgaria tranzyt ekologiczne UE	Rumunia kr-3
CEMT/EKMT	Rumunia ogólne
Chorwacja kr-3	Rumunia tranzyt ekologiczne UE
Chorwacja ogólne	Serbia i Czarnogóra loco
Czechy kr-3	Serbia i Czarnogóra tranzyt
Estonia kr-3	Słowacja kr-3
Finlandia kr-3	Szwecja kr-3 ekologiczne
Finlandia kr-3 ekologiczne	Szwecja kr-3 nieekologiczne
Grecja kr-3	Turcja wjazd na pusto lub kr-3
Gruzja	Uzbekistan
Kazachstan kr-3	Węgry kr-3
Kazachstan ogólne

3. Niezwrócone zezwolenia z kontyngentu 2004, powodują zmniejszenie limitu zezwoleń jednorazowych na rok 2005 o podwójną ilość niezwróconych zezwoleń z dniem rozpoczęcia wydawania odpowiednich zezwoleń z kontyngentu 2005.
4. Zezwolenia z roku 2004 prawidłowo wykorzystane i zwracane do dnia 15 lutego 2005 odblokowują sukcesywnie limit na rok 2005 o podwójną ilość zwróconych zezwoleń.
5. Po dniu 15 lutego 2005 roku zwroty zezwoleń z roku 2004 nie będą przyjmowane.
6. Nie zwrócenie do BOTM zezwoleń z roku 2004 lub zwrócenie nie wykorzystanych zezwoleń reglamentowanych, uniemożliwia dodatkowy przydział zezwoleń z rezerwy interwencyjnej.
7. W przypadku zwrócenia do BOTM nieprawidłowo lub/i nie wykorzystanych zezwoleń, zablokowana będzie możliwość poboru odpowiednich zezwoleń, w liczbie odpowiadającej dwukrotnej liczbie zezwoleń nie zwróconych.
8. Wnioski o nie stosowanie sankcji, o których mowa w ust.6 i 7, będą rozpatrywane indywidualnie na uzasadniony wniosek przedsiębiorcy.
9. Powyższe postanowienia nie dotyczą zezwoleń wobec których uchylono obowiązek zwrotu właściwą Informacją BOTM.

Rozdział VI
POSTANOWIENIA KOĂ?COWE
Â§ 14
1. Przedsiębiorca może odstępować, należny mu limit zezwoleń lub jego część opisanych w Â§ 4,5 innym przedsiębiorcom.
2. Wystąpienie o przeniesienie i przejęcie należnego limitu zezwoleń może być dokonane wyłącznie przez przedsiębiorcę osobiście lub przez osoby uprawnione do reprezentowania podmiotu wpisane do właściwego rejestru.
3. Wniosek o przeniesienie limitów winien zawierać wyraźne wskazanie, czy należy dokonać przeniesienia z zachowaniem prawa do naliczania limitów
w roku następnym czy też nie. Przeniesienia należnych limitów nie mogą być dokonywane na wniosek pełnomocników firm. Podpisy osób upoważnionych
z przedsiębiorstw zrzekających się oraz z przedsiębiorstwa otrzymującego zezwolenia, muszą być złożone w obecności pracownika BOTM lub przed notariuszem.
4. Druk wystąpienia o przeniesienie i przejęcie należnego limitu zezwoleń stanowi załącznik Informacji

Â§ 15

1. W przypadku ujawnienia odstępowania innym przedsiębiorcom zezwoleń reglamentowanych, bez pisemnego zawiadomienia BOTM przed użyciem zezwolenia, zmniejsza się przysługującą pulę zezwoleń na dany kraj obydwu przewoźnikom (odstępującemu i nabywającemu zezwolenie) o dwukrotną liczbę odstąpionych zezwoleń.
2. Wnioski o nie stosowanie sankcji, będą rozpatrywane indywidualnie
na uzasadniony wniosek przewoźnika.

Â§ 16
1. W przypadku zmian uwarunkowań zewnętrznych, obecnie niemożliwych
do przewidzenia, takich jak np.:
- sytuacja kryzysowa na rynku transportowym,
- niespodziewany wzrost lub spadek liczby przewozów wykonywanych
do poszczególnych krajów,
- zmiana kontyngentów zezwoleń zagranicznych,
powyższe zasady wydawania zezwoleń mogą ulec zmianie w trakcie 2005 roku.
2. Decyzje o zakresie powyższych zmian będą podejmowane przez Dyrektora Departamentu Transportu Drogowego w porozumieniu z Dyrektorem BOTM.
Â§ 17
Wyżej wymienione zasady zostały skonsultowane z przedstawicielami organizacji zrzeszających przewoźników drogowych.

Powyższy tekst został uzgodniony
z Komisją ds. współpracy z BOTM.

źródło: Biuro Obsługi Transportu Międzynarodowego

Udzielnanie licencji na międzynarodowy transport drogowy
16.03.2005
Udzielanie licencji na międzynarodowy transport drogowy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym (Dz. U. 125, poz. 1371) podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego. Kwestie posiadania licencji reguluje także Rozporządzenie Rady (EWG) Nr 881/92 z dnia 26 marca 1992 roku w sprawie dostępu do rynku drogowych przewozów rzeczy we Wspólnocie, na lub z terytorium Państwa Członkowskiego lub w tranzycie przez jedno lub więcej Państw Członkowskich w zakresie transportu rzeczy i Rozporządzenie Rady (EWG) Nr 684/92 z dnia 16 marca 1992 roku w sprawie wspólnych zasad międzynarodowego przewozu pasażerskiego autokarowego i autobusowego w zakresie przewozów osób.

Wniosek o uzyskanie licencji powinien zawierać:
1. oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres
2. numer w rejestrze przedsiębiorców albo w ewidencji działalności gospodarczej
3. określenie rodzaju i zakresu
4. rodzaj i liczbę pojazdów samochodowych, którymi dysponuje przedsiębiorca ubiegający się o udzielenie licencji
5. czas, na jaki licencja ma być udzielona.
Do wniosku o udzielenie licencji, z zastrzeżeniem ust. 4, należy dołączyć:
1. odpis z rejestru przedsiębiorców albo z ewidencji działalności gospodarczej
2. kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej (REGON)
3. kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej (NIP)
4. kserokopię certyfikatu kompetencji zawodowych przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej transportem drogowym w przedsiębiorstwie
5. zaświadczenie z rejestru skazanych stwierdzające niekaralność członków organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzającej spółką jawną lub komandytową, a w przypadku innego przedsiębiorcy - osoby prowadzącej działalność gospodarczą.
  Osoby te nie mogą być skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne: karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom pracy i płacy albo innym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu.
  Nie może tez być wydane w stosunku do tych osób prawomocne orzeczenie zakazujące wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego
6. dokumenty potwierdzające spełnienie warunków posiadania sytuacji finansowej zapewniającej podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego potwierdzonej dostępnymi środkami finansowymi, majątkiem lub ostatnim bilansem rocznym przedsiębiorstwa w wysokości:
  1. 9.000 euro - na pierwszy pojazd samochodowy przeznaczony do transportu drogowego
  2. 5.000 euro - na każdy następny pojazd samochodowy
7. oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców spełniających wymagania określone w przepisach ustawy, przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym oraz w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców, a także nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub środowisku
8. wykaz pojazdów samochodowych wraz z kserokopiami dowodów rejestracyjnych albo kserokopie dowodów rejestracyjnych, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest właścicielem tych pojazdów - również dokument potwierdzający prawo do dysponowania nimi.
Należy także uiścić opłatę skarbową w wysokości 5 zł za wniosek i po 0,5 zł za każdy załącznik. Konieczne jest także przedłożenie dowodu wpłaty kwoty z tytułu udzielenia licencji.

Licencji udziela się każdemu przedsiębiorcy spełniającemu wyżej określone, ustawowe warunki. Licencji udziela się na okres 5 lat zgodnie z art. 6 rozporządzenia nr 881/92 i art. 3a ust. 4 rozporządzenia nr 684/92.

Za wydanie licencji pobiera się opłaty określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 9 kwietnia 2004 roku w sprawie wysokości opłat za czynności administracyjne związane z wykonywaniem transportu drogowego oraz za egzaminowanie i wydawanie certyfikatu kompetencji zawodowych (Dz. U. Nr 82, poz. 759).
ADR
17.02.2005 ADR konwencja dotycząca drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych (franc. L'Accord europeen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route)
W międzynarodowym transporcie drogowym istotną jest umowa dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych, zwaną w skrócie ADR. Umowa sporządzona została w Genewie 30 września 1957r. i od tego czasu podlega stałej modernizacji. Aktualna wersja Umowy ADR pochodzi z 1997r. Składa się ona z Umowy właściwej oraz z załączników A i B, będących jej integralną częścią. Umowa właściwa określa stosunki prawne między uczestniczącymi państwami, natomiast przepisy regulujące w szerokim zakresie warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych w międzynarodowym transporcie samochodowym, które zawarte są w jej załącznikach.
Załącznik A dzieli wszystkie produkowane w świecie materiały na dziewięć klas niebezpieczeństwa oraz zawiera szczegółowy wykaz tych materiałów w poszczególnych klasach, do których zaliczają się:
Klasa 1 - Materiały i przedmioty wybuchowe,
Klasa 2 - Gazy,
Klasa 3 - Materiały ciekłe zapalne,
Klasa 4
4.1. Materiały stałe zapalne,
4.2. Materiały samozapalne,
4.3. Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne,
Klasa 5
5.1. Materiały utleniające,
5.2. Nadtlenki organiczne,
Klasa 6
6.1. Materiały trujące,
6.2. Materiały zakaźne,
Klasa 7 - Materiały promieniotwórcze
Klasa 8 - Materiały żrące
Klasa 9 - Różne materiały i przedmioty niebezpieczne
Ponadto określa ogólne i szczegółowe warunki opakowania pojedynczych materiałów, wymagania w zakresie oznakowania materiałów oraz warunki badań i znakowania tych materiałów.
Załącznik B określa :
- warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych,
- warunki techniczne pojazdów samochodowych,
- warunki techniczne przyczep (naczep), cystern i kontenerów - cystern,
- warunki oznakowania pojazdów i dodatkowego ich wyposażenia,
- warunki załadunku i wyładunku poszczególnych materiałów,
- zakazy ładowania ładunku razem w jednym pojeździe,
- wymagania dotyczące osób uczestniczących w przewozie,
- niezbędną dokumentację przy tych przewozach.
Obecnie do Umowy ADR należą - według kolejności przystąpienia następujące państwa:
Francja, Belgia, Włochy, Holandia, Portugalia, Zjednoczone Królestwo i Północna Irlandia, Niemcy, Luksemburg, Szwajcaria, Hiszpania, Austria, Szwecja, Polska, Norwegia, Węgry, Finlandia, Dania, Grecja, Czechy, Słowacja, Bośnia i Hercegowina, Słowenia, Białoruś, Rosja, Bułgaria, Rumunia, Chorwacja, Lichtenstein, Jugosławia, Estonia, Litwa, Łotwa i Macedonia.
Polska ratyfikowała Umowę ADR w 1975r., a tekst przepisów został ogłoszony w załączniku
do Dz. U. z 1975r. nr 35, poz. 189.
UMOWA
ZAŁˇCZNIK
Wykaz materiałów niebezpiecznych, których przewóz podlega zgłoszeniu do komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.

AETR

17.02.2005 Dz.U. 1999 Nr 94 poz. 1086

AETR Umowa europejska "Accord europeen relatif au travail des equipages des vehicules effectuant des transports internationaux par route" - dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe.

Obecnie duże znaczenie odgrywa Umowa Europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe zwana AETR. Została ona sporządzona przez Europejską Komisję Gospodarczą ONZ w Genewie, złożono do podpisu 1lipca 1970r., weszła w życie 5 stycznia 1976r. Polska była jednym z inicjatorów prac nad tą Umową i podpisała ją już 24 marca 1971r. Odmienność regulacji czasu pracy w Polsce, system wynagrodzeń i układy zbiorowe spowodowały iż procedura ratyfikacyjna miała miejsce dopiero w październiku 1992r. Opublikowane akty prawne:

Dz.U. 1999 nr 94 poz. 1086 - podanie do wiadomości
Umowa Europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzona w Genewie dnia 1 lipca 1970 r.

Dz.U. 1999 nr 94 poz. 1087 - ratyfikacja i tekst umowy
Oświadczenie Rządowe z dnia 30 sierpnia 1999 r. w sprawie ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską Umowy europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzonej w Genewie dnia 1 lipca 1970 r., oraz ogłoszenia jednolitego tekstu tej umowy.

Umowa AETR określa wiek kierowcy, czas prowadzenia pojazdu, przerwy, czas odpoczynku kierowcy, obowiązek montowania i używania urządzenia kontrolnego, obowiązek homologacji i kontroli urządzenia kontrolnego itd. Obecnie członkami tej umowy są następujące państwa: Francja, Belgia, Włochy, Holandia, Portugalia, Wielka Brytania, Irlandia, Niemcy, Luksemburg, Hiszpania, Austria, Szwecja, Polska, Norwegia, Dania, Grecja, Czechy, Słowacja, Bośnia i Hercegowina, Słowenia, Białoruś, Estonia, Jugosławia, Łotwa, Mołdawia, Chorwacja i Rosja.

Umowa AETR została sporządzona w celach:

rozwoju i usprawnienia międzynarodowych przewozów drogowych pasażerów i ładunków,
zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego,
uregulowania niektórych warunków zatrudnienia w międzynarodowym transporcie drogowym zgodnie z zasadami Międzynarodowej Organizacji Pracy
wspólnego ustalenia niektórych środków zapewniających jej przestrzeganie.

Umowa AETR ma zastosowanie na terytoriach wszystkich Stron sygnatariuszy przy wykonywaniu międzynarodowego przewozu drogowego pojazdem zarejestrowanym na terytorium jednej z umawiających się Stron.

Jednakże :

jeżeli podczas międzynarodowego przewozu drogowego jeden lub więcej członków załogi nie opuszcza terytorium państwowego, na którym jest normalnie zatrudniony, Umawiająca się Strona, której podlega ten obszar, może nie stosować do niego lub do nich postanowień niniejszej Umowy;
jeśli Umawiające się Strony, których terytorium jest wykorzystywane, nie uzgodnią inaczej, niniejsza Umowa nie ma zastosowania do międzynarodowych przewozów drogowych, wykonywanych przez pojazdy:
- przeznaczone do przewozu towarów i których dopuszczalna masa całkowita, łącznie z przyczepami lub naczepami, nie przekracza 3,5 tony;
- przeznaczone do przewozu pasażerów, które ze względu na typ konstrukcyjny i wyposażenie nadają się do przewozu najwyżej dziewięciu osób łącznie z kierowcą i są do tego celu przeznaczone;
- przeznaczone do przewozu pasażerów w usługach regularnych, których droga przebiegu nie przekracza 50 km;
- których maksymalna prędkość dopuszczalna nie przekracza 30 kilometrów na godzinę;
- przeznaczone dla lub podlegające kontroli sił zbrojnych, służb obrony cywilnej, pożarniczych i sił odpowiedzialnych za utrzymanie porządku publicznego;
- przeznaczone dla usług kanalizacyjnych, ochrony przeciwpowodziowej, wodociągowych, gazowniczych i energetycznych, zarządów dróg, usług oczyszczania, telegraficznych, przewozu artykułów pocztowych, transmisji radiowej, usług telewizyjnych oraz związanych z wykrywaniem nadajników lub odbiorników radiowych lub telewizyjnych;
- używane w stanach wyjątkowych lub przeznaczone do zadań ratownictwa;
- wyspecjalizowane i przeznaczone do zadań medycznych;
- przewożące wyposażenie cyrkowe i wesołych miasteczek;
- wyspecjalizowane pojazdy pomocy technicznej;
- przechodzące próby drogowe w celach ulepszeń technicznych, naprawczych lub utrzymania oraz pojazdy nowe lub przebudowane, które jeszcze nie weszły do ruchu;
- używane do niehandlowych przewozów dóbr w celach prywatnych;
- używane do odbioru mleka w fermach lub odwożące do ferm pojemniki na mleko bądź produkty mleczne przeznaczone do karmienia bydła.

Istotnym wydawać się może fakt stosowania wyższych wielkości minimalne i niższe maksymalne niż ustalone w artykułach umowy (wiek kierowców, czas prowadzenia pojazdu, przerwy w prowadzeniu pojazdu, czas odpoczynku)
jednakże, postanowienia niniejszej umowy będą miały zastosowanie do kierowców, wykonujących działalność międzynarodowego transportu drogowego w pojazdach, zarejestrowanych w innym Umawiającym się lub nie Państwie.

Umowa AETR określa również:

Minimalny wiek kierowców przydzielonych do przewozów towarów
Całkowity okres prowadzenia pojazdu zwany dalej "dziennym okresem prowadzenia", który nie może przekroczyć 9 godzin a wyjątkowo może być przedłużony do 10 godzin dwa razy w tygodniu,
Tygodniowy okres odpoczynku,
Przerwy w prowadzeniu pojazdu,
Dzienny i tygodniowy czas odpoczynku,
Nakaz montowania i używania w pojazdach urządzenia kontrolnego, które w zakresie warunków budowy, montowania, używania i kontroli, odpowiada Rozporządzeniu Rady (EWG) No 3821/85 z 20 grudnia 1985 r.,
Zakres kontroli postanowień umowy wykonywanej przez przedsiębiorstwa transportowe, dotyczącej okresów kierowania pojazdem, czasu trwania innej pracy oraz godziny wypoczynku, posługując się wszystkimi dokumentami, będącymi w dyspozycji firmy,
Środki zapewniające prawidłowe stosowanie umowy AETR,
Rozstrzyganie sporów pomiędzy Umawiającymi się Stronami i tryb wprowadzania zmian do niniejszej Umowy.

Zgodnie z postanowieniami artykułu 10 Umowy AETR, od dnia 24 kwietnia 1995r. w międzynarodowych przewozach ładunków jak również osób, we wszystkich pojazdach:

do przewozu ładunków - których dopuszczalna masa całkowita wraz z przyczepą przekracza 3,5 t,
do przewozu osób - które przeznaczone są do przewozu 9 osób łącznie z kierowcą, dopuszczonych do ruchu w krajach członkowskich i pojazdach przyjeżdżających z poza państw objętych umową, wprowadzony został obowiązek stosowania tachografu - urządzenia kontrolno-rejestrowego.

Urządzenie kontrolne musi dostarczać zapisu następujących parametrów takich jak:

odległość przebyta przez pojazd;
prędkość pojazdu;
czas prowadzenia;
inne czasy pracy i czasy dyspozycyjności;
przerwy od pracy i dzienne czasy odpoczynku;
otwarcie skrzynki, zawierającej kartę kontrolną;

W przypadku pojazdów używanych przez dwóch kierowców, urządzenie kontrolne musi umożliwiać rejestrowanie czasów wymienionych w punktach 3, 4 i 5, jednocześnie, ale oddzielnie na dwóch odrębnych kartach. Umowa AETR zabrania wynagradzania kierowców w formie premiowania bądź zwiększenia uposażenia za przebyte odległości i/lub ilości przewożonych towarów chyba, że system ten nie będzie zagrażał bezpieczeństwu drogowemu.

ATA

17.02.2005 Dz.U. 1969 Nr 30 poz. 242

Data wydania: 1969.06.18

KONWENCJA CELNA
W SPRAWIE KARNETU A.T.A. DLA ODPRAWY WARUNKOWEJ TOWARÓW (KONWENCJA A.T.A.)

sporządzona w Brukseli dnia 6 grudnia 1961 r.^*

ATP
17.02.2005 Dz.U. 1984 Nr 49 poz. 254
Data wydania: 1984.09.24
ATP
1. Konwencja dotycząca przewozu szybko psujących się towarów sporządzona w Genewie, dnia 1 września 1970r. umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów, w skrócie zwana ATP.
2. Obecnie stronami Umowy ATP są następujące państwa: Austria, Belgia, Chorwacja, Dania, Federacja Rosyjska, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Kazachstan, Luksemburg, Maroko, Norwegia, Polska, Portugalia, Czechy, Niemcy, Słowacja, Słowenia, Szwecja, USA, Węgry, Wielka Brytania i Włochy. Szwajcaria podpisała Umowę , ale jej jeszcze nie ratyfikowała. Natomiast Afryka Południowa podjęła już prace nad przystąpieniem do Umowy ATP.
3. Umawiające się strony, pragnąc polepszyć warunki zachowania jakości szybko psujących się artykułów żywnościowych w czasie ich przewozu, w szczególności w ramach rozwoju handlu szybko psującymi się artykułami żywnościowymi, zawierają umowę o międzynarodowych przewozach ATP. Polska ratyfikowała umowę w 1984r.
4. Postanowienia umowy stosuje się do:
- każdego przewozu wykonywanego na rzecz osób trzecich lub na własny
  rachunek wyłącznie, transportem kolejowym lub samochodowym lub obydwoma tymi
  rodzajami transportu.
- do przewozów morskich na odległość mniejszą niż 150 km, pod warunkiem że
  ładunki dostarczane są bez przeładunku środkami transportu używanymi do
  przewozu lądowego lub przewozów lądowych i pod warunkiem że przewozy te
  poprzedza lub następuje po nich jeden lub kilka przewozów lądowych, albo są
  one wykonywane między dwoma takimi przewozami lądowymi.
1. Pojazdy wykorzystywane do przewozów szybko psujących się artykułów
  żywnościowych takie jak przyczepy, naczepy i kontenery muszą spełniać
  określone w załączniku do umowy normy, które są określone dla poszczególnych
  kategorii:
- izolowany cieplnie środek transportu:
  - - środek transportu z izolacją normalną,
  - - środek transportu z izolacją wzmocnioną,
- którego nadwozie wykonane jest z izolowanych termicznie ścian
  ograniczających wymianę ciepła z otoczeniem,
- środek transportu chłodzony w sposób inny niż mechaniczny przy
  wykorzystaniu źródła zimna w postaci lodu naturalnego, płyt eutektycznych,
  suchego lodu lub gazów skroplonych pozwala obniżyć temperaturę wewnątrz
  nadwozia dla klas od A do D,
- środek transportu chłodzony mechanicznie (agregat sprężarkowy, urządzenie
  absorbcyjne) pozwalający przy średniej temperaturze zewnętrznej +30 oC
  obniżać temperaturę wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie utrzymywać ją
  zgodnie z normami dla określonej klasy od A do F.
- ogrzewany środek transportu - wyposażony w urządzenie grzewcze pozwalający
  przy średniej temperaturze zewnętrznej utrzymywać temperaturę wewnątrz
  próżnego nadwozia przez 12 godzin, a następnie utrzymywać ją zgodnie z
  normami dla określonej klasy A lub B.
1. Umowa ATP zawiera również postanowienia dotyczące:
- UMOWA
  o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP),
  OŚWIADCZENIE RZˇDOWE
  UMOWA
  Rozdział I
  Specjalne środki transportu.
  Rozdział II
  Wykorzystanie specjalnych środków transportu do międzynarodowych przewozów niektórych szybko psujących się artykułów żywnościowych.
  Rozdział III
  Postanowienia różne
  Rozdział IV
  Postanowienia końcowe.
  ZAŁˇCZNIK
  Nr 1
  Określenia i normy specjalnych środków transportu do przewozu szybko psujących się artukułów żywnościowych.
  1.
  Izotermiczny środek transportu.
  2.
  Środek transportu - lodownia.
  3.
  Środek transportu - chłodnia.
  4.
  Ogrzewany środek transportu.
  5.
  Postanowienia przejściowe.
  Dodatek
  1
  Postanowienia dotyczące kontroli zgodności izotermicznych środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu z normami.
  Dodatek
  2
  Metody i tryb dokonywania pomiarów i kontroli własności izotermicznych i skuteczności urządzeń chłodniczych lub ogrzewczych specjalnych środków transportu przeznaczonych do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych.
  A.
  OKREŚLENIA I PRZEPISY OGÓLNE
  B.
  WŁASNOŚCI IZOTERMICZNE ŚRODKÓW TRANSPORTU
  C.
  SKUTECZNOŚĂ? DZIAŁANIA URZˇDZEĂ? CIEPLNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU
  Dodatek
  3
  Wzór świadectwa wydawanego dla izotermicznych środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu przeznaczonych do lądowych międzynarodowych przewozów szybko psujących się artykułów żywnościowych.
  Dodatek
  4
  Rozpoznawcze oznaczenia literowe na specjalnych środkach transportu.
  ZAŁˇCZNIK
  Nr 2
  Warunki dotyczące temperatur, które powinny być przestrzegane przy przewozie zamrożonych i głęboko zamrożonych artykułów żywnościowych.
  ZAŁˇCZNIK
  Nr 3
  Warunki dotyczące temperatur, które powinny być przestrzegane przy przewozie niektórych artykułów żywnościowych, nie znajdujących się w stanie zamrożonym lub głęboko zamrożonym.
  OŚWIADCZENIE RZˇDOWE
  z dnia 24 września 1984 r.
  W sprawie przystąpienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do Umowy o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP), sporządzonej w Genewie dnia 1 września 1970 r.
  Podaje się niniejszym do wiadomości, że zgodnie z artykułem 9 Umowy o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP), sporządzonej w Genewie dnia 1 września 1970 r., został złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych dnia 5 maja 1983 r. dokument przystąpienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do powyższej umowy. Dokument przystąpienia zawiera następujące zastrzeżenie:
  "Polska Rzeczpospolita Ludowa nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 umowy".
  Zgodnie z artykułem 11 umowy weszła ona w życie w stosunku do Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dnia 15 maja 1984 r. Ponadto podaje się do wiadomości, że następujące państwa stały się stronami powyższej umowy, która weszła w życie dnia 21 listopada 1976 r., podpisując ją bez zastrzeżenia ratyfikacji lub składając dokumenty ratyfikacyjne albo przystąpienia w niżej podanych datach:
  Francja dnia 1 marca1971 r.,
  Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich dnia 10 września1971 r., z następującym zastrzeżeniem:
  "Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich nie uważa się za związany postanowieniami artykułu 15 ustępy 2 i 3 umowy, dotyczącymi przedkładania do arbitrażu na wniosek jednej ze stron jakiegokolwiek sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania umowy."
  i oświadczeniami:
  "Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich uważa za konieczne stwierdzić, że postanowienia artykułu 9 umowy, które ograniczają liczbę potencjalnych uczestników umowy, mają charakter dyskryminacyjny, oraz oświadcza, że zgodnie z zasadami suwerennej równości państw umowa powinna być otwarta dla wszystkich państw europejskich bez jakiejkolwiek dyskryminacji lub ograniczenia.
  Postanowienia artykułu 14 umowy, zgodnie z którymi Umawiające się Państwa mogą rozszerzyć jej stosowanie na terytoria, za których stosunki międzynarodowe ponoszą one odpowiedzialność, są przestarzałe i sprzeczne z deklaracją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym (rezolucja nr 1514/XV/ z dnia 14 grudnia 1960 r.).",
  Hiszpania dnia 24 kwietnia1972 r.,
  Republika Federalna Niemiec dnia 8 października1974 r.,
  Jugosławia dnia 21 listopada1975 r.,
  Dania dnia 22 listopada1976 r.,
  Austria dnia 1 marca1977 r.,
  Włochy dnia 30 września1977 r.,
  Bułgaria dnia 26 stycznia1978 r., z następującym zastrzeżeniem:
  "Ludowa Republika Bułgarii nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 umowy, dotyczącym stosowania arbitrażu w rozwiązywaniu sporów między Umawiającymi się Stronami."
  i oświadczeniami:
  "Ludowa Republika Bułgarii oświadcza, że artykuł 9, który zezwala stać się stronami umowy tylko państwom będącym członkami Europejskiej Komisji Gospodarczej, ma charakter dyskryminacyjny. Ludowa Republika Bułgarii oświadcza również, że artykuł 14, zgodnie z którym państwo może oświadczyć, iż umowa ma zastosowanie do terytoriów, za których stosunki międzynarodowe to państwo ponosi odpowiedzialność, jest sprzeczny z deklaracją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznana niepodległości krajom i narodom kolonialnym z dnia 14 grudnia 1960 r.",
  Luksemburg dnia 9 maja1978 r.,
  Holandia dnia 30 listopada1978 r., w odniesieniu do Królestwa w Europie,
  Szwecja dnia 13 grudnia1978 r.,
  Norwegia dnia 14 lipca1979 r.,
  Belgia dnia 1 października1979 r.,
  Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii dnia 5 października1979 r.,
  Finlandia dnia 15 maja1980 r.,
  Maroko dnia 5 marca1981 r.,
  Niemiecka Republika Demokratyczna dnia 14 kwietnia1981 r., z następującym zastrzeżeniem:
  "Niemiecka Republika Demokratyczna oświadcza zgodnie z artykułem 16 ustęp 1 umowy, że nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 umowy."
  i oświadczeniem:
  "Stanowisko Niemieckiej Republiki Demokratycznej odnośnie do postanowień artykułów 10 i 14 umowy w zakresie jej stosowania do terytoriów kolonialnych i innych terytoriów zależnych oparte jest na postanowieniach deklaracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym (rezolucja nr 1514/XV/ z dnia 14 grudnia 1960 r.), proklamującej konieczność doprowadzenia do szybkiego i bezwarunkowego zakończenia stanu kolonializmu we wszystkich jego formach i przejawach.",
  Czechosłowacja dnia 13 kwietnia1982 r., z następującym zastrzeżeniem:
  "Przystępując do niniejszej umowy Czechosłowacka Republika Socjalistyczna oświadcza zgodnie z artykułem 16 ustęp 1 umowy, że nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 tej umowy."
  i oświadczeniami:
  "Czechosłowacka Republika Socjalistyczna oświadcza, że jej stanowisko odnośnie do postanowień artykułu 14 umowy w zakresie jej stosowania do terytoriów kolonialnych i innych terytoriów zależnych oparte jest na postanowieniach deklaracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym (rezolucja nr 1514/XV/ z dnia 14 grudnia 1960 r.), proklamującej konieczność doprowadzenia do szybkiego i bezwarunkowego zakończenia stanu kolonializmu we wszystkich jego formach i przejawach.",
  Stany Zjednoczone Ameryki dnia 20 stycznia1983 r.,
  z oświadczeniem zgłoszonym zgodnie z artykułem 10, że "umowa nie ma zastosowania do przewozów w Stanach Zjednoczonych Ameryki i na ich terytoriach."
  Zgodnie z artykułem 11 umowy weszła ona w życie w stosunku do Francji, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Hiszpanii, Republiki Federalnej Niemiec, Jugosławii i Danii dnia 21 listopada 1976 r., a w stosunku do każdego z pozostałych państw weszła w życie po upływie jednego roku od złożenia przez dane państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.
  UMOWA
  o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP),
  sporządzona w Genewie dnia 1 września 1970 r.
  Umawiające się Strony, pragnąc polepszyć warunki zachowania jakości szybko psujących się artykułów żywnościowych w czasie ich przewozu, w szczególności w ramach handlu międzynarodowego, uważając, że polepszenie tych warunków może przyczynić się do rozwoju handlu szybko psującymi się artykułami żywnościowymi, uzgodniły, co następuje:
  Rozdział I
  Specjalne środki transportu.
  Artykuł 1
  Przy wykonywaniu międzynarodowych przewozów szybko psujących się artykułów żywnościowych izotermicznymi środkami transportu, lodowniami, chłodniami i ogrzewanymi środkami transportu mogą być nazwane tylko takie środki transportu, które odpowiadają określeniom i normom podanym w załączniku 1 do umowy.
  Artykuł 2
  Umawiające się Strony podejmą niezbędne środki, aby zgodność z normami środków transportu, o których mowa w artykule 1 umowy, była kontrolowana i sprawdzana zgodnie z postanowieniami zawartymi w dodatkach 1, 2, 3 i 4 załącznika 1 do umowy. Każda Umawiająca się Strona będzie uznawać ważność świadectw zgodności, wydanych zgodnie z punktem 4 dodatku 1 załącznika 1 do umowy, przez właściwą władzę innej Umawiającej się Strony. Każda Umawiająca się Strona może uznać ważność świadectw zgodności wydanych z zachowaniem warunków przewidzianych w dodatkach 1 i 2 załącznika 1 do umowy przez właściwą władzę państwa nie będącego Umawiającą się Stroną.
  Rozdział II
  Wykorzystanie specjalnych środków transportu do międzynarodowych przewozów niektórych szybko psujących się artykułów żywnościowych.
  Artykuł 3
  Postanowienia artykułu 4 umowy stosuje się do każdego przewozu wykonywanego na rzecz osób trzecich lub na własny rachunek wyłącznie, z uwzględnieniem postanowień ustępu 2 niniejszego artykułu, transportem kolejowym lub samochodowym lub obydwoma tymi rodzajami transportu:
  -głęboko zamrożonych lub zamrożonych artykułów żywnościowych,
  -artykułów żywnościowych wymienionych w załączniku 3 do umowy, nawet gdy nie są one głęboko zamrożone lub zamrożone, jeżeli miejsce załadowania ładunku lub środka transportu, w którym jest on przewożony, na kolejowy lub drogowy środek transportu, i miejsce wyładowania ładunku lub środka transportu, w którym jest on przewożony, z kolejowego lub drogowego środka transportu znajduje się w dwóch różnych państwach i jeżeli miejsce wyładowania ładunku znajduje się na terytorium jednej z Umawiających się Stron.
  Jeżeli przewóz obejmuje jeden lub kilka przewozów morskich, z wyjątkiem wymienionych w ustępie 2, każdy przewóz lądowy powinien być rozpatrywany oddzielnie.
  Postanowienia ustępu 1 stosuje się również do przewozów morskich na odległość mniejszą niż 150 km, pod warunkiem że ładunki dostarczane są bez przeładunku środkami transportu używanymi do przewozu lądowego lub przewozów lądowych i pod warunkiem że przewozy te poprzedza lub następuje po nich jeden lub kilka przewozów lądowych, podanych w ustępie 1 niniejszego artykułu, albo są one wykonywane między dwoma takimi przewozami lądowymi.
  Niezależnie od postanowień ustępów 1 i 2 Umawiające się Strony mogą nie stosować postanowień artykułu 4 do przewozów artykułów żywnościowych nie przeznaczonych do spożycia przez ludzi.
  Artykuł 4
  Do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych, wymienionych w załączniku 2 i 3 do umowy, powinny być stosowane środki transportu wymienione w artykule 1 umowy, z wyjątkiem wypadków, gdy w związku z temperaturą przewidywaną podczas całego przewozu obowiązek ten okazuje się całkowicie zbędny do utrzymywania temperatur ustalonych w załącznikach 2 i 3 do umowy. Wyposażenie środków transportu powinno być dobierane i używane w taki sposób, aby w ciągu całego przewozu mogły być utrzymywane temperatury ustalone w tych załącznikach. Poza tym powinny być podjęte wszelkie niezbędne środki, w szczególności dotyczące temperatury artykułów w momencie ich załadunku i zamrażania, a także powtórnego zamrażania w drodze lub innych koniecznych operacji. Postanowienia niniejszego ustępu stosuje się tylko wówczas, gdy nie są one sprzeczne z zobowiązaniami międzynarodowymi dotyczącymi międzynarodowych przewozów, wynikającymi dla Umawiających się Stron z konwencji obowiązujących w chwili wejścia w życie niniejszej umowy lub konwencji, które je zastąpią.
  Jeżeli przy wykonywaniu przewozu objętego postanowieniami niniejszej umowy nie były przestrzegane postanowienia ustępu 1, to:
  nikt nie może na terytorium jednej z Umawiających się Stron rozporządzać artykułami po ich przewiezieniu, gdy właściwe władze tej Umawiającej się Strony zgodnie z wymaganiami sanitarnymi nie zezwoliły na takie rozporządzenie i gdy nie zostały spełnione warunki, które mogą być określone przez te władze przy wydawaniu zezwolenia,
  każda Umawiająca się Strona może w związku z wymaganiami sanitarnymi lub weterynaryjnymi, gdy nie jest to sprzeczne z innymi zobowiązaniami międzynarodowymi wymienionymi w ostatnim zdaniu ustępu 1, zakazać wwozu artykułów na swoje terytorium lub uzależnić go od spełnienia warunków, które ona ustali.
  Przestrzeganie postanowień ustępu 1 spoczywa na przewoźnikach wykonujących przewozy na rzecz osób trzecich tylko w takim zakresie, w jakim podjęli się oni zapewnienia lub wykonania usługi niezbędnej do zachowania tych postanowień, i jeżeli takie zachowanie postanowień jest związane z wykonywaniem danej usługi. Jeżeli inne osoby fizyczne lub prawne podjęły się zapewnienia lub wykonania usługi niezbędnej do zachowania postanowień umowy, są one obowiązane zapewnić zachowanie tych postanowień w takim zakresie, w jakim jest on związany z wykonywaniem usługi, którą one podjęły się zapewnić lub wykonać.
  Przy wykonywaniu przewozów objętych postanowieniami umowy, których miejsce załadunku znajduje się na terytorium jednej z Umawiających się Stron, przestrzeganie postanowień ustępu 1, z zastrzeżeniem postanowień ustępu 3, spoczywa:
  jeżeli chodzi o przewóz na rzecz osób trzecich - na osobie fizycznej lub prawnej, będącej nadawcą ładunku zgodnie z dokumentem przewozowym lub, w razie braku dokumentu przewozowego, na osobie fizycznej lub prawnej, która zawarła umowę na przewóz z przewoźnikiem,
  w innych wypadkach - na osobie fizycznej lub prawnej, wykonującej przewóz.
  Rozdział III
  Postanowienia różne.
  Artykuł 5
  Postanowienia umowy nie mają zastosowania do przewozów lądowych wykonywanych za pomocą kontenerów bez przeładunku artykułów, pod warunkiem że przewozy te poprzedza lub po nich następuje przewóz morski inny niż określony w ustępie 2 artykułu 3 niniejszej umowy.
  Artykuł 6
  Każda Umawiająca się Strona podejmie wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia przestrzegania postanowień umowy. Właściwe władze Umawiających się Stron będą się informowały o zasadniczych środkach podjętych w tym celu.
  Jeżeli Umawiająca się Strona stwierdzi naruszenie postanowień przez osobę zamieszkałą na terytorium innej Umawiającej się Strony lub zastosuje wobec niej sankcje, władze pierwszej Strony zawiadomią władze drugiej Strony o stwierdzonym naruszeniu i podjęciu sankcji.
  Artykuł 7
  Umawiające się Strony zachowują prawo do ustalania w dwustronnych lub wielostronnych umowach, że postanowienia stosowane do specjalnych środków transportu oraz do temperatur, w których powinny być przewożone niektóre artykuły żywnościowe, mogą być w szczególnych wypadkach, ze względu na specyficzne warunki klimatyczne, ostrzejsze niż przewidziane w umowie. Postanowienia te będą stosowane tylko do przewozów międzynarodowych między Umawiającymi się Stronami, które zawarły dwustronne lub wielostronne umowy określone w niniejszym artykule. Umowy te będą przekazywane do wiadomości Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przekaże je Umawiającym się Stronom niniejszej umowy, nie będącym sygnatariuszami tych umów.
  Artykuł 8
  Nieprzestrzeganie postanowień niniejszej umowy nie narusza istnienia ani ważności umów zawartych w celu wykonania przewozu.
  Rozdział IV
  Postanowienia końcowe.
  Artykuł 9
  Państwa członkowskie Europejskiej Komisji Gospodarczej, a także Państwa dopuszczone do uczestnictwa w Komisji ze statusem doradczym, zgodnie z ustępem 8 aktu określającego kompetencje tej komisji, mogą stać się Umawiającymi się Stronami umowy przez:
  jej podpisanie,
  jej ratyfikowanie po podpisaniu z zastrzeżeniem ratyfikacji lub
  przystąpienie do niej.
  Państwa, które mogą brać udział w niektórych pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej, zgodnie z ustępem 11 aktu określającego kompetencje tej komisji, mogą stać się Umawiającymi się Stronami umowy przez przystąpienie do niej po jej wejściu w życie.
  Niniejsza umowa będzie otwarta do podpisania do dnia 13 maja 1971 r. włącznie. Po tej dacie będzie otwarta do przystąpienia do niej.
  Ratyfikacja lub przystąpienie nabierze mocy po złożeniu odpowiedniego dokumentu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.
  Artykuł 10
  Każde Państwo przy podpisywaniu umowy bez zastrzeżenia ratyfikacji albo składania dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia lub w każdym późniejszym czasie może oświadczyć w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że umowy nie stosuje do przewozów wykonywanych na wszystkich jego terytoriach, położonych poza Europą, lub na niektórych z nich. Jeżeli notyfikacja ta dokonywana jest po wejściu umowy w życie w stosunku do Państwa składającego notyfikację, niniejsza umowa przestaje być stosowana do przewozów na terytorium lub terytoriach wymienionych w notyfikacji po upływie dziewięćdziesięciu dni od daty otrzymania tej notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.
  Każde Państwo, które zgłosiło oświadczenie zgodnie z ustępem 1, może w każdym późniejszym czasie oświadczyć w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego, że Umowa będzie stosowana do przewozów na terytorium wymienionym w notyfikacji dokonanej zgodnie z ustępem 1 i zacznie być stosowana do przewozów na wymienionym terytorium po upływie stu osiemdziesięciu dni od daty otrzymania tej notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.
  Artykuł 11
  Niniejsza umowa wejdzie w życie po upływie jednego roku od podpisania jej przez pięć Państw wymienionych w artykule 9 ustęp 1 bez zastrzeżenia ratyfikacji lub od złożenia dokumentów ratyfikacyjnych lub przystąpienia.
  W stosunku do każdego Państwa, które ratyfikuje umowę lub przystąpi do niej po podpisaniu jej bez zastrzeżenia ratyfikacji albo złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych lub przystąpienia przez pięć Państw, umowa wejdzie w życie po upływie jednego roku od złożenia przez dane państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.
  Artykuł 12
  Każda Umawiająca się Strona może wypowiedzieć niniejszą umowę w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
  Wypowiedzenie nabiera mocy po upływie piętnastu miesięcy od daty otrzymania przez Sekretarza Generalnego notyfikacji o wypowiedzeniu.
  Artykuł 13
  Niniejsza umowa utraci swą moc, jeżeli po jej wejściu w życie liczba Umawiających się Stron będzie mniejsza niż pięć w ciągu dowolnego okresu dwunastu kolejnych miesięcy.
  Artykuł 14
  Każde Państwo przy podpisaniu umowy bez zastrzeżenia ratyfikacji albo składania dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia albo w każdym późniejszym czasie może oświadczyć w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że umowa będzie stosowana na wszystkich terytoriach lub na części tych terytoriów, za których stosunki międzynarodowe jest ono odpowiedzialne. Umowa będzie stosowana na terytorium lub terytoriach wymienionych w notyfikacji po upływie dziewięćdziesięciu dni od dnia otrzymania tej notyfikacji przez Sekretarza Generalnego lub, jeśli do tego dnia umowa nie weszła jeszcze w życie, po upływie daty wejścia jej w życie.
  Każde Państwo, które zgodnie z ustępem 1 złożyło oświadczenie w sprawie stosowania umowy na terytorium, za którego stosunki międzynarodowe jest ono odpowiedzialne, może zgodnie z artykułem 12 wypowiedzieć umowę w odniesieniu do wymienionego terytorium.
  Artykuł 15
  Każdy spór między dwiema lub więcej Umawiającymi się Stronami, dotyczący interpretacji lub stosowania umowy, będzie w miarę możliwości rozstrzygany w drodze negocjacji między nimi.
  Każdy spór, który nie zostanie rozstrzygnięty w drodze negocjacji, będzie poddany arbitrażowi, jeżeli tego zażąda jedna z Umawiających się Stron pozostających w sporze, i będzie przekazany jednemu lub więcej arbitrom wybranym w drodze porozumienia między Stronami pozostającymi w sporze. Jeżeli w ciągu trzech miesięcy od daty zażądania arbitrażu Strony pozostające w sporze nie osiągną porozumienia co do wyboru arbitra lub arbitrów, każda z tych Stron może zwrócić się do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych z prośbą o wyznaczenie jednego arbitra, któremu spór będzie przekazany do rozstrzygnięcia.
  Orzeczenie arbitra lub arbitrów wyznaczonych zgodnie z postanowieniami poprzedniego ustępu będzie wiążące dla Umawiających się Stron pozostających w sporze.
  Artykuł 16
  Każde Państwo przy podpisywaniu lub ratyfikacji umowy albo przystąpieniu do niej może oświadczyć, że nie uważa się za związane ustępami 2 i 3 artykułu 15 umowy. Inne Umawiające się Strony nie będą związane tymi ustępami w stosunku do każdej Umawiającej się Strony, która wniosła takie zastrzeżenie.
  Każda Umawiająca się Strona, która wniosła zastrzeżenie zgodnie z ustępem 1, może w każdym czasie wycofać je w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
  Z wyjątkiem zastrzeżenia przewidzianego w ustępie 1 nie dopuszcza się żadnego innego zastrzeżenia do umowy.
  Artykuł 17
  Po upływie trzech lat obowiązywania umowy każda Umawiająca się Strona, w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, może zaproponować zwołanie konferencji w celu zrewidowania tekstu umowy. Sekretarz Generalny zawiadomi o tej propozycji wszystkie Umawiające się Strony i zwoła konferencję rewizyjną, jeżeli w okresie czterech miesięcy od zawiadomienia go co najmniej jedna trzecia Umawiających się Stron powiadomi go o swej zgodzie na zwołanie takiej konferencji.
  Jeżeli konferencja zostanie zwołana zgodnie z ustępem 1, Sekretarz Generalny zawiadomi o tym wszystkie Umawiające się Strony i zaprosi je do przedstawienia w ciągu trzech miesięcy propozycji, których rozpatrzenie na konferencji byłoby ich zdaniem pożądane. Sekretarz Generalny prześle wszystkim Umawiającym się Stronom co najmniej na trzy miesiące przed datą rozpoczęcia konferencji wstępny porządek dzienny konferencji, jak również tekst tych propozycji.
  Sekretarz Generalny zaprosi na każdą konferencję zwołaną zgodnie z niniejszym artykułem wszystkie Państwa określone w artykule 9 ustęp 1, a także Państwa, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie artykułu 9 ustęp 2.
  Artykuł 18
  Każda Umawiająca się Strona może zaproponować jedną lub więcej poprawek do umowy. Tekst każdej proponowanej poprawki przekazuje się Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który prześle ją wszystkim Umawiającym się Stronom i zawiadomi o niej inne Państwa określone w artykule 9 ustęp 1.
  W terminie sześciu miesięcy, licząc od dnia przekazania przez Sekretarza Generalnego projektu poprawki, każda Umawiająca się Strona może zawiadomić Sekretarza Generalnego:
  że ma zastrzeżenie do proponowanej poprawki lub
  że pomimo zamiaru przyjęcia poprawki nie zostały jeszcze w jej kraju spełnione warunki niezbędne do jej przyjęcia.
  Dopóki Umawiająca się Strona, która skierowała zawiadomienie przewidziane w ustępie 2 lit. b), nie zawiadomi Sekretarza Generalnego o przyjęciu przez nią poprawki, dopóty może ona w okresie dziewięciu miesięcy, po upływie sześciomiesięcznego terminu przewidzianego dla zawiadomienia, zgłosić sprzeciw do zaproponowanej poprawki.
  Jeżeli sprzeciw do projektu poprawki zgłoszony został zgodnie z warunkami przewidzianymi w ustępach 2 i 3, poprawkę uważa się za nie przyjętą i nie mającą mocy obowiązującej.
  Jeżeli do projektu poprawki nie zgłoszono żadnego zastrzeżenia zgodnie z warunkami przewidzianymi w ustępach 2 i 3, poprawkę uważa się za przyjętą od niżej określonej daty:
  jeżeli żadna z Umawiających się Stron nie przesłała zawiadomienia przewidzianego w ustępie 2 lit. b) - po upływie sześciomiesięcznego terminu wymienionego w tym ustępie 2,
  jeżeli co najmniej jedna z Umawiających się Stron przesłała zawiadomienie przewidziane w ustępie 2 lit. b) - z datą najbliższą jednej z dwóch następujących dat:
  daty, w której wszystkie Umawiające się Strony, przesyłające takie zawiadomienie, zawiadomią Sekretarza Generalnego o przyjęciu przez nie projektu: za datę tę uważa się jednak datę upływu sześciomiesięcznego okresu, wymienionego w ustępie 2, jeżeli wszystkie zawiadomienia o przyjęciu poprawki były notyfikowane do upływu tego okresu,
  daty upływu dziewięciomiesięcznego okresu wymienionego w ustępie 3.
  Każda poprawka uważana za przyjętą wejdzie w życie po upływie sześciu miesięcy od daty jej przyjęcia.
  Sekretarz Generalny zawiadomi możliwie jak najszybciej wszystkie Umawiające się Strony, czy został zgłoszony sprzeciw do projektu poprawki, zgodnie z ustępem 2 lit. a), i czy jedna lub więcej Umawiających się Stron skierowały do niego zawiadomienie, zgodnie z ustępem 2 lit. b). Jeżeli jedna lub więcej Umawiających się Stron skieruje takie zawiadomienie, Sekretarz Generalny zawiadomi następnie wszystkie Umawiające się Strony, czy Umawiająca się Strona lub Strony, które skierowały do niego takie zawiadomienie, zgłaszają sprzeciw do projektu poprawki lub ją przyjmują.
  Niezależnie od procedury wprowadzania poprawki przewidzianej w ustępach 1-6, załączniki i dodatki do umowy mogą być zmieniane w drodze porozumienia między właściwymi władzami wszystkich Umawiających się Stron. Jeżeli właściwa władza jednej z Umawiających się Stron oświadczy, że zgodnie z jej ustawodawstwem krajowym zgoda jej uzależniona jest od otrzymania specjalnego zezwolenia lub zatwierdzenia władzy ustawodawczej, zgoda wspomnianej Umawiającej się Strony na zmianę załącznika będzie uważana za wyrażoną tylko wówczas, gdy ta Umawiająca się Strona zawiadomi Sekretarza Generalnego, że wymagane zezwolenie lub zatwierdzenie zostały uzyskane. Porozumienie między właściwymi władzami może przewidywać, że w okresie przejściowym poprzednie załączniki w całości lub w części pozostają w mocy równocześnie z nowymi załącznikami. Sekretarz Generalny ustali datę wejścia w życie nowych tekstów sporządzonych w wyniku takich zmian.
  Artykuł 19
  Oprócz notyfikacji przewidzianych w artykułach 17 i 18 Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomi Państwa określone w artykule 9 ustęp 1, a także Państwa, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie artykułu 9 ustęp 2:
  podpisaniu, ratyfikacjach umowy i przystąpieniach do niej zgodnie z artykułem 9,
  datach wejścia w życie umowy zgodnie z artykułem 11,
  wypowiedzeniach zgodnie z artykułem 12,
  wygaśnięciu umowy zgodnie z artykułem 13,
  notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułami 10 i 14,
  oświadczeniach i notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułem 16 ustępy 1 i 2,
  wejściu w życie każdej poprawki zgodnie z artykułem 18.
  Artykuł 20
  Po dniu 31 maja 1971 r. oryginał umowy zostanie złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który prześle należycie uwierzytelnione kopie wszystkim Państwom określonym w artykule 9 ustępy 1 i 2.
  Na dowód czego niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni, podpisali umowę.
  Sporządzono w Genewie dnia pierwszego września tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego roku, w jednym egzemplarzu w językach angielskim, francuskim i rosyjskim, przy czym wszystkie trzy teksty są jednakowo autentyczne.
  ZAŁˇCZNIK Nr 1
  OKREŚLENIA I NORMY SPECJALNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU^¹⁾ DO PRZEWOZU SZYBKO PSUJˇCYCH SIĘ ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH
  Izotermiczny środek transportu.
  Jest to środek transportu, którego nadwozie²⁾ wykonane jest z termoizolujących ścian, łącznie z drzwiami, podłogą i dachem, pozwalających na ograniczenie wymiany ciepła między wewnętrzną i zewnętrzną powierzchnią nadwozia w taki sposób, że według globalnego współczynnika przenikania ciepła (współczynnik K) środek transportu może być zaliczony do jednej z dwóch następujących kategorii:
  I_N - Środek transportu z izolacją normalną
  - charakteryzujący się współczynnikiem K nie większym niż 0,7 W/m² °C (Ă·0,6 kcal/h m2 °C),
  I_R - Środek transportu z izolacją wzmocnioną
  -charakteryzujący się współczynnikiem K nie większym niż 0,4 W/m² °C (Ă·0,35 kcal/h m² °C).
  Określenie współczynnika "K", zwanego w niektórych krajach współczynnikiem "U", i metody, jakie należy stosować przy jego pomiarze, podane są w dodatku 2 do niniejszego załącznika.
  _____________
  ¹⁾ Wagony, samochody ciężarowe, przyczepy, naczepy, kontenery i inne podobne środki transportu.
  ²⁾ Gdy jest mowa o środkach transportu - cysternach, oznaczenie "nadwozie" w niniejszym określeniu oznacza samą cysternę.
  Środek transportu - lodownia.
  Jest to izotermiczny środek transportu, który za pomocą źródła chłodu (lodu naturalnego z dodatkiem lub bez dodatku soli, płyt eutektycznych, suchego lodu z urządzeniem pozwalającym regulować sublimację lub bez takiego urządzenia, gazów skroplonych z urządzeniem o regulacji parowania lub bez takiego urządzenia itd.) innego niż urządzenie mechaniczne lub absorpcyjne pozwala obniżać temperturę wewnątrz próżnego nadwozia i następnie utrzymywać ją przy średniej zewnętrznej temperaturze + 30 °C:
  na poziomie nie wyższym niż + 7 °C dla klasy A,
  na poziomie nie wyższym niż -10 °C dla klasy B,
  na poziomie nie wyższym niż -20 °C dla klasy C,
  na poziomie nie wyższym niż 0 °C dla klasy D
  z wykorzystaniem odpowiednich czynników chłodzących i odpowiedniego wyposażenia. Ten środek transportu powinien mieć jedną lub więcej komór, naczyń lub zbiorników dla czynnika chłodzącego.
  Wyposażenie to:
  powinno być tak zbudowane, aby je można było z zewnątrz ładować lub doładowywać,
  powinno mieć taką pojemność, aby źródło chłodu mogło obniżać temperaturę do poziomu przewidzianego dla danej klasy i następnie utrzymywać ją na tym poziomie co najmniej przez 12 godzin bez uzupełniających działań czynnika chłodzącego lub energii.
  Współczynnik K środków transportu klasy B i C nie powinien być wyższy niż 0,4 W/m² °C (Ă·0,35 kcal/h m² °C).
  Środek transportu - chłodnia.
  Jest to izotermiczny środek transportu, wyposażony w indywidualne lub wspólne dla kilku środków transportu urządzenie chłodnicze (mechaniczny agregat sprężarkowy, urządzenie absorpcyjne itd.), pozwalające w średniej temperaturze zewnętrznej +30 °C obniżać temperaturę wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie stale utrzymywać ją w następujący sposób:
  Dla klas A, B i C z dowolnym ustalonym praktycznie stałym poziomem temperatury t1, zgodnie z podanymi niżej normami określonymi dla poniższych trzech klas:
  Klasa A. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 może mieścić się między + 12 °C i 0 °C włącznie.
  Klasa B. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 może mieścić się między + 12 °C i -10 °C włącznie.
  Klasa C. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 może mieścić się między +12 °C i -20 °C włącznie.
  Dla klas D, E i F z ustalonym praktycznie stałym poziomem temperatury t1 zgodnie z podanymi niżej normami określonymi dla poniższych trzech klas:
  Klasa D. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 nie jest wyższe niż +2 °C.
  Klasa E. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 nie jest wyższe niż -10 °C.
  Klasa F. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 nie jest wyższe niż -20 °C.
  Współczynnik K środka transportu klas B, C, E i F nie powinien być wyższy niż 0,4 W/m² °C (Ă· 0,35 kcal/h m² °C).
  Ogrzewany środek transportu.
  Jest to izotermiczny środek transportu, wyposażony w urządzenie ogrzewcze, pozwalające na podwyższenie temperatury wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie utrzymywanie jej przez co najmniej 12 godzin bez włączania ogrzewania na praktycznie stałym poziomie nie niższym niż +12 °C, przy następującej średniej temperaturze zewnętrznej dla obu klas:
  Klasa A. Ogrzewany środek transportu w średniej temperaturze zewnętrznej -10 °C.
  Klasa B. Ogrzewany środek transportu w średniej temperaturze zewnętrznej -20 °C.
  Współczynnik K środków transportu klasy B nie powinien być wyższy niż 0,4 W/m² °C (Ă· 0,35 kcal /h m² °C).
  Postanowienia przejściowe.
  W okresie trzech lat począwszy od dnia wejścia w życie umowy, zgodnie z postanowieniami artykułu 11 ustęp 1 umowy, globalny współczynnik przenikania ciepła (współczynnik K) w odniesieniu do środków transportu, które w tym czasie znajdują się w eksploatacji, może być równy lub niższy od:
  0,9 W/m² °C (0,8 kcal/h m² °C) dla izotermicznych środków transportu kategorii IN, środków transportu - lodowni klasy A, wszystkich środków transportu - chłodni i ogrzewanych środków transportu klasy A,
  0,6 W/m² °C (0,5 kcal/h m² °C) dla środków transportu - lodowni klasy B i C oraz dla ogrzewanych środków transportu klasy B. Ponadto po upływie trzyletniego okresu podanego w pierwszym zdaniu niniejszego punktu i do czasu wycofania środka transportu z eksploatacji, współczynnik K wymienionych środków transportu - chłodni klas B, C, E i F nie może być wyższy niż 0,7 W/m² °C (0,6 kcal/h m² °C (0,6 kcal/h m² °C).
  Jednakże niniejsze postanowienia przejściowe nie będą stanowić przeszkody do stosowania ostrzejszych przepisów, które mogą być wprowadzone w niektórych Państwach dla środków transportu zarejestrowanych na ich własnym terytorium.
- Załącznik 1 - Dodatek 1
  POSTANOWIENIA DOTYCZˇCE KONTROLI ZGODNOŚCI IZOTERMICZNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, LODOWNI, CHŁODNI LUB OGRZEWANYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU Z NORMAMI
  1. Z wyjątkiem wypadków przewidzianych w punktach 29 i 49 dodatku 2 do niniejszego załącznika, kontroli zgodności z obowiązującymi normami określonymi w niniejszym załączniku dokonywać należy na stacjach badań, wyznaczonych lub upoważnionych do tego celu przez właściwą władzę Państwa, w którym środek transportu jest zarejestrowany lub przyjęty do ewidencji.
  Kontrolę tę należy przeprowadzać:
  a) przed oddaniem środka transportu do eksploatacji,
  b) okresowo, co najmniej raz na sześć lat,
  c) za każdym razem, gdy wymaga tego właściwa władza.
  1. Kontrola nowych, seryjnie produkowanych środków transportu, odpowiadających ustalonemu wzorcowi, może być dokonywana metodą reprezentatywną, obejmującą co najmniej 1% środków transportu danej serii. Środki transportu nie mogą być uważane za należące co tej samej serii, do której należy środek transportu służący za wzorzec, jeżeli nie odpowiadają one co najmniej następującym warunkom, zapewniającym stwierdzenie zgodności ze środkiem transportu służącym za wzorzec:
  1. w odniesieniu do izotermicznych środków transportu, to za wzorzec może służyć izotermiczna lodownia, chłodnia lub ogrzewany środek transportu, gdy:
  izolacja jest podobna, w szczególności materiał izolacyjny i jego grubość, a także system izolacji są takie same,
  wewnętrzne wyposażenie jest identyczne lub uproszczone,
  liczba drzwi, włazów lub innych otworów jest taka sama lub mniejsza,
  powierzchnia wnętrza nadwozia nie jest większa niż ?20%;
  1. w odniesieniu do środków transportu - lodowni, to za wzorzec powinien służyć środek
    transportu - lodownia, gdy:
  warunki wymienione pod literą a) są spełnione,
  wewnętrzne urządzenia wentylacyjne są podobne,
  źródło chłodu jest takie samo,
  zapas chłodu na jednostkę powierzchni wewnętrznej jest większy lub jednakowy;
  1. w odniesieniu do środków transportu - chłodni, to za wzorzec powinien służyć środek
    transportu - chłodnia, gdy:
  warunki wymienione pod literą a) są spełnione,
  przy tych samych warunkach temperatury moc urządzenia chłodzącego na jednostkę powierzchni jest większa lub jednakowa;
  1. w odniesieniu do ogrzewanych środków transportu, to za wzorzec może służyć izotermiczny lub ogrzewany środek transportu, gdy:
  warunki wymienione pod literą a) są spełnione,
  źródło ciepła jest takie samo,
  moc urządzenia ogrzewczego na jednostkę powierzchni wewnętrznej jest większa lub jednakowa.
  1. Metody i tryb przeprowadzania kontroli zgodności środków transportu z normami są podane w dodatku 2 do niniejszego załącznika.
  2. Świadectwo zgodności z normami wydaje właściwa władza na formularzu według wzoru podanego w dodatku 3 do niniejszego załącznika. W odniesieniu do pojazdów drogowych świadectwo (lub jego fotokopia) powinno znajdować się na pojeździe i być okazywane na każde żądanie kontrolujących. Jeżeli środek transportu może być zaliczony do dowolnej kategorii lub klasy tylko z mocy postanowień przejściowych, przewidzianych w punkcie 5 niniejszego załącznika, to termin ważności świadectwa wydanego dla tego środka transportu ograniczony jest okresem przewidzianym w tych postanowieniach przejściowych.
  3. Na środkach transportu powinny być umieszczone rozpoznawcze oznaczenia literowe i napisy zgodnie z postanowieniami dodatku 4 do niniejszego załącznika. Powinny być one usunięte z chwilą, gdy środek transportu nie odpowiada normom określonym w niniejszym załączniku.
  Załącznik 1 - Dodatek 2
  METODY I TRYB DOKONYWANIA POMIARÓW I KONTROLI WŁASNOŚCI IZOTERMICZNYCH I SKUTECZNOŚCI URZˇDZEĂ? CHŁODNICZYCH LUB OGRZEWCZYCH SPECJALNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, PRZEZNACZONYCH DO PRZEWOZU SZYBKO PSUJˇCYCH SIĘ ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH
  A. OKREŚLENIA I PRZEPISY OGÓLNE
  1. Współczynnik K. Globalny współczynnik przenikania ciepła (współczynnik K, zwany w niektórych krajach współczynnikiem U), charakteryzujący własności izotermiczne środków transportu, określa się następującym równaniem:
  K = W
  S x DQ
  gdzie:
  W oznacza ilość ciepła traconą wewnątrz nadwozia, którego średnia powierzchnia jest równa S i niezbędna do podtrzymywania w stałych warunkach absolutnej różnicy DQ między średnią temperaturą wewnętrzną Q_i i średnią temperaturą zewnętrzną Q_e, gdy średnia temperatura zewnętrzna Q_e jest stała.
  1. Średnią powierzchnią S nadwozia jest średnia geometryczna powierzchni wewnętrznej S_i i powierzchni zewnętrznej S_e nadwozia:
  Określanie obu powierzchni S_i i S_e odbywa się z uwzględnieniem właściwości konstrukcji nadwozia lub nierówności powierzchni, takich jak zaokrąglenia, występy dla kół itp., a właściwości te lub nierówności zaznacza się w odpowiedniej rubryce przewidzianego niżej protokołu badań; jeżeli jednak nadwozie jest pokryte blachą falistą, poszukiwaną powierzchnią będzie powierzchnia prosta tego pokrycia, a nie powierzchnia rozwinięta.
  1. Jeżeli nadwozie jest w kształcie równoległościanu, średnią temperaturą wewnętrzną nadwozia Q_i jest średnia arytmetyczna temperatur mierzonych w odległości 10 cm od ścian nadwozia w następujących 14 miejscach:
  - w 8 wewnętrznych narożnikach nadwozia,
  - w środku 6 wewnętrznych płaszczyzn nadwozia.
  Jeżeli nadwozie jest w kształcie równoległościanu, rozmieszczenie 14 miejsc pomiaru powinno być dokonane najlepszym sposobem, z uwzględnieniem kształtu nadwozia.
  1. Jeżeli nadwozie jest w kształcie równoległościanu, średnia temperaturą zewnętrzną nadwozia Q_e będzie średnia arytmetyczna temperatur mierzonych w odległości 10 cm od ścian w następujących 14 miejscach:
  - w 8 wewnętrznych narożnikach nadwozia,
  - w środku 6 wewnętrznych płaszczyzn nadwozia.
  Jeżeli nadwozie nie jest w kształcie równoległościanu, rozmieszczenie 14 miejsc pomiaru powinno być dokonane najlepszym sposobem, z uwzględnieniem kształtu nadwozia.
  1. Średnią temperaturą ścian nadwozia jest średnia arytmetyczna średniej zewnętrznej temperatury nadwozia i średniej wewnętrznej temperatury nadwozia.
  Q_e + Q_i
  2
  1. Stałe warunki. Warunki uważa się za stałe, jeżeli spełnione są dwa następujące warunki:
  - wahania średnich temperatur, zewnętrznej i wewnętrznej, nadwozia nie przekraczają ? 0,5 °C podczas co najmniej 12-godzinnego okresu;
  - różnica między średnimi pojemnościami cieplnymi, mierzonymi w ciągu co najmniej 3 godzin, przed i po co najmniej 12-godzinnym okresie, wynosi mniej niż 3%.
  B. WŁASNOŚCI IZOTERMICZNE ŚRODKÓW TRANSPORTU
  Sposoby pomiaru współczynnika K
  a) Środki transportu, z wyjątkiem cystern przeznaczonych do przewozu płynnych artykułów żywnościowych
  1. Kontrolę własności izotermicznych tych środków transportu należy przeprowadzać w stałych warunkach metodą wewnętrznego ochładzania lub metodą wewnętrznego ogrzewania. W obu wypadkach próżny środek transportu powinien być umieszczony w komorze izotermicznej.
  2. Niezależnie od stosowanej metody w komorze izotermicznej powinna być utrzymywana podczas całego badania stała średnia temperatura z odchyleniem ?0,5 °C na takim poziomie, aby różnica między temperaturą wewnątrz środka transportu i w komorze izotermicznej wynosiła co najmniej 20 °C, przy czym średnia temperatura ścian nadwozia powinna być utrzymywana na poziomie około + 20 °C.
  3. Przy określaniu globalnego współczynnika przenikania ciepła (współczynnika K) metodą wewnętrznego ochładzania temperatura rosienia w powietrzu komory izotermicznej powinna być utrzymywana na poziomie +25 °C z odchyleniem ?2 °C. Podczas badania zarówno metodą wewnętrznego ochładzania, jak i metodą wewnętrznego ogrzewania powietrze w komorze powinno być w ciągłym ruchu w taki sposób, aby prędkość jego przepływu w odległości 10 cm od ścian była utrzymana od 1 do 2 m/sek.
  4. Przy przeprowadzaniu badania metodą wewnętrznego ochładzania wewnątrz nadwozia należy umieścić jeden lub kilka wymienników ciepła. Powierzchnia tych wymienników powinna zapewniać, aby przy przepływie przez nie płynu w temperaturze nie niższej niż 0 °C¹⁾ średnia temperatura wnętrza nadwozia po ustaleniu stałych warunków pozostawała poniżej +10 °C. Przy przeprowadzaniu badania metodą wewnętrznego ogrzewania należy stosować elektryczne urządzenia ogrzewcze (oporniki elektryczne itp.). Wymienniki ciepła lub elektryczne urządzenia ogrzewcze powinny być wyposażone w urządzenie dmuchające powietrze o takiej wydajności, aby maksymalna różnica między temperaturami w dowolnych dwóch z 14 miejsc wymienionych w punkcie 3 niniejszego dodatku nie przekraczała 3 °C po ustaleniu stałych warunków.
  __________
  ¹⁾ W celu uniknięcia oszronienia.
  1. Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz nadwozia w miejscach podanych w punktach 3 i 4 niniejszego dodatku.
  2. Urządzenia do wytwarzania i rozdziału chłodu lub ciepła oraz do pomiaru wymienionej ilości chłodu lub ciepła i równoważnika cieplnego wentylatorów wprowadzających w ruch powietrze powinny być uruchomione.
  3. Po ustaleniu stałych warunków maksymalna różnica między temperaturami w miejscach najcieplejszym i najzimniejszym na zewnątrz nadwozia nie powinna przekraczać 2 °C.
  4. Średnie temperatury, zewnętrzna i wewnętrzna, nadwozia powinny być mierzone w jednakowych odstępach czasu, nie rzadziej niż 4 razy w ciągu godziny.
  5. Badanie powinno być przeprowadzane tak długo, jak jest to konieczne dla upewnienia się o stałości warunków (patrz punkt 6 niniejszego dodatku). Jeżeli nie wszystkie pomiary są rejestrowane i przeprowadzane automatycznie, badanie powinno być przedłużone na okres 8 kolejnych godzin w celu upewnienia się o stałości warunków i dokonania ostatecznych pomiarów.
  b) Środki transportu - cysterny przeznaczone do przewozu płynnych artykułów żywnościowych
  1. Podaną niżej metodę stosuje się tylko do środków transportu - cystern z jedną lub kilku komorami, przeznaczonych wyłącznie do przewozu płynnych artykułów żywnościowych, takich jak mleko. Każda komora tych cystern powinna mieć co najmniej jeden właz i jeden otwór spustowy; jeżeli jest kilka komór, powinny być one oddzielone od siebie pionowymi nie izolowanymi przegrodami.
  2. Kontrola powinna być dokonywana w stałych warunkach metodą wewnętrznego ogrzewania próżnej cysterny, umieszczonej w komorze izotermicznej.
  3. Podczas całego badania powinna być utrzymywana równomierna i stała średnia temperatura komory izotermicznej w zakresie od +15 °C do +20 °C z odchyleniem ?0,5 °C; średnia temperatura wnętrza cysterny powinna być utrzymywana w zakresie +45 °C do +50 °C w stałych warunkach, przy czym średnia temperatura ścian cysterny powinna wynosić od +30 °C do + 35 °C.
  4. Powietrze w komorze powinno być nieprzerwanie w ruchu w taki sposób, aby prędkość jego przepływu w odległości 10 cm od ścian wynosiła od 1 do 2 m/sek.
  5. Wewnątrz cysterny powinien być umieszczony wymiennik ciepła. Jeżeli w cysternie znajduje się kilka komór, to w każdej z nich powinien być umieszczony wymiennik ciepła. Wymienniki te powinny mieć oporniki elektryczne i powinny być wyposażone w wentylator, którego wydajność wystarczy, aby różnica między maksymalną i minimalną temperaturą wewnątrz każdej komory nie przekraczała 3 °C po ustaleniu stałych warunków. Jeżeli w cysternie znajduje się kilka komór, średnia temperatura najchłodniejszej komory nie powinna różnić się więcej niż o 2 °C od średniej temperatury komory najcieplejszej, przy czym pomiaru temperatur dokonuje się w sposób podany w punkcie 21 niniejszego dodatku.
  6. Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz cysterny w odległości 10 cm od ścian w następujący sposób:
  1. jeżeli w cysternie jest tylko jedna komora, pomiary powinny być wykonywane w następujących miejscach:
  - w 4 końcach dwóch prostopadłych do siebie średnic, poziomej i pionowej, w pobliżu każdej z dwu dennic,
  - w 4 końcach dwóch prostopadłych do siebie średnic, pochylonych o 45Â° względem poziomu w osiowej płaszczyźnie cysterny,
  - w środku obu dennic;
  1. jeżeli w cysternie jest kilka komór, pomiary powinny być wykonywane w następujących miejscach:
  dla każdej z dwóch komór skrajnych:
  w końcach średnicy poziomej w pobliżu dennicy i w końcach średnicy pionowej w pobliżu środkowej przegrody,
  w środku dna;
  dla każdej z pozostałych komór co najmniej:
  w końcach średnicy pochylonej o 45Â° względem poziomu w pobliżu jednej z przegród i w końcach średnicy prostopadłej w pobliżu drugiej przegrody.
  Średnią temperaturą wewnętrzną oraz średnią temperaturą zewnętrzną cysterny są średnie arytmetyczne wszystkich pomiarów dokonanych odpowiednio wewnątrz i na zewnątrz. Dla cystern z kilkoma komorami średnią temperaturą wewnętrzną każdej komory jest średnia arytmetyczna pomiarów dokonanych w komorze, przy czym liczba tych pomiarów nie powinna być mniejsza niż 4.
  1. Urządzenia do ogrzewania i do wprowadzania powietrza w ruch w celu dokonania pomiaru wymienianej ilości ciepła i równoważnika cieplnego wentylatorów wprowadzających powietrze w ruch powinny być uruchomione.
  2. Po ustaleniu stałych warunków maksymalna różnica między temperaturami w najcieplejszym i najchłodniejszym miejscu na zewnątrz cysterny nie powinna być większa niż 2 °C.
  3. Średnia temperatura wewnętrzna i średnia temperatura zewnętrzna cysterny powinny być mierzone w jednakowych odstępach czasu, nie rzadziej niż 4 razy w ciągu godziny.
  4. Badanie powinno być przeprowadzane tak długo, jak jest to konieczne dla upewnienia się o stałości warunków (patrz punkt 5 niniejszego dodatku). Jeżeli nie wszystkie pomiary są rejestrowane i przeprowadzane automatycznie, badanie powinno być przedłużone na okres 8 kolejnych godzin w celu upewnienia się o stałości warunków i dokonania ostatecznych pomiarów.
  1. Postanowienia ogólne dla wszystkich rodzajów izotermicznych środków transportu
  1. Sprawdzenie współczynnika K
  1. Jeżeli celem badań nie jest określenie współczynnika K, lecz jedynie sprawdzenie, czy współczynnik ten jest niższy od ustalonej granicy, badania przeprowadzane w warunkach podanych w punktach 7-25 niniejszego dodatku mogą być przerwane, gdy dokonane już pomiary wykażą, że współczynnik K odpowiada wymaganym warunkom.
  1. Dokładność pomiarów współczynnika K
  1. Stacje badań powinny być wyposażone w niezbędne urządzenia i przyrządy zapewniające możliwość określenia współczynnika K z maksymalnym błędem pomiaru ? 10%.
  1. Protokoły badań
  1. Z każdego badania powinien być sporządzony protokół, odpowiedni dla danego rodzaju środka transportu, według jednego z dwóch niżej podanych wzorów nr 1 i 2.
  Kontrola własności izotermicznych środków transportu będących w eksploatacji
  1. Dla kontroli własności izotermicznych będących w eksploatacji środków transportu, o których mowa w punkcie 1 lit. b) i c) dodatku 1 do niniejszego załącznika właściwe władze mogą:
  - stosować metody określone w punktach 7-27 niniejszego dodatku lub
  - wyznaczać ekspertów, zobowiązując ich do rozstrzygnięcia, czy dany środek transportu może być zaliczony do tej lub innej kategorii izotermicznych środków transportu. Eksperci ci powinni uwzględniać następujące dane i podejmować swoje decyzje na następujących zasadach:
  a) Ogólne sprawdzenie środka transportu
  Sprawdzenia tego dokonuje się w drodze oględzin środka transportu w następującej kolejności w celu ustalenia:
  i) ogólnego rodzaju otuliny izolacyjnej,
  ii) sposobu wykonania izolacji,
  iii) rodzaju i stanu ścian,
  iv) stanu konserwacji osłony izotermicznej,
  v) grubości ścian
  oraz dokonania wszelkich uwag dotyczących własności izotermicznych środka transportu. W tym celu eksperci mogą żądać zdjęcia poszczególnych części i przedstawienia wszelkich dokumentów niezbędnych do ich sprawdzenia (schematy, protokoły badań, opisy, obliczenia itp.).
  b) Badanie na szczelność powietrzną (nie stosuje się do środków transportu - cystern)
  Sprawdzenie powinno być dokonane przez obserwatora znajdującego się wewnątrz środka transportu, który powinien być umieszczony w strefie silnie oświetlonej. Może być stosowana dowolna metoda, dająca bardziej dokładne wyniki.
  c) Decyzje
  1. Jeżeli orzeczenia dotyczące ogólnego stanu nadwozia są pozytywne, środek transportu może pozostać w eksploatacji jako izotermiczny środek transportu w poprzednio ustalonej kategorii na nowy okres, nie dłuższy niż 3 lata. Jeżeli orzeczenia eksperta lub ekspertów nie są pomyślne, środek transportu może pozostać w eksploatacji tylko pod warunkiem, że przejdzie on z wynikiem pozytywnym na stacji badawczej badania określone w punktach 7-27 niniejszego dodatku; w tym wypadku może on pozostać w eksploatacji na nowy okres sześciu lat.
  2. Jeżeli chodzi o środki transportu seryjnej produkcji, wykonywane zgodnie z określonym rodzajem i odpowiadające postanowieniom punktu 2 dodatku 1 do niniejszego załącznika oraz należące do tego samego właściciela, można, oprócz sprawdzenia każdego środka transportu, dokonać pomiaru współczynnika K co najmniej 1% tych środków transportu, przestrzegając przy tym pomiarze postanowień punktów 7-27 niniejszego dodatku. Jeżeli wyniki sprawdzenia i pomiarów okażą się pozytywne, wszystkie te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako izotermiczny środek transportu w poprzednio ustalonej kategorii na nowy okres sześciu lat.
  Postanowienia przejściowe stosowane dla nowych środków transportu
  1. W ciągu 4 lat począwszy od dnia wejścia w życie umowy, zgodnie z postanowieniami artykułu 11 ustęp 1, jeżeli na skutek niedostatecznej liczby stacji badawczych nie ma możliwości dokonania pomiaru współczynnika K środków transportu w drodze stosowania metod określonych w punktach 7-27 niniejszego dodatku, zgodność nowych izotermicznych środków transportu z normami określonymi w niniejszym załączniku może być sprawdzana zgodnie z postanowieniami punktu 29 i uzupełniona oceną własności izotermicznych, która powinna uwzględniać następujące wymagania:
  Materiał izolacyjny zasadniczych elementów środka transportu (ściany boczne, podłoga, dach, włazy, drzwi itp.) powinien mieć możliwie jednakową grubość, przekraczającą w metrach liczbę otrzymaną z podzielenia współczynnika przewodzenia ciepła tego materiału w otoczeniu wilgotnym przez współczynnik K, ustalony dla tej kategorii, do której ma być zaliczony dany środek transportu.
  C. SKUTECZNOŚĂ? DZIAŁANIA URZˇDZEĂ? CIEPLNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU
  Sposoby przeprowadzania badań dla określenia skuteczności działania urządzeń cieplnych środków transportu
  1. Określenie skuteczności działania urządzeń cieplnych środków transportu powinno być dokonane zgodnie z metodami określonymi w punktach 32-47 niniejszego dodatku.
  Środki transportu - lodownie
  1. Opróżniony środek transportu powinien być umieszczony w komorze izotermicznej, w której powinna być utrzymywana równomierna i stała średnia temperatura +30 °C z odchyleniem ?0,5 °C. Powietrze komory powinno być utrzymywane w stanie wilgotnym, przy czym temperaturę rosienia ustala się na +25 °C z odchyleniem ?2 °C; wprowadza się je w ruch zgodnie z punktem 9 niniejszego dodatku.
  2. Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz nadwozia w miejscach podanych w punktach 3 i 4 niniejszego dodatku.
  3. a) Jeżeli chodzi o środki transportu, z wyjątkiem środków transportu z nieodejmowalnymi płytami eutektycznymi, to maksymalna ilość czynnika chłodniczego, podana przez wytwórnię lub która rzeczywiście może być normalnie umieszczona, powinna być załadowana do przewidzianych pojemników, gdy średnia wewnętrzna temperatura nadwozia osiągnie średnią zewnętrzną temperaturę nadwozia (+30 °C). Drzwi, włazy i wszystkie otwory powinny być zamknięte, a urządzenia do wewnętrznej wentylacji środka transportu, jeśli takie istnieją, uruchamia się na maksymalną wydajność. Ponadto w nadwoziu nowych środków transportu powinno być uruchomione urządzenie ogrzewcze o wydajności cieplnej równej 35% ciepła wymienianego poprzez ściany w stałych warunkach, gdy osiągnięta została temperatura przewidziana dla danej klasy środka transportu. W czasie badania nie należy dokonywać żadnego uzupełniającego doładowywania czynnika chłodzącego.
  b) Przy badaniu środków transportu z nieodejmowalnymi płytami eutektycznymi powinna być przewidziana wstępna faza zamrażania roztworu eutektycznego. W tym celu, gdy średnia wewnętrzna temperatura nadwozia i temperatura płyt osiągnie średnią zewnętrzną temperaturę (+30 °C), należy zamknąć drzwi i włazy oraz uruchomić urządzenie do chłodzenia płyt na okres kolejnych 18 godzin.
  c) Jeżeli urządzenie do chłodzenia płyt jest wyposażone w maszynę pracującą cyklicznie, to łączny czas pracy tego urządzenia powinien wynosić 24 godziny. W nowych środkach transportu natychmiast po wyłączeniu urządzenia chłodniczego należy włączyć w nadwoziu urządzenie ogrzewcze o wydajności cieplnej równej 35% ciepła wymienianego poprzez ściany w stałych warunkach, gdy osiągnięta została temperatura przewidziana dla danej klasy środka transportu. Podczas badania nie należy dokonywać żadnego powtórnego zamrażania roztworu.
  1. Średnia temperatura zewnętrzna i średnia temperatura wewnętrzna nadwozia powinny być mierzone nie rzadziej niż co 30 minut.
  2. Badanie należy kontynuować w ciągu 12 godzin od chwili, gdy średnia temperatura wnętrza nadwozia osiągnęła dolną granicę ustaloną dla danej klasy środka transportu (A = +7 °C, B = -10 °C, C = -20 °C), a jeżeli chodzi o środki transportu z nieodejmowalnymi płytami eutektycznymi - po wyłączeniu urządzenia chłodniczego. Badanie należy uznać za zadowalające, jeżeli podczas tych 12 godzin średnia temperatura wnętrza nadwozia nie przekroczy tej dolnej granicy.
  Środki transportu - chłodnie
  1. Badanie należy przeprowadzać w warunkach podanych w punktach 32 i 33 niniejszego dodatku.
  2. Gdy średnia temperatura wnętrza nadwozia osiągnie temperaturę zewnętrzną (+30 °C), należy zamknąć drzwi, włazy i wszystkie otwory oraz uruchomić urządzenie chłodnicze, a także urządzenia do wewnętrznej wentylacji (jeśli takie istnieją) na maksymalną wydajność. Ponadto w nadwoziu nowych środków transportu powinno być uruchomione urządzenie ogrzewcze o wydajności cieplnej równej 35% ciepła wymienianego poprzez ściany w stałych warunkach, gdy osiągnięta została temperatura przewidziana dla danej klasy środków transportu.
  3. Średnia temperatura zewnętrzna i średnia temperatura wewnętrzna nadwozia powinny być mierzone nie rzadziej niż co 30 minut.
  4. Badanie należy kontynuować w ciągu 12 godzin od chwili, gdy temperatura wnętrza nadwozia osiągnęła:
  - dolną granicę ustaloną dla danej klasy środka transportu, jeżeli chodzi o klasy A, B lub C
    (A = 0 °C, B = -10 °C, C = -20 °C), lub
  - co najmniej górną granicę ustaloną dla danej klasy środka transportu, jeżeli chodzi o klasy D, E lub F (D = +2 °C, E = -10 °C, F = -20 °C). Badanie należy uznać za zadowalające, jeżeli urządzenie chłodnicze może zapewnić utrzymanie w ciągu tych 12 godzin przewidzianych warunków temperatury, przy czym okresów automatycznego rozmrażania czynnika chłodzącego nie bierze się pod uwagę.
  1. Jeżeli urządzenie chłodnicze z całym wyposażeniem przeszło oddzielne badanie w celu określenia jego użytecznej wydajności chłodniczej w przewidzianych wymaganych temperaturach i uzyskało ocenę właściwej władzy, to środek transportu może być uznany za środek transportu - chłodnię bez przeprowadzania jakichkolwiek badań skuteczności, gdy wydajność urządzenia pomnożona przez współczynnik 1,75 jest wyższa od strat ciepła w stałych warunkach poprzez ściany nadwozia w odniesieniu do rozpatrywanej klasy środków transportu. Postanowień tych nie stosuje się jednak do środków transportu służących jako wzorzec, o których mowa w punkcie 2 dodatku 1 do niniejszego załącznika.
  2. Jeżeli maszynę chłodniczą zamienia się na maszynę innego typu, to właściwa władza może:
  1. żądać, aby środek transportu został poddany pomiarom i kontroli przewidzianym w punktach 37-40, lub
  2. upewnić się, że użyteczna wydajność chłodnicza nowej maszyny w temperaturze przewidzianej dla danej klasy środka transportu jest równa lub wyższa od użytecznej wydajności chłodniczej maszyny zamienionej, lub
  3. upewnić się, że użyteczna wydajność chłodnicza nowej maszyny odpowiada postanowieniom punktu 41.
  Ogrzewane środki transportu
  1. Próżny środek transportu powinien być umieszczony w komorze izotermicznej, w której utrzymywana jest jednakowa średnia temperatura na możliwie najniższym poziomie. Powietrze w komorze wprowadza się w ruch, jak podano w punkcie 9 niniejszego dodatku.
  2. Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz nadwozia w miejscach podanych w punktach 3 i 4 niniejszego dodatku.
  3. Drzwi, włazy i wszystkie otwory powinny być zamknięte, a urządzenie do ogrzewania i urządzenie do wewnętrznej wentylacji (jeśli takie istnieją) powinny być uruchomione na maksymalną wydajność.
  4. Średnie temperatury, zewnętrzna i wewnętrzna, nadwozia powinny być mierzone nie rzadziej niż co 30 minut.
  5. 47. Badanie należy kontynuować w ciągu 12 godzin od chwili, gdy różnica między średnią temperaturą wewnętrzną nadwozia i średnią temperaturą zewnętrzną osiągnęła wielkość odpowiadającą warunkom ustalonym dla danej klasy środka transportu, przy czym dla nowych środków transportu wielkość tę podwyższa się o 35%. Badanie należy uznać za zadowalające, jeżeli urządzenie do ogrzewania może zapewnić utrzymanie w okresie tych 12 godzin przewidzianej różnicy temperatur.
  Protokoły badań
  1. Z każdego badania należy sporządzić protokół, odpowiedni dla danego rodzaju środka transportu, zgodnie z jednym z niżej podanych wzorów nr 3-5.
  Sprawdzenie skuteczności działania urządzenia cieplnego środków transportu będących w eksploatacji
  1. W celu sprawdzenia skuteczności działania urządzenia cieplnego każdej znajdującej się w eksploatacji lodowni, chłodni lub ogrzewanego środka transportu, wymienionego w punkcie 1 lit. b) i c) dodatku 1 do niniejszego załącznika, właściwe władze mogą:
  stosować metody określone w punktach 32-47 niniejszego dodatku lub
  wyznaczyć ekspertów upoważnionych do stosowania następujących postanowień:
  a) Środki transportu - lodownie
  Należy sprawdzić, czy wewnętrzna temperatura próżnego środka transportu, w którym temperatura wstępnie jest doprowadzana do zewnętrznej, może być doprowadzona do temperatury granicznej przewidzianej w niniejszym załączniku dla tej klasy środka transportu i czy może ona być utrzymana poniżej tej temperatury w czasie t, gdy:
  t >
  12 x DQ
  DQ'
  przy czym:
  - DQ stanowi różnicę między +30 °C a tą graniczną temperaturą,
  - DQ' stanowi różnicę między średnią temperaturą zewnętrzną podczas badania i wspomnianą temperaturą graniczną w zewnętrznej temperaturze nie niższej niż +15 °C. Jeżeli wyniki są pozytywne, to te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako środki transportu - lodownie w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres nie dłuższy niż 3 lata.
  b) Środki transportu - chłodnie
  Należy sprawdzić, czy w zewnętrznej temperaturze nie niższej niż +15 °C wewnętrzna temperatura próżnego środka transportu może być doprowadzona:
  - jeżeli chodzi o klasy A, B lub C - do minimalnej temperatury, przewidzianej w niniejszym załączniku dla danej klasy środka transportu,
  - jeżeli chodzi o klasy D, E lub F - do granicznej temperatury, przewidzianej w niniejszym załączniku dla danej klasy środka transportu. Jeżeli wyniki są pozytywne, środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako środki transportu - chłodnie w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres nie dłuższy niż 3 lata.
  c) Ogrzewane środki transportu
  Należy sprawdzić, czy może być osiągnięta i utrzymana w okresie nie krótszym niż 12 godzin przewidziana w niniejszym załączniku różnica między temperaturą wnętrza środka transportu i temperaturą zewnętrzną określającą klasę, do jakiej zalicza się środek transportu (22 °C dla klasy A i 32 °C dla klasy B). Jeżeli wyniki są pozytywne, to te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako ogrzewane środki transportu w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres nie dłuższy niż 3 lata.
  i) Jeżeli wyniki nie są pozytywne, lodownie, chłodnie lub ogrzewane środki transportu mogą pozostać w eksploatacji w poprzednio ustalonej klasie tylko pod warunkiem, że przejdą one pomyślnie na stacji badawczej badania określone w punktach 32-47 niniejszego dodatku; w tym wypadku mogą one pozostać w eksploatacji w poprzednio ustalonej klasie przez nowy okres 6 lat.
  ii) Jeżeli chodzi o lodownie, chłodnie lub ogrzewane środki transportu seryjnej produkcji, zbudowane zgodnie z określonym rodzajem, odpowiadające postanowieniom punktu 2 dodatku 1 do niniejszego załącznika i należące do tego samego właściciela, to oprócz sprawdzenia urządzeń cieplnych każdego środka transportu, w celu upewnienia się, że jego stan ogólny jest zadowalający, może być zgodnie z postanowieniami punktów 32-47 niniejszego dodatku dokonane na stacji badawczej sprawdzenie urządzeń chłodniczych i ogrzewczych w odniesieniu do co najmniej 1% tych środków transportu. Jeżeli wyniki tych kontroli są pozytywne, to wszystkie te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres sześciu lat.
  Postanowienia przejściowe stosowane do nowych środków transportu
  1. W okresie 4 lat począwszy od dnia wejścia w życie niniejszej umowy, zgodnie z postanowieniami artykułu 11 ustęp 1, jeżeli w razie braku dostatecznej liczby stacji badawczych nie ma możliwości ustalenia skuteczności urządzeń cieplnych środków transportu w drodze stosowania metod określonych w punktach 32-47 niniejszego dodatku, zgodność z normami nowych lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu może być sprawdzona w drodze stosowania postanowień punktu 49 niniejszego dodatku.
  Załącznik 1. Dodatek 3
  WZÓR ŚWIADECTWA WYDAWANEGO DLA IZOTERMICZNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, LODOWNI, CHŁODNI LUB OGRZEWANYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, PRZEZNACZONYCH DO LˇDOWYCH MIĘDZYNARODOWYCH PRZEWOZÓW SZYBKO PSUJˇCYCH SIĘ ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH
  
  ŚRODEK TRANSPORTU
  IZOTERMICZNY LODOWNIA CHŁODNIA OGRZEWANY
  5)
  ŚWIADECTWO ²⁾
  Wydane zgodnie z umową o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP).
  1. Władza wystawiająca świadectwo ............................................................................................
  2. Środek transportu³⁾ .....................................................................................................................
  3. Numer identyfikacyjny..............................nadany przez .............................................................
  4. Należy do (lub eksploatowany przez) .........................................................................................
  5. Przedstawiony przez ....................................................................................................................
  6. Uznany jako⁴⁾ ................................................................................................................................
  6.1. z urządzeniem(ami) cieplnym(i):
  6.1.1. samodzielnym⁵⁾
  6.1.2. niesamodzielnym⁵⁾
  6.1.3. zdejmowalnym⁵⁾
  6.1.4. niezdejmowalnym⁵⁾
  7. Podstawa wydania świadectwa
  7.1. Świadectwo to wydano na podstawie:
  7.1.1. badania środka transportu⁵⁾
  7.1.2. zgodności z wzorcowym środkiem transportu⁵⁾
  7.1.3. kontroli okresowej⁵⁾
  7.1.4. postanowień przejściowych⁵⁾
  7.2. Jeżeli świadectwo zostało wydane na podstawie badania lub z powołaniem na środek
  transportu tego samego rodzaju poprzednio badany, podać:
  7.2.1. nazwę stacji badawczej..........................................................................
  7.2.2. zakres badań²⁾........................................................................................
  7.2.3. numer protokołu lub protokołów badań .......................................................
  7.2.4. wartość współczynnika K ..................
  7.2.5. użytkową wydajność chłodniczą⁷⁾ w temperaturze zewnętrznej 30 °C i temperaturze wewnętrznej nadwozia .......... °C .......... W
  temperaturze wewnętrznej nadwozia .......... °C .......... W
  temperaturze wewnętrznej nadwozia .......... °C .......... W
  8. Świadectwo ważne do .......................................................................................................
  8.1. Pod warunkiem:
  8.1.1. że nadwozie izotermiczne i w odpowiednich wypadkach urządzenie cieplne będzie utrzymywane w stanie sprawnym,
  8.1.2. że urządzenie cieplne nie będzie poddawane jakimkolwiek znaczniejszym zmianom,
  8.1.3. że w razie zmiany urządzenia cieplnego na inne,to ostatnie powinno mieć równą lub wyższą wydajność chłodniczą.
  9. Sporządzono w ..................................................... 10. Dnia ........................................................
  (właściwa władza)
  __________
  ¹⁾ Znak wyróżniający kraje, stosowany w międzynarodowym ruchu drogowym.
  ²⁾ Wzór świadectwa powinien być wydrukowany w języku kraju, który je wydał, oraz
  w języku angielskim, francuskim lub rosyjskim; rubryki powinny być ponumerowane zgodnie
  z powyższym wzorem.
  ³⁾ Podać rodzaj transportu (wagon, samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa, kontener itp.);
  w razie gdy środkiem transportu jest cysterna przeznaczona do przewozu płynnych produktów
  żywnościowych, należy dodać słowo "cysterna".
  ⁴⁾ Wpisać nazwę lub nazwy podane w dodatku 4 do niniejszego załącznika, jak również odpowiednie
  rozpoznawcze oznaczenie lub oznaczenia literowe.
  ⁵⁾ Niepotrzebne skreślić.
  ⁶⁾ Na przykład własności izotermiczne lub skuteczność działania urządzeń cieplnych.
  ⁷⁾ W razie gdy wydajność chłodniczą mierzy się zgodnie z postanowieniami punktu 42
  dodatku 2 do niniejszego załącznika.
  Załącznik 1. Dodatek 4
  ROZPOZNAWCZE OZNACZENIA LITEROWE NA SPECJALNYCH ŚRODKACH TRANSPORTU
  Przewidziane w punkcie 5 dodatku 1 do niniejszego załącznika rozpoznawcze oznaczenia literowe stanowią duże łacińskie litery barwy ciemnogranatowej na białym tle; wysokość liter powinna być nie mniejsza niż 12 cm.
  Oznaczenia są następujące:
  Środek transportu
  Znak rozpoznawczy
  
  Izotermiczny środek transportu z normalną izolacją
  IN
  Izotermiczny środek transportu ze wzmocnioną izolacją
  IR
  Środek transportu - lodownia z normalną izolacją klasy A
  RNA
  Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy A
  RRA
  Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy B
  RRB
  Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy C
  RRC
  Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy A
  FNA
  Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy A
  FRA
  Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy B
  FNB*)
  Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy B
  FRB
  Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy C
  FNC*)
  Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy C
  FRC
  Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy D
  FND
  Środek transportu - chłodnia zewzmocnioną izolacją klasy D
  FRD
  Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy E
  FNE*)
  Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy E
  FRE
  Środek transportu - chłodnia znormalną izolacją klasy F
  FNF*)
  Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy F
  FRF
  Ogrzewany środek transportu z normalną izolacją klasy A
  CNA
  Ogrzewany środek transportu ze wzmocnioną izolacją klasy A
  CRA
  Ogrzewany środek transportu ze wzmocnioną izolacją klasy B
  CRB
  Jeżeli środek transportu ma zdejmowane lub niesamodzielne urządzenie cieplne, to odpowiednie rozpoznawcze oznaczenia literowe powinny być uzupełnione literą "X".
  Oprócz powyższych rozpoznawczych oznaczeń literowych pod nimi powinna być podana data upływu terminu ważności świadectwa wydanego na środek transportu (miesiąc i rok), która podana jest w rubryce 8 dodatku 3 do niniejszego załącznika.
  Wzór:
  RNA
  5-1974
  gdzie:
  5 = miesiąc (maj) 1974 = rok - upływ terminu ważności świadectwa
  __________
  *) Patrz postanowienie przejściowe w punkcie 5 niniejszego załącznika.
  ZAŁˇCZNIK Nr 2
  WARUNKI DOTYCZˇCE TEMPERATUR, KTÓRE POWINNY BYĂ? PRZESTRZEGANE PRZY PRZEWOZIE ZAMROŻONYCH I GŁĘBOKO ZAMROŻONYCH ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH
  Najwyższa temperatura w dowolnym miejscu ładunku w czasie załadunku, przewozu i wyładunku nie powinna przekraczać wielkości niżej podanych dla każdego artykułu. Jeżeli jednak niektóre operacje techniczne, jak np. rozmrażanie parownika środka transportu - chłodni powodują na krótki okres ograniczone podwyższenie temperatury w jakiejkolwiek części ładunku, dopuszcza się wzrost o 3 °C temperatur podanych niżej dla odpowiednich artykułów żywnościowych.
  Zamrożone lub głęboko zamrożone śmietana i koncentraty soków owocowych
  -20 °C
  Zamrożone i głęboko zamrożone ryby
  -18 °C
  Dowolne inne głęboko zamrożone artykuły żywnościowe
  -18 °C
  Zamrożone masło oraz inne tłuszcze
  -14 °C
  Zamrożone podroby, żółtka jaj, drób i dziczyzna
  -12 °C
  Zamrożone mięso
  -10 °C
  Dowolne inne zamrożone artykuły żywnościowe
  -10 °C
  ZAŁˇCZNIK Nr 3
  WARUNKI DOTYCZˇCE TEMPERATUR, KTÓRE POWINNY BYĂ? PRZESTRZEGANE PRZY PRZEWOZIE NIEKTÓRYCH ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH, NIE ZNAJDUJˇCYCH SIĘ W STANIE ZAMROŻONYM LUB GŁĘBOKO ZAMROŻONYM
  Podczas przewozu temperatury danych artykułów żywnościowych nie powinny przekraczać podanych niżej temperatur:
  Podroby
  +3 °C³⁾
  Masło
  +6 °C
  Dziczyzna
  +4 °C
  Mleko w cysternie (surowe lub pasteryzowane)
  +4 °C³⁾
  przeznaczone do bezpośredniego spożycia
  Mleko przemysłowe
  +6 °C³⁾
  Mleczne produkty (jogurty, kefiry, śmietana i twaróg)
  +4 °C³⁾
  Ryby¹⁾ (powinny być zawsze przewożone w lodzie)
  +2 °C
  Gotowe produkty mięsne²⁾
  +6 °C
  Mięso (z wyjątkiem podrobów)
  +7 °C
  Drób i króliki
  +4 °C
  ____________
  ¹⁾ Z wyjątkiem ryb wędzonych, solonych, suszonych lub żywych.
  ²⁾ Z wyjątkiem produktów w stanie stabilizowanym metodą solenia, wędzenia, suszenia lub sterylizacji.
  ³⁾ W zasadzie czas przewozu nie powinien przekraczać 48 godzin.
- źródło: material pochodzi ze strony www.prawo.psm.pl
CMR
17.02.2005
Dz.U. 1962 Nr 49 poz. 238
Data wydania: 1962.04.27
CMR
Konwencja. CMR - International Consignment Not
W transporcie samochodowym bardzo istotnym aktem prawnym umożliwiającym wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego jest umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów (CMR), która została podpisana w Genewie w 1956r. Polska ratyfikowała ją w 1962r. Konwencja CMR opublikowana została w załączniku do Dziennika Ustaw Nr 49, poz. 238 z 14.09.1962r. Do Konwencji przystąpiły już prawie wszystkie kraje Europy takie jak:
Austria, Białoruś, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rosja, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
W 1999r. około 7.000 polskich przedsiębiorstw przewozowych zajmuje się przewozami międzynarodowymi, posiadając ponad 23 tysiące koncesjonowanych pojazdów samochodowych wykonujących przewozy ładunków, stosuje na co dzień przepisy Konwencji CMR.
Konwencja CMR wprowadza i ujednolica:
- warunki umowy o przewóz drogowy towarów,
- dokumentację przewozową,
- odpowiedzialność przewoźnika,
- tryb skarg i reklamacji,
- roszczenia wynikające z przewozu,
- przewozy wykonywane kolejno przez kilku przewoźników.
Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce
przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Konwencję CMR stosuje się także wówczas, gdy przewozy mieszczące się w jej ramach wykonywane są przez państwa lub rządowe instytucje albo organizacje. Tak więc Konwencja CMR ma zastosowanie jedynie w stosunku do odpłatnych usług świadczonych w międzynarodowym transporcie towarów przez profesjonalnych przewoźników, na podstawie uzyskanych odpowiednich uprawnień w danym państwie. W Polsce dopuszczenie do zawodu reguluje Ustawa z dnia 2 sierpnia 1997r. o warunkach wykonywania międzynarodowego transportu drogowego (Dz. U. Nr 106, poz. 677) z późniejszą zmianą ustawy z dnia 19 marca 1999r. (Dz. U. 32, poz. 310 z 15 kwietnia 1999r.) .
Konwencji CMR nie stosuje się:
- do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych,
- do przewozów zwłok,
- do przewozów rzeczy przesiedlenia.
Konwencja CMR wprowadza jednolity dokument zawarcia umowy przewozu jakim jest list przewozowy CMR. Wprawdzie sama konwencja liberalnie odnosi się co do obowiązku posiadania listu przewozowego wskazując, iż jego brak nie wpływa na istnienie samej umowy ani na jej ważność. List przewozowy odgrywa ważne funkcje w procesie przewozowym:
- informacyjną,
- instrukcyjną,
- legitymacyjną,
- dowodową.
Teoretycznie list przewozowy CMR wystawiany jest zgodnie z konwencją w trzech oryginalnych egzemplarzach:
- pierwszy dla nadawcy,
- drugi towarzyszy przesyłce i przeznaczony jest dla odbiorcy,
- trzeci zatrzymuje przewoźnik.
W praktyce powszechnie stosuje się list przewozowy w czterech lub sześciu egzemplarzach, przy czym następne strony stanowią kopie i przeznaczone są dla urzędów administracyjnych. Podczas przyjęcia towaru do przewozu konwencja nakłada na przewoźnika obowiązki związane z :
- sprawdzeniem poprawności danych listu przewozowego z ilością sztuk, jak również ich cech i numerów, stwierdzeniem widocznego stanu towaru i jego opakowania.
W przypadku wszelkich niezgodności przewoźnik zobowiązany jest dokonać odpowiedniego wpisu do listu przewozowego. W przeciwnym przypadku następuje domniemanie, że towar i opakowanie były w dobrym stanie i że ilości, cechy jak również numery były zgodne. Konwencja CMR reguluje również:
- KONWENCJA O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO TOWARÓW (CMR)
  Wstęp
  UMOWA
  Rozdział I
  Zakres stosowania
  Rozdział II
  Osoby, za które odpowiada przewoźnik
  Rozdział III
  Zawarcie i wykonanie umowy przewozu
  Rozdział IV
  Odpowiedzialność przewoźnika
  Rozdział V
  Reklamacje i roszczenia
  Rozdział VI
  Postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźników
  Rozdział VII
  Nieważność klauzul sprzecznych z Konwencją
  Rozdział VIII
  Postanowienia końcowe
  Protokół podpisania
  Wykaz państw będących stronami CMR
  Międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMR
  Wstęp
  Umawiające się Strony, uznając za pożyteczne uregulowanie w jednolity sposób warunków umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów, w szczególności jeśli idzie o dokumenty używane do tego przewozu oraz o odpowiedzialność przewoźnika, zgodziły się na następujące postanowienia :
  ROZDZIAŁ I
  Zakres stosowania
  Artykuł 1
  Niniejszą Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdą się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.
  Dla celów stosowania niniejszej Konwencji określenie "pojazdy" oznacza samochody, pojazdy członowe, przyczepy i naczepy, stosownie do ich określenia w artykule 4 Konwencji o ruchu drogowym z dnia 19 września 1949 roku.
  Niniejszą Konwencję stosuje się także wówczas, gdy przewozy mieszczące się w jej ramach wykonywane są przez państwa lub rządowe instytucje albo organizacje.
  Niniejszej Konwencji nie stosuje się :
  do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych;
  do przewozów zwłok;
  do przewozów rzeczy przesiedlenia.
  Umawiające się Strony zgadzają się wprowadzać żadnej zmiany do niniejszej Konwencji w drodze specjalnych porozumień, zawartych między dwiema lub kilkoma spośród nich, z wyjątkiem porozumień zawartych w celu wyłączenia spod jej działania ich ruchu przygranicznego albo w celu uprawnienia do używania w przewozie, ograniczonym wyłącznie do ich terytoriów, listu przewozowego stanowiącego tytuł własności towaru.
  Artykuł 2
  Jeżeli pojazd, zawierający towary, przewożony jest na części drogi morzem, koleją, śródlądową drogą wodną lub powietrzem, bez przeładunku, z wyjątkiem ewentualnego zastosowania postanowień artykułu 14, niniejszą Konwencję stosuje się mimo to do całości przewozu. Jednak w miarę udowodnienia, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy towaru, które zdarzyło się w czasie przewozu innym rodzajem transportu niż drogowy, nie zostało spowodowane działaniem lub zaniechaniem ze strony przewoźnika drogowego, lecz że wynika ono z faktu, który mógł zdarzyć się tylko w trakcie i na skutek przewozu innego niż drogowy, odpowiedzialność przewoźnika drogowego jest określona nie przez niniejszą Konwencję, lecz w sposób, według którego byłaby określona odpowiedzialność przewoźnika innego niż drogowy, gdyby umowa przewozu została zawarta między nadawcą, a tym przewoźnikiem o sam przewóz towaru, zgodnie z obowiązującymi postanowieniami prawa, dotyczącymi przewozu towarów innym rodzajem transportu niż drogowy. Jednak w braku takich postanowień odpowiedzialność przewoźnika drogowego będzie określona niniejszą Konwencją.
  Jeżeli przewoźnik drogowy jest jednocześnie przewoźnikiem innym niż drogowy, jego odpowiedzialność okresla również ustęp 1, tak jakby jego funkcja przewoźnika drogowego i jego funkcja przewoźnika innego niż drogowy były wykonywane przez dwie różne osoby.
  ROZDZIAŁ II
  Osoby, za które odpowiada przewoźnik
  Artykuł 3
  Przy stosowaniu niniejszej Konwencji przewoźnik odpowiada, jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji.
  ROZDZIAŁ III
  Zawarcie i wykonanie umowy przewozu
  Artykuł 4
  Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom niniejszej Konwencji.
  Artykuł 5
  List przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez przewoźnika, przy czym podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika, jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.
  Jeżeli przeznaczony do przewozu towar ma być ładowany na różne pojazdy lub jeżeli chodzi o różne rodzaje towarów albo o oddzielne partie, nadawca lub przewoźnik ma prawo wymagać wystawienia tylu listów przewozowych, ile pojazdów należy użyć lub ile jest rodzajów bądź partii towarów.
  Artykuł 6
  List przewozowy powinien zawierać następujące dane :
  miejsce i datę jego wystawienia;
  nazwisko (nazwę) i adres nadawcy;
  nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika;
  miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania;
  nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy;
  powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie;
  ilość sztuk, ich cechy i numery;
  wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru;
  koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy);
  instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych;
  oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji.
  W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane :
  zakaz przeładunku;
  koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie;
  kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru;
  zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie;
  instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki;
  umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz;
  wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.
  Strony mogą wnosic do listu przewozowego wszelkie inne dane, jakie uznają za potrzebne.
  Artykuł 7
  Nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości, lub niedostateczności :
  danych wymienionych w artykule 6, ustęp 1, b), d), e), f), g), h), i j);
  danych wymienionych w artykule 6, ustęp 2;
  wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu wniesienia ich do niego.
  2.Jeżeli na życzenie nadawcy przewoźnik wpisuje do listu przewozowego dane przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu, przyjmuje się w braku dowodu przeciwnego, że działał on na rachunek nadawcy.
  3.Jeżeli list przewozowy nie zawiera oświadczenia, przewidzianego w artykule 6, ustep 1, k), przewoźnik odpowiada za wszelkie koszty i szkody, które mogłaby ponieść z powodu tego zaniedbania osoba, mająca prawo do towaru.
  Artykuł 8
  Przy przyjęciu towaru przewoźnik jest obowiązany sprawdzić :
  dokładność danych listu przewozowego dotyczących ilości sztuk, jak również ich cech i numerów;
  widoczny stan towaru i jego opakowania.
  Jeżeli przewoźnik nie ma możności sprawdzenia w wystarczajacy sposób ścisłości danych przewidzianych w usyępie 1, a) niniejszego artykułu, wpisuje do listu przewozu zastrzeżenia, które powinny być uzasadnione. Powinien on także uzasadnić wszelkie zastrzeżenia, jakie uczyni w przedmiocie widocznego stanu towaru i jego opakowania. Zastrzeżenia te nie wiążą nadawcy, jeżeli nie przyjął on ich wyraźnie w liście przewozowym.
  Nadawca ma prawo żądać sprawdzenia przez przewoźnika wagi brutto albo inaczej wyrażonej ilości towaru. Może on także żądać sprawdzenia zawartości sztuk przesyłki. Przewoźnik może domagać się zapłacenia kosztów sprawdzenia. Wynik sprawdzenia wpisuje się do listu przewozowego.
  Artykuł 9
  W braku przeciwnego dowodu, list przewozowy stanowi dowód zawarcia um,owy, warunków umowy oraz przyjecia towaru przez przewoźnika.
  W braku uzasadnionych zastrzeżeń przewoźnika wpisanych do listu przewozowego, istnieje domniemanie, że towar i jego opakowanie były widoczne w dobrym stanie w chwili przyjecia przez przewoźnika i że ilość sztuk, jak również ich cechy i numery były zgodne z oświadczeniami w liście przewozowym.
  Artykuł 10
  Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za szkody, wyrządzone osobom, wyposażeniu lub innym towarom, jak również za koszty, których przyczyną byłoby widoczne wadliwe opakowanie towaru chyba, że wadliwość była widoczna lub znana przewoźnikowi w chwili jego przyjęcia, a przewoźnik nie wzniósł zastrzeżeń w tym przedmiocie.
  Artykuł 11
  W celu załatwienia formalności celnych lub innych, jakie należy wypełnić przed wydaniem towaru, nadawca powinien załączyć do listu przewozowego lub postawić do dyspozycji przewoźnika potrzebne dokumenty oraz udzielić mu wszelkich żądanych informacji.
  Przewoźnik nie jest obowiązany sprawdzać, czy te dokumenty i informacje są ścisłe i dostateczne. Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za wszelkie szkody, które mogłyby wyniknąć wskutek braku, niedostaeczności lub nieprawidłowości tych dokumentów i informacji, chyba że zachodzi wina ze strony przewoźnika.
  Przewoźnik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża, nie może przewyższyć odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru.
  Artykuł 12
  Nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika wstrzymania przewozu, zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo też wydania go odbiorcy innemu niż wskazany w liście przewozowym.
  To prawo wygasa z chwilą, kiedy drugi egzemplarz listu przewozowego został wydany odbiorcy lub kiedy ten ostatni skorzystał z prawa przewidzianego w artykule 13, ustep 1; od tej chwili przewoźnik powinien stosować się do zaleceń odbiorcy.
  Prawo do rozporządzenia towarem należy jednak do odbiorcy już od chwili wystawienia listu przewozowego, jeśli nadawca uczynił o tym wzmiankę w liście przewozowym.
  Jeżeli odbiorca, wykonując swoje prawo do rozporządzania, zarządzi wydanie przesyłki innej osobie, ta ostatnia nie może wyznaczyć innych odbiorców
  Wykonanie prawa rozporządzenia towarem podlega następującym warunkom :
  nadawca, albo w przypadku przewidzianym w ustępie 3 niniejszego artykułu odbiorca, który chce wykonać to prawo, powinien przedstawić pierwszy egzemplarz listu przewozowego, do którego powinny byc wpisane nowe instrukcje wydane przewoźnikowi, oraz wynagrodzić przewoźnikowi wszelkiekoszty i szkodym, jakie pociąga za sobą wykonanie tych instrukcji;
  wykonanie tego prawa powinno być możliwe w chwili, kiedy instrukcje dotra do osoby, która powinna je wykonać, i nie powinno przeszkadzać normalnej eksploatacji przedsiebiorstwa przewoźnika, ani przynosic szkody nadawcom lub odbiorcom innych przesyłek;
  instrukcje nie moga nigdy powodować podziału przesyłki.
  Jeżeli w skutek postanowień ustepu 5 b) niniejszego artykułu przewoźnik nie może wykonać otrzymanych instrukcji, powinien on niezwłocznie zawiadomić o tym osobę, od której instrukcje te pochodzą.
  Przewoźnik, który nie wykona instrukcji wydanych w warunkach przewidzianych w niniejszym artykule lub który zastosuje się do takich instrukcji nie zażądawszy przedłużenia pierwszego egzemplarza listu przewozowego, odpowiada wobec osoby uprawnionej za powstałą stąd szkodę.
  Artykuł 13
  Po przybyciu towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, odbiorca ma prawo żądać od przewoźnika wydania, za pokwitowaniem, drugiego egzemplarza listu przewozowego oraz towaru. Jeżeli stwierdzono zaginięcie towaru lub jeżeli towar nie przybył po upływie terminu przewidzianego w artykule 19, odbiorca może w imieniu własnym dochodzić wobec przewoźnika praw wynikajacych z umowy przewozu.
  Odbiorca, który korzysta z praw, jakie mu przysługują w mysl ustepu 1 niniejszego artykułu, obowiązany jest zapłacić kwite należności wynikającą z listu przewozowego. W przypadku sporu w tym przedmiocie przewoźnik obowiązany jest dostarczyć towar tylko wówczasm gdy odbiorca udzieli mu zabezpieczenia.
  Artykuł 14
  Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym jest lub staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, przewoźnik jest obowiązany zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzenia towarem, zgodnie z artykułem 12.
  Jeżeli jednak okoliczności pozwalają na wykonanie przewozu na warunkach różniących się od przewidzianych w liście przewozowym i jeżeli przewoźnik nie zdoła uzyskać w dostatecznie krótkim czasie instrukcji od osoby, uprawnionej do rozporządzania towarem zgodnie z artykułem 12, powinien on podjąć środki, jakie wydają mu się najlepsze w interesie osoby, uprawnionej do rozporządzana towarem.
  Artykuł 15
  Jeżeli po przybyciu towaru do miejsca przeznaczenia okażą się przeszkody w jego wydaniu, przewoźnik powinien zażądać instrukcji od nadawcy. Jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia towaru, nadawca ma prawo rozporządzać nim bez obowiązku przedstawienia pierwszego egzemplarza listu przewozowego.
  Odbiorca, nawet jeżeli uprzednio odmówił przyjęcia towaru, może zawsze domagać się jego wydania, dopóki przewoźnik nie otrzyma przeciwnych instrukcji od nadawcy.
  Jeżeli przeszkoda w wydaniu towaru powstanie po tym, jak odbiorca, działając zgodnie z prawem, które mu przysługuje na mocy artykułu 12, ustep 3, dał polecenie wydania towaru innej osobie, to stosując powyższe ustępy 1 i 2, odbiorca wstępuje w miejsce nadawcy, a ta inna osoba w miejsce odbiorcy.
  Artykuł 16
  Przewoźnik ma prawo do zwrotu kosztów, spowodowanych zażądaniem przez niego instrukcji lub ich wykonaniem, o ile koszty te nie wynikły z jego winy.
  W przypadkach, przewidzianych w artykule 14, ustęp 1 i w artykule 15, przewoźnik może bezzwłocznie wyładować towar na rachunek osoby uprawnionej; po tym wyładowaniu przewóz uważa się za ukończony. Przewoźnik bierze wówczas na siebie dozór towaru. Może on jednak powierzyć towar osobie trzeciej i wówczas odpowiada jedynie za rozsądny wybór tej osoby. Towar zostaje obciążony należnościami, wynikającymi z listu przewozowego i wszystkimi innymi kosztami.
  Przewoźnik może przystąpić do sprzeaży towaru nie czekając na instrukcje osoby uprawnionej, jeżeli usprawiedliwia to właściwość psucia się lub stan towaru albo jeżeli koszty przechowywania towaru są niewspółmiernie wysokie w stosunku do jego wartości.
  W innych przypadkach może on również przystąpić do sprzedaży, jeżeli nie ptrzyma w słusznym terminie od osoby uprawnionej przeciwnych instrukcji, których wykonanie mogłoby być słusznie wymagane.
  Jeżeli towar został sprzedany w zastosowaniu niniejszego artykułu, kwota uzyskana ze sprzedaży powinna, być postawiona do dyspozycji osoby uprawnionej, po potrąceniu kosztów ciążących na towarze. Jeżeli koszty te są wyższe od kwoty uzyskanej ze sprzedaży, przewoźnik ma prawo do różnicy.
  Sposób postępowania w przypadku sprzedaży określony jest przepisami prawa lub zwyczajami obowiązującymi w miejscu, gdzie towar się znajduje.
  ROZDZIAŁ IV
  Odpowiedzialność przewoźnika
  Artykuł 17
  Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjeciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.
  Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenia lub opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub oklicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.
  Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął.
  Uwzględniając artykuł 18, ustępy 2 d0 5, przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku nastepujących przyczyn :
  użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym;
  brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie;
  manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy;
  naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i gryzoni;
  niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki;
  przewóz żywych zwierząt.
  Jeżeli na mocy niniejszego artykułu przewoźnik nie odpowiada za niektóre czynniki, które spowodowały szkodę, jego odpowiedzialność jest zaangażowana tylko w tym zakresie, w jakim czynniki, za które ponosi on odpowiedzialność na mocy niniejszego artykułu, przyczyniły się do powstania szkody.
  Artykuł 18
  Dowód, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało jedną z przyczyn przewidzianych w artykule 17, ustęp 2, ciąży na przewoźniku.
  Jeżeli przewoźnik ustali, że ze względu na okoliczności faktyczne, zaginięcie lub uszkodzenie mogło wynikać z jednej lub kilku przyczyn wymienionych w artykule 17, ustęp 4, istnieje domniemanie, że ono z nich wynika. Osoba uprawniona może jednak przeprowadzić dowód, że szkoda nie została spowodowana całkowicie lub częściowo jedną z tych przyczyn.
  Powyższe domniemanie nie ma zastosowania w przypadku przewidzianym w artykule 17, ustęp 4, a), w razie nadmiernego ubytku lub w razie zaginięcia sztuki.
  Jeżeli przewóz wykonywany jest przy pomocy pojazdu, urządzonego specjalnie dla ochrony towarów przed wpływem ciepła, zimna, zmian temperatury lub wilgotności powietrza, przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwo artykułu 17, ustep 4, d) jedynie wówczas, gdy udowodni, że przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych okolicznościach środki co do wyboru, ytzrymania i uzycia tych urządzeń, oraz że zastosował się do specjalnych instrukcji, które zostały mu udzielone.
  Przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwo artykułu 17, ustęp 4, f) jedynie wówczas, gdy udowodni, że przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych okolicznościach środki i że zastosował się do specjalnych instrukcji, które zostały mu udzielone.
  Artykuł 19
  Opóźnienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub, o ile nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności, a zwłaszcza, przy przesyłkach drobnych, czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach, przekracza czas, jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom.
  Artykuł 20
  Osoba uprawniona moze, bez dalszych dowodów, uważać towar za zaginiony, jeżeli nie został on wydany w ciągu trzydziestu dni po upływie umówionego terminu, a jeżeli terminu nie umówiono, w ciągu sześćdziesięciu dni po przyjęciu towaru przez przewoźnika.
  Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za zaginiony towar, może pisemnie zażądać, aby w razie odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłacie odszkodowania, zawiadomiono ją o tym niezwłocznie. Należy potwierdzić jej to żądanie na piśmie.
  W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu tego zawiadomienia, osoba uprawniona może żądać, aby towar został jej wydany za zapłatą należności wynikających z listu przewozowego i za zwrotem otzrymanego odszkodowania, po ewentualnym potrąceniu kosztów, które byłyby objete tym odszkodowaniem i z zastrzeżeniem wszelkich praw odszkodowania za opóźnienie dostawy, przewidzianego w artykule 23 i ewntualnie w artykule 26.
  Jeżeli nie wysunięto żądania, przewidzianego w ustępie 2 lub nie udzielono żadnych instrukcji w przewidzianym w ustępie 3 terminie trzydziestu dni albo jeżeli towar został odnaleziony później niż w rok po wypłaceniu odszkodowania, przewoźnik rozporządza nim stosownie do przepisów obowiązujących w miejscu, gdzie znajduje się towar.
  Artykuł 21
  Jeżeli towar został wydany odbiorcy bez pobrania zaliczenia, które przewoźnik powinien był pobrać w myśl postanowień umowy przewozu, przewoźnik obowiązany jest wypłacić nadawcy odszkodowanie do wysokości kwoty zaliczenia, zachowując roszczenie zwrotne do odbiorcy.
  Artykuł 22
  Jeżeli nadawca powierza przewoźnikowi towary niebezpieczne powinien mu dokładnie opisać jakie niebezpieczeństwo przedstawiają i wskazać mu w razie potrzeby jakie środki ostrozności nalezy podjąć. W przypadku, gdy informacja ta nie została zamieszczona w liście przewozowym, do nadawcy lub do odbiorcy należy przeprowadzenie wszelkimi innymi sposobami dowodu, że przewoźnik wiedział jakie niebazpieczeństwo przedstawiał przewóz wymienionych towarów.
  Towary niebazpieczne, które nie byłyby przewoxnikowi znane jako takie, w warunakch przewidzianych w ustępie 1 niniejszego artykułu, mogą być w każdej chwili i w każdym miejscu wyładowane, zniszczone lub unieszkodliwione przez przez przewoźnika bez żadnego odszkodowania; nadawca jest oprócz tego odpowiedzialny za wszystkie koszty i szkody, wynikające z nich powierzenia do przewozu lub z ich przewozu.
  Artykuł 23
  Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji przewoźnik obowiazany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu.
  Wartość towaru określa się według oceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku jednej i drugiej, według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości.
  Odszkodowanie nie może jednak przekraczać 25 franków za kilogram brakującej wagi brutto. Za frank uważa się złoty frank, wagi 10/31 grama złota o próbie 0,900.
  Oprócz tego zwraca się przewoźne, cło i inne wydatki poniesione w związku z przewozem towaru, w całości w razie całkowitego zaginięcia i proporcjonalnie w razie częsciowego zaginięcia; inne odszkodowania nie należą się.
  W razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.
  Wyższego odszkodowania można żądac jedynie w przypadku zadeklarowania wrtości towaru lub zadeklarowania specjalnego interesu w jego dostawie, zgodnie z artykułami 24 i 26.
  Artykuł 24
  Nadawca może zadeklarowac w liście przewozowym za umówioną dodatkową opłatą wartość towaru przekraczającego granicę wymienioną w ustępie 3 artykułu 23 i w tym przypadku kwota zadeklarowana zastępuje tę granicę.
  Artykuł 25
  W razie uszkodzenia przesyłki, przewoźnik płaci kwotę, o którą obniżyła się wartość towaru, obliczona według wartości towaru, ustalonej zgodnie z artykułem 23 ustępy 1, 2, i 4.
  Odszkodowanie nie może jednak przewyższać :
  jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia całej przesyłki;
  jeżeli tylko część przesyłki doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia części, która doznała obniżenia wartości.
  Artykuł 26
  Nadawca może ustalić, wpisując do listu przewozowego za umówioną dodatkową opłatą kwotę specjalnego interesu w dostawie przesyłki na wypadek jej zaginięcia lub uszkodzenia, a także w razie przekroczenia umówionego terminu dostawy.
  Jeżeli miała miejsce deklaracja specjalnego interesu w dostawie, można żądać niezależnie od odszkodowania przewidzianego w artykułach 23, 24 i 25 odszkodowania równego dodatkowej szkodzie, która została udowodniona, aż do wysokości zadeklarowanej kwoty.
  Artykuł 27
  Osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Odsetki te, w wysokości 5% rocznie, liczą się od dnia skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, a jeżeli tej reklamacji nie było, od dnia wytoczenia powództwa sądowego.
  Jeżeli dane służące za podstawę do obliczenia odszkodowania nie są wyrażone w walucie państwa, gdzie żąda się zapłaty, przeliczenia dokonuje się według kursu dnia i miejsca wypłaty odszkodowania.
  Artykuł 28
  Jeżeli według prawa, które ma zastosowanie, zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy, powstałe w trakcie przewozu podlegającego niniejszej Konwencji, uprawnia do wystąpienia z reklamacją pozaumowną, przewoźnik może skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji, które wyłączają jego odpowiedzialność lub które określają albo ograniczają należne odszkodowanie.
  Jeżeli idzie o odpowiedzialność pozaumowną jednej z osób, za które odpowiada przewoźnik w myśl artykułu 3, z tytułu zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia, osoba ta może również skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji, które wyłączają odpowiedzialność przewoźnika lub które określają albo ograniczają należne odszkodowanie.
  Artykuł 29
  Przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoxnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej, uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem.
  To samo postanowienie stosuje się, jeżeli złego zamiaru lub niedbalstwa dopuszczają się pracownicy przewoźnika lub jakiejkolwiek inne osoby, do których usług odwołuje się on dla wykonania przewozu, jeżeli ci pracownicy lub te inne osby działają w wykonaiu swych funkcji. W takim przypadku ci pracownicy i te inne osoby nie mają prawa korzystania w zakresie ich osobistej odpowiedzialności z postanowień niniejszego rozdziału, wymienionych w ustępie 1
  ROZDZIAŁ V
  Reklamacje i roszczenia
  Artykuł 30
  Jeżeli odbiorca przyjął towar, nie sprawdziwszy wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłosiwszy przewoźnikowi zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzena najpóźniej w chwili dostawy, jeśli idzie o widoczne braki lub uszkodzenia, lub w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne - domnimywa się , jeżeli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym. Zastrzeżenia, przewidziane wyżej, powinny być dokonane na piśmie, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne.
  Jezeli stan towaru został sprawdzony wspólnie przez odbiorcę i przewoźnika, dowód przeciwny wynikowi tego sprawdzenia nie może być przeprowadzony, chyba że chodzi o braki lub uszkodzenia niewidoczne i jeżeli odbiorca zgłosił przewoźnikowi pisemne zastrzeżenia w ciągu siedmiu dni od daty tego sprawdzenia, nie licząc niedziel i dni świątecznych.
  Opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy.
  Dnia dostawy lub zależnie od przypadku, dnia sprawdzenia towaru albo dnia jego postawienia do dyspozycji nie wlicza się do terminów przewidzianych w niniejszym artykule.
  Przewoźnik i odbiorca powinni udzielać sobie wzajemnie wszelkich możliwych ułatwień przy dokonywaniu potrzebnych sprawdzeń i ustaleń.
  Artykuł 31
  We wszystkich sporach, które wynikają z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, powód może wnosić sprawę do sądów umawiających się krajów, okreslonych przez strony w drodze wspólnego porozumienia, a ponadto do sądów kraju, na którego obszarze:
  pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto umowę o przewóz, albo
  znajduje się miejsce przyjecia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy, i nie może wnosić sprawy do innych sądów.
  Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, sprawa toczy się przed sądem właściwym według tego ustępu, albo kiedy w takim sporze został ogłoszony wyrok przez taki sąd, nie można wszcząć żadnej nowej sprawy z tej samej przyczyny między tymi samymi stronami, chyba że orzeczenie sądu, przed którym pierwsza sprawa została wszczęta byłoby niewykonalne w kraju, gdzie wszczęto nową sprawę.
  Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, wyrok wydany przez sąd jednego umawiającego się kraju stał się prawomocny w tym kraju, staje się on również prawomocny w każdym z innych umawiajacych się krajów natychmiast po dopełnieniu formalności wymaganych w zainteresowanym kraju. Formalności te nie mogą obejmować rewizji sprawy.
  Postanowienia ustępu 3 niniejszego artykułu stosują się do wyroków wydanych w obecności stron, do wyroków zaocznych i do ugód sądowych, lecz nie stosują się ani do wyroków o wykonalności tylko tymczasowej, ani do wyroków, które oprócz kosztów procesu zasądzają od powoda odszkodowanie wskutek całkowitego lub częściowego oddalenia jego powództwa.
  Nie można żądać od obywateli umawiających się krajów, którzy posiadają miejsce zamieszkania lub przedsiębiorstwo w jednym z tych krajów, zabezpieczenia kosztów przewodu sądowego, które wynikają z przewozów, podlegających niniejszej Konwencji.
  Artykuł 32
  Roszczenia, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, przedawniają się po upływie jednego roku. Jednak w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata.
  Przedawnienie biegnie :
  w przypadkach częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy począwszy od dnia wydania;
  w przypadkach całkowitego zaginięcia - począwszy od trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy, albo, jeżeli termin nie był umówiony - począwszy od sześćdziesiątego dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika;
  we wszystkich innych przypadkach - począwszy od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu. Dnia, wskazanego wyżej, jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia.
  Reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamacje i zwróci załączone do niej dokumenty. W razie częściowego przyjecia reklamacji bieg przedawnienia wznawia się tylko dla tej części reklamacji, która pozostaje sporną. Dowód otrzymania reklamacji lub odpowiedzi na nią oraz zwrotu jej załączników ciąży na stronie, która się powołuje na ten fakt. Reklamacje późniejsze w tym samym przedmiocie nie zawieszają przedawnienia.
  Z zastrzeżeniem postanowień powyższego ustępu 2, zawieszenie przedawnienia normują przepisy prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę. To samo dotyczy przerwania biegu przedawnienia
  Roszczenie przedawnione nie może być więcej podnoszone, nawet w postaci wzajemnego powództwa lub zarzutu.
  Artykuł 33
  Umowa przewozu może zawierać klauzulę, przyznającą właściwość trybunałowi arbitrażowemu po warunkiem, aby klauzula ta przewidywała, że trybunał arbitrażowy stosować będzie niniejszą Konwencję.
  ROZDZIAŁ VI
  Postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźników
  Artykuł 34
  Jeżeli przewóz jest wykonywany na podstawie jednej umowy przez kilku kolejnych przewoźników drogowych, każdy z nich przyjmuje na siebie odpowiedzialność za wykonanie całego przewozu, przy czym drugi przewoźnik i każdy z następnych przewoźników staje się przez przyjęcie towaru i listu przewozowego stroną umowy na warunkach, określonych w liście przewozowym.
  Artykuł 35
  Przewoźnik, który przyjmuje towar od poprzedniego przewoźnika, wręcza mu datowane i podpisane przez siebie potwierdzenia odbioru. Powinien on napisać swoje nazwisko i adres na drugim egzemplarzu listu przewozowego. W razie potzreby umieszcza on na tym egzemplarzu jak również na potwierdzeniu odbioru zastrzeżenia, podobne do tych, które są przewidziane w artykule 8 ustęp 2.
  Postanowienia artykułu 9 mają zastosowanie do stosunków między kolejnymi przewoźnikami.
  Artykuł 36
  O ile nie chodzi o powództwo wzajemne lub o zarzut podniesiony przy rozpatrywaniu powództwa opartego na tej samej umowie przewozu, powództwo z tytułu odpowiedzialności za zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy może być skierowane jedynie przeciwko pierwszemu przewoźnikowi, ostatniemu przewoźnikowi lub przewoźnikowi, który wykonywał tę część przewozu, podczas której miało miejsce zdarzenie, powodujące zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy; powództwo może być skierowane jednocześnie przeciw kilku z tych przewoźników.
  Artykuł 37
  Przewoźnikowi, który na mocy postanowień niniejszej Konwencji wypłacił odszkodowanie, przysługuje roszczenie zwrotne o sumę odszkodowania, odsetki i koszty do przewoźników, którzy uczestniczyli w wykonaniu umowy przewozu, zgodnie z następującymi postanowieniami :
  przewoźnik, który spowodował szkodę, powinien sam ponosić ciężar odszkodowania, które wypłacił sam lub które wypłacił inny przewoźnik;
  jeżeli szkodę spowodowało dwóch lub więcej przewoźników, każdy z nich powinien zapłacić kwotę proporcjonalną do swej części odpowiedzialności; jeżeli podział odpowiedzialności jest niemożliwy, każdy z nich odpowiada proporcjonalnie do należnej mu części wynagrodzenia i za przewóz;
  jeżeli nie można ustalić, których z przewoźników należy uznać za odpowiedzialnych, ciężar należnego odszkodowania dzieli się między wszystkich przewoźników, w stosunku ustalonym pod lit. b).
  Artykuł 38
  Jeżeli jeden z przewoźników jest niewypłacalny, część odszkodowania przypadającą na niego, a nie zapłaconą, dzieli się między innych przewoźników proporcjonalnie do ich wynagrodzenia.
  Artykuł 39
  Przewoźnik, przeciwko któremu wystąpiono z jednym z roszczeń zwrotnych, przewidzianych w artykułach 37 i 38, nie może kwestionować podstawy płatności dokonanej przez przewoxnika wystepującego z roszczeniem zwrotnym, jeżeli odszkodowanie zostało ustalone orzeczeniem sądowym, o ile tylko był on należycie powiadomiony o procesie i miał mozność wystapienia w nim w charakterze interwenienta.
  Przewoźnik, który chce wystąpić z roszczeniem zwrotnym, może wszcząć sprawę przed właściwym sądem kraju, w którym jeden z zainteresowanych przewoźników ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę, filię lub agencję, za pośrednictwem której zawarto umowę przewozu. Roszczenie zwrotne może być skierowane w jednej i tej samej sprawie przeciwko wszystkim zainteresowanym przewoźnikom.
  Postanowienia artykułu 31, ustępy 3 i 4, stosują się do wyroków w sprawie roszczeń zwrotnych, przewidzianych w artykułach 37 i 38
  Postanowienia artykułu 32 stosują się do roszczeń zwrotnych między przewoźnikami. Przedawnienie biegnie jednak bądź od dnia orzeczenia sądowego, ustalajacego ostatecznie wysokość należnego odszkodowania na mocy postanowień niniejszej Konwencji, bądź od dnia faktycznej zapłaty w razie braku takiego orzeczenia.
  Artykuł 40
  Przewoźnicy mogą swobodnie uzgadniać między sobą postanowienia, odbiegające od postanowień artykułów 37 i 38.
  ROZDZIAŁ VII
  Nieważność klauzul sprzecznych z Konwencją
  Artykuł 41
  Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 40, jest nieważna i pozbawiona mocy każda klauzula, która pośrednio lub bezpośrednio naruszałaby postanowienia niniejszej Konwencji. Nieważność takich klauzul nie pociąga za sobą nieważnosci pozostałych postanowień umowy.
  W szczególności byłaby nieważna każda klauzula, ustęująca na rzecz przewoźnika korzyści z ubezpieczenia towaru oraz każda inna analogiczna klauzula, jak również każda klauzula przenosząca ciężar dowodu.
  ROZDZIAŁ VIII
  Postanowienia końcowe
  Artykuł 42
  Niniejsza Konwencja pozostaje otwarta do podpisu lub przystąpienia dla krajów będących członkami Europejskiej Komisji Gospodarczej oraz dla krajów przyjętych do Komisji w charakterze doradczym, zgodnie z punktem 8 regulaminu tej Komisji.
  Kraje, które mogą uczestniczyć w pewnych pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej stosownie do punktu 11 regulaminu tej Komisji, mogą się stać Umawiającymi się Stronami niniejszej Konwencji przez przystąpienie do niej po jej wejściu w życie.
  Konwencja pozostanie otwarta do podpisania do dnia 31 sierpnia 1956 roku włącznie. Po tej dacie pozostanie ona otwarta do przystąpienia.
  Niniejsza Konwencja będzie ratyfikowana.
  Ratyfikowanie lub przystąpienie będzie dokonane przez złożenie dokumentu u Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
  Artykuł 43
  Niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu przez pięć krajów, wspomnianych w ustępie 1 artykułu 42, dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia.
  Dla każdego kraju, który Konwencję ratyfikuje lub do niej przystąpi po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia przez pięć krajów, niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia przez wymieniony kraj.
  Artykuł 44
  Każda Umawiająca się Strona będzie mogła wypowiedzieć niniejszą Konwencję przez notyfikację, skierowaną do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
  Wypowiedzenie nabierze mocy w dwanaście miesięcy po dacie otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.
  Artykuł 45
  Jeżeli po wejściu w życie niniejszej Konwencji ilość Umawiających się Stron stanie się skutkiem wypowiedzeń mniejsza os pięciu, niniejsza Konwencja przestanie obowiązywać od daty, w której ostatnie z tych wypowiedzeń zacznie skutkować
  Artykuł 46
  Każdy kraj będzie mógł w chwili składania dokumentów ratyfikacji lub przystąpienia albo w każdej chwili później oświadczyć drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że niniejsza Konwencja będzie miała zastosowanie do wszystkich lub części terytoriów, które reprezentuje on w stosunkach międzynarodowych. Konwencja ta będzie miała zastosowanie do terytorium lub do terytoriów wymienionych w notyfikacji przez Sekretarza Generalnego, albo jeżeli Konwencja nie weszła jeszcze w życie, od daty jej wejścia w życie.
  Każdy kraj, który złoży zgodnie z poprzednim ustępem oświadczenie, mające na celu spowodowanie zastosowania niniejszej Konwencji do terytorium, które reprezentuje on w stosunkach międzynarodowych, będzie mógł zgodnie z artykułem 44 wypowiedzieć Konwencję w odniesieniu do tego terytorium.
  Artykuł 47
  Każdy spór między dwiema lub wieloma Umawiajacymi się Stronami, dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, którego Strony nie mógłby uregulować w drodze rokowań lub w inny sposób, może być wniesiony na żądanie którejkolwiek z zainteresowanych Umawiających się Stron, do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w celu rozstrzygnięcia.
  Artykuł 48
  Każda Umawiająca się Strona będzie mogła w chwili podpisywania lub ratyfikowania niniejszej Konwencji albo przystępowania do niej oświadczyć, że nie uważa się za związaną artykułem 47 Konwencji. Inne Umawiające się Strony nie będą związane artykułem 47 wobec Umawiającej się Strony, która sformułuje takie zastrzeżenie.
  Każda Umawiająca się Strona, która sformułuje takie zastrzeżenie zgodnie z ustepem 1, będzie mogła w każdej chwili cofnąć to zastrzeżenie drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.
  Żadne inne zastrzeżenie do niniejszej Konwencji nie będzie dopuszczone.
  Artykuł 49
  Po upływie trzyletniego okresu obowiązywania niniejszej Konwencji, każda Umawiająca się Strona będzie mogła drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, zażądać zwołania konferencji, mającej na celu dokonanie rewizji niniejszej Konwencji. Sekretarz Generalny powiadomi o tym żądaniu wszystkie Umawiajace się Strony i zwoła dla tej rewizji konferencję, jeżeli w terminie czterech miesięcy od daty notyfikacji, skierowanej przez niego, co najmniej jedna czwarta Umawiających się Stron powiadomi go o swej zgodzie na to żądanie.
  Jeżeli konferencja zwoływana jest zgodnie z poprzednim ustępem, Sekretarz Generalny zawiadomi o tym wszystkie Umawiajace się Strony i zaprosi je do przedstawienia w terminie trzech miesięcy propozycji, których rozpatrzenia przez konferencję życzyłyby sobie. Sekretarz Generalny zakomunikuje wszystkim Umawiajacym się Stronom tymczasowy porządek dzienny konferencji, jak również tekst tych propozycji, co najmniej na trzy miesiące przed datą otwarcia konferencji
  Sekretarz Generalny zaprosi na każdą konferencję, zwołaną zgodnie, z niniejszym artykułem, wszystkie kraje wskazane w ustępie 1 artykułu 42, jak również kraje, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie ustępu 2 artykułu 42.
  Artykuł 50
  Oprócz notyfikacji, przewidzianych w artykule 49, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych będzie notyfikował krajom, wskazanym w ustępie 1 artykułu 42, jak również krajom, które stały się Umawiającymi się Stronami, stosownie do ustępu 2 artykułu 42, o :
  ratyfikacji i przystąpieniach na mocy artykułu 42;
  datach, w których niniejsza Konwencja wejdzie w życie zgodnie z artykułem 43;
  wypowiedzeniach na mocy artykułu 44;
  wygasnięciu niniejszej Konwencji zgodnie z artykułem 45;
  notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułem 46;
  oświadczeniach i noryfikacjach otrzymanych zgodnie z ustępami 1 i 2 artykułu 48.
  Artykuł 51
  Po dniu 31 sierpnia 1956 roku oryginał niniejszej Konwencji zostanie złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przesle jej należycie uwierzytelnione odpisy każdemu z krajów, wymienionych w ustepach 1 i 2 artykułu 42.
  Na dowód czego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszą Konwencję.
  Sporządzono w Genewie, dnia dziewiętnastego maja tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.
  PROTOKÓŁ PODPISANIA
  Przystepując do podpisania Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, niżej podpisani, należycie upoważnieni, zgodzili się na następujące oświadczenia i wyjaśnienia :
  Niniejsza Konwencja nie stosuje się do przewozów między Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, a Republiką Irlandzką.
  Do artykułu 1 ustęp 4
  Niżej podpisani zobowiązują się do znegocjowania Konwencji w sprawie umowy o przeprowadzkę i umowy o przewóz kombinowany.
  Na dowód czego niżej podpisani, należycie tego upoważnieni, podpisali niniejszy Protokół.
  Sporządzono w Genewie, dnia dziewiętnastego maja tysiąc pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.
  WYKAZ PAĂ?STW BĘDˇCYCH STRONAMI CMR
  Konwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów ( CMR ), z dnia 19 maja 1956 r.
  Wejście w życie dnia 2 lipca 1961 r.
  Państwa-Strony Konwencji :
  Austria, Belgia, Białoruś, Bośnia-Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Dania, Estonia, Federacja Rosyjska, Finalandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Litwa. Luksemburg. Łotwa, Norwegia, Polska, Portugalia, Republika Czech, Republika Federalna Niemiec, Republika Mołdawii, Rumunia, Słowacja, Słoewnia, Szwajcaria, Szwecja, Tunezja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.
  
  Międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMR
  Aktem prawnym umożliwiającym wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego jest umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów CMR, która wprowadza i ujednolica między innymi warunki umowy o przewóz drogowy towarów i dokumentację przewozową jedynie w stosunku do odpłatnych usług świadczonych w międzynarodowym transporcie towarów przez profesjonalnych przewoźników, na podstawie odpowiednich uprawnień uzyskanych w danym państwie.
  Należy podkreślić, że konwencja CMR liberalnie odnosi się do obowiązku posiadania listu przewozowego, wskazując że nawet jego brak nie wpływa na istnienie zawarcia umowy ani na jej ważność.
  Artykuł 6 konwencji CMR określa, iż list przewozowy powinien zawierać następujące dane:
  miejsce i datę jego wystawienia,
  nazwisko (nazwę) i adres nadawcy,
  nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika,
  miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania,
  nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy,
  powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie,
  ilość- sztuk, ich cechy i numery,
  wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość- towaru,
  koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy),
  instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych,
  oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej konwencji.
  Jednak w razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane takie jak:
  zakaz przeładunku,
  koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie,
  kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru,
  zadeklarowaną wartość- towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie,
  instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki,
  umówiony termin, w jakim ma być- wykonany przewóz,
  wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.
  Konwencja CMR uprawnia również strony umowy do wprowadzenia wszelkich innych danych do listu przewozowego jeśli uznają takie za potrzebne.
  List przewozowy CMR powinien być wystawiany, zgodnie z konwencją CMR, w trzech oryginalnych egzemplarzach, z których kolejne przeznaczone są dla: pierwszy jest dla nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce i przeznaczony jest dla odbiorcy, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.
  W praktyce powszechnie stosuje się list przewozowy składający się z czterech lub nawet sześciu egzemplarzy. Zwiększenie liczby stron dokumentu jest sprawą indywidualną, gdyż to właśnie następne stanowią kopie i przeznaczone są między innymi dla spedycji i urzędów administracyjnych.
  Konwencja CMR nie określa wzoru dokumentu listu przewozowego. Powszechnie przyjętym stał się wzór opracowany przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego IRU (International Road Transport Union).
  List ten składa się z 24 pozycji w których wypełnić powinno się:
  nadawca (nazwisko lun nazwa, adres kraj),
  odbiorca (nazwisko lun nazwa, adres kraj),
  miejsce przeznaczenia (miejscowość, kraj),
  miejsce i data załadowania,
  ewentualnie załączone dokumenty,
  cechy i numery,
  ilość sztuk,
  sposób opakowania,
  rodzaj towaru,
  numer statystyczny,
  waga brutto w kg,
  objętość w m^3,
  instrukcje nadawcy,
  postanowienia dotyczące przewoźnego przewoźne zapłacone lub nie
  zapłata,
  przewoźnik,
  kolejni przewoźnicy,
  zastrzeżenia i uwagi przewoźnika,
  postanowienia specjalne,
  do zapłacenia - za ile był nadany fracht koszt transportu podzielony na odcinek krajowy i zagraniczny,
  miejsce i data wystawienia,
  podpis i stempel nadawcy,
  podpis i stempel przewoźnika,
  pokwitowanie otrzymania przesyłki- podpis i stempel odbiorcy.
  W związku z tym, iż list przewozowy CMR spełnia ważne funkcje w procesie przewozowym, takie jak: informacyjną, instrukcyjną, legitymacyjną, dowodową, istotne jest jego poprawne i dokładne wypełnienie stanowiące podstawę do jakichkolwiek reklamacji lub roszczeń.
  źródło: UNO ECE, TRANS/R.392, 25 października 1994 r. oraz serwis www->prawo.psm.pl

Wiedeńskie

17.02.2005

Dz.U. 1988 Nr 5 poz. 40
Data wydania: 1984.06.01

Konwencje WIEDEĂ?SKIE

Konwencja o ruchu drogowym sporządzona w Wiedniu w dniu 8 listopada 1968 r. (załącznik do Dz.U. nr 5 z dnia 24 lutego 1988 r, poz. 40 i 44 ).
Konwencja o znakach i sygnałach drogowych sporządzona w Wiedniu w dniu 8 listopada 1968r. (Dz. U. załącznik do nr 5 poz. 42, 46, 48 z dnia 24 lutego 1988).
Konwencje te nie dotyczą bezpośrednio przedsiębiorstw transportowych, nie mniej zgodnie z ww. Konwencjami ich strony zgodziły się na ujednolicenie podstawowych zasad ruchu drogowego zawartych w przepisach krajowych, w celu ułatwienia ruchu międzynarodowego. Oznacza to, iż kierowca (przewoźnik) zobowiązany jest stosować się do przepisów krajowych obowiązujących w danym państwie - stronie Konwencji, natomiast ze względu na jej postanowienia spodziewać się może iż podstawowe zasady ruchu drogowego będą identyczne do zasad przyjętych w kraju z którego pochodzi z wyjątkami dotyczącymi takich spraw jak:

dopuszczalna prędkości pojazdów,
dopuszczalny poziomu zawartości alkoholu w organizmie kierującego pojazdem itp.

Ponadto strony zobowiązały się do uznania krajowych dokumentów takich jak:

dokument stwierdzający zarejestrowanie pojazdu
prawo jazdy (krajowe lub międzynarodowe)

Formularze/Wnioski

16.02.2005 Wszystkie dokumenty dołączone do wniosku w formie kserokopii, powinny zostać potwierdzone za zgodność z oryginałem przez organ wydający dany dokument, notariusza lub upoważnionego pracownika BOTM na podstawie okazanych do wglądu oryginałów.

LICENCJE

Nazwa wniosku lub zezwolenia	Format	Pobierz Plik
Oświadczenie o utracie licencji (wypisów)	RTF	l8.rtf
Wniosek licencyjny	Word	L1.doc
Wykaz taboru	Word	L2.doc
Wykaz obszaru	Word	L3.doc
Załącznik do wniosku o zmianę składu osobowego spółek licencyjnych	Word	SC.doc
Wniosek o przeniesienie uprawnień	Word	Z.doc
Deklaracja wystawcy do weksla "IN BLANCO"	Word	deklaracja-wekslowa.doc
Wzór weksla własnego wypełnionego	Word	weksel-wypelniony.doc
Wzór weksla własnego IN BLANCO	Word	weksel-inblanco.doc
Oświadczenie o aktualności podstawy prawnej	Word	oswaktualnosc.doc
Oświadczenie o kierowcach	PDF	l7.pdf

ZEZWOLENIA

Nazwa wniosku	Format pliku	Pobierz plik
Wniosek o dodatkowe zezwolenia	PDF	dodatkowe.pdf
Wniosek na potrzeby własne	PDF	potrzebywlasne.pdf
Wniosek o zezwolenia na przewozy wahadłowe	PDF	wniosekowahadlo.pdf
Wniosek o zezwolenia na przewozy regularne	PDF	linieregularne.pdf
Wzór schematu czasu pracy i odpoczynku kierowców	Word	inf57_wzor_sch.doc
Upoważnienie do wystawiania rachunków bez podpisu	Word	oswifmy.doc
Informacja 7/2004 - Zezwolenie na mikrobus dla przewoźników zagranicznych	Word	inf704.doc

Opłata skarbowa wynosi 5 zł od wniosku i 50 gr od każdego załącznika.

źródło: www.botm.gov.pl

Potrzeby własne

16.02.2005 Aby wykonywać transport drogowy na potrzeby własne, należy posiadać zaświadczenie od starosty właściwego dla siedziby przedsiębiorcy w Polsce oraz wypisy z tego zaświadczenia. Są to dokumenty wymagane przez służby kontrolne RP. Dla celu przekroczenia granicy obcego państwa, należy posiadać zaświadczenie lub zezwolenie uprawniające do wjazdu na terytorium państwa - strony umowy międzypaństwowej. Są to dokumenty wymagane przez obce służby kontrolne zgodnie z umowami międzypaństwowymi. Niezarobkowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne -

każdy przejazd pojazdu po drogach publicznych z pasażerami lub bez,
załadowanego lub bez ładunku,
przeznaczonego do nieodpłatnego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego osób lub rzeczy,
wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej, spełniający łącznie następujące warunki:

a) pojazdy samochodowe używane do przewozu są prowadzone przez przedsiębiorcę lub jego pracowników,
b) przedsiębiorca legitymuje się tytułem prawnym do dysponowania pojazdami samochodowymi,
c) w przypadku przejazdu pojazdu załadowanego - rzeczy przewożone są własnością przedsiębiorcy lub zostały przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione albo celem przejazdu jest przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin,

Obowiązek uzyskania zaświadczenia starosty właściwego dla siedziby podmiotu, nie dotyczy przewozów drogowych

wykonywanych przez przedsiębiorców posiadających uprawnienia do wykonywania transportu drogowego
w ramach powszechnych usług pocztowych,
w ramach usług polegających na przewozie odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych,
przez podmioty nie będące przedsiębiorcami
w przypadku działalności wytwórczej w rolnictwie dotyczącej upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego
rolnika w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756, z 1999 r. Nr 60, poz. 636, z 2000 r. Nr 45, poz.531, z 2001 r. Nr 73, poz. 764, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391)

Zaświadczenia od starosty, potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej wymaga:

Wykonywanie przewozów drogowych na potrzeby własne pojazdami samochodowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą ( autobus )
Pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5t

Zaświadczenie na krajowy / międzynarodowy przewóz rzeczy / osób oraz wypis z zaświadczenia wydaje właściwy dla siedziby przedsiębiorcy starosta na okres do 5 lat.
Wniosek o wydanie zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych - rzeczy, osób, krajowy, międzynarodowy - jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej składany u starosty, powinien zawierać informacje i dokumenty : oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres, numer w rejestrze przedsiębiorców, określenie rodzaju, zakresu i obszaru wykonywania transportu drogowego (rzeczy, osób, krajowy, międzynarodowy), rodzaj i liczbę pojazdów samochodowych, którymi dysponuje przedsiębiorca występujący o wydanie zaświadczenia . Ponadto do wniosku należy dołączyć : odpis z rejestru przedsiębiorców, kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej( REGON ), kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej ( NIP ), oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców którzy mają świadectwa kwalifikacji określone przepisami prawa o ruchu drogowym oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub ochronie środowiska, wykaz pojazdów samochodowych z kserokopiami dowodów rejestracyjnych, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest właścicielem tych pojazdów - również dokument stwierdzający prawo do dysponowania nimi.
Zaświadczenie starosty na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy uprawnia do wykonywania przewozów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Minister Infrastruktury określił wzór zaświadczenia na przewozy drogowe na potrzeby własne oraz wzór wypisu rozporządzeniem z dnia 29 listopada 2001 r., które opublikowano w Dzienniku Ustaw nr.14 poz.1631.
Przedsiębiorca osobiście wykonujący przewozy i zatrudnieni przez przedsiębiorcę kierowcy, a także inne osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz wykonujące osobiście przewozy na jego rzecz, powinni spełniać wymagania określone w przepisach ustawy, przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym oraz w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców, a także nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu , wiarygodności dokumentów lub środowisku,";

WYDAWANIE ZEZWOLEĂ?/ZAŚWIADCZEĂ? NA WYKONYWANIE NIEZAROBKOWEGO MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO

Wykonywanie niezarobkowych międzynarodowych przewozów drogowych (przewozów na potrzeby własne wykonywanych poza granice kraju) oprócz wydawanego przez starostę zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej wymaga posiadania przez przewoźnika dokumentów wskazanych w umowach lub porozumieniach międzynarodowych (zaświadczenie lub zezwolenie zagraniczne).
PRZEWOZY ŁADUNKÓW NIE WYMAGAJĂ?CE ZEZWOLEĂ? LUB ZAŚWIADCZEĂ?.
Na mocy umów dwustronnych, na zasadzie wzajemności, nie wymagane są zezwolenia ani zaświadczenia od przedsiębiorców wykonujących mtd na potrzeby własne:

do/z następujących krajów lub w tranzycie przez terytoria w/ w krajów,	z wyłączeniem
Cypr, Dania, Luksemburg, Wielka Brytania
Hiszpania ATP	innych
Czechy, Jordania, Słowacja, Słowenia,	Przewozów do/z krajów trzecich wykonywanych bez przejazdu tranzytowego przez terytorium Polski
Szwajcaria	Przewozów wykonywanych pojazdami o rzeczywistej masie całkowitej powyżej 34t
Iran	Przewozów do/z krajów trzecich
Irak	Przewozów do/z krajów trzecich Wjazdu bez ładunku
Finlandia, Grecja	Przewozów do/z krajów trzecich
Szwecja	Przewozów wykonywanych pojazdami nie spełniającymi wymogów ekologicznych, lub zarejestrowanych po raz pierwszy przed 1 stycznia 1993 Przewozów wykonywanych do/z krajów trzecich
Norwegia	Przewozów wykonywanych pojazdami nie spełniającymi wymogów ekologicznych, luz zarejestrowanych po raz pierwszy przed 1 października 1996
oraz do / z Turcji (bez tranzytu)	Przewozów do/z krajów trzecich wjazdu na pusto

Bilateralne i tranzytowe PRZEWOZY ŁADUNKÓW nie wymagają również zezwolenia ani zaświadczenia jeżeli są wykonywane :

POJAZDAMI	W relacji z następującymi krajami:
ładowności do 3,5 t i masie całkowitej do 6 t (łącznie z przyczepą lub naczepą)	Białoruś, Bułgaria, Chorwacja, Estonia, Finlandia kr-3,Kazachstan, Litwa, Łotwa, Macedonia, Mołdawia, Rosja
ładowności do 3,5 t lub masie całkowitej do 6 t (łącznie z przyczepą lub naczepą)	Austria, Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Jugosławia, Niemcy, Portugalia, Rumunia, Ukraina, Węgry (także kr3), Włochy, Szwecja (także kr3)

REJESTR POJAZDÓW I PRZEDSIĘBIORCÓW

BOTM W-wa ul. Grójecka 17 [www.botm.gov.pl] prowadzi rejestr pojazdów i przedsiębiorców wykonujących niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy. W celu wpisu do rejestru, przedsiębiorca winien dostarczyć następujące dokumenty:

zaświadczenie wydane na podstawie art. 33 ustawy o transporcie drogowym przez starostę właściwego dla siedziby przedsiębiorcy,
wypisy z w/w zaświadczenia w liczbie zgodnej z ilością pojazdów wpisanych w treści zaświadczenia
kserokopie dowodów rejestracyjnych pojazdów samochodowych, (w przypadku pojazdu nie będącego własnością przedsiębiorcy-również dokument potwierdzający prawo dysponowania pojazdem), kserokopie decyzji o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP i REGON (dla wydania rachunku).

Zaświadczenia i wypisy powinny być przedstawione:

w oryginale lub w formie kserokopii poświadczonych za zgodność z oryginałem przez notariusza lub urząd właściwy do wydania dokumentu jeżeli dokumenty będą przesyłane pocztą, lub
w oryginałach wraz z kserokopiami w razie osobistego stawiennictwa w BOTM wówczas poświadczenia za zgodność może dokonać uprawniony pracownik BOTM .
NIP i REGON zwykła kserokopia

WYDAWANIE odpowiednich zezwoleń/ zaświadczeń zagranicznych w niezarobkowym międzynarodowym przewozie drogowym, wykonywanym z przekroczeniem terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się zgodnie z zasadami Informacji Ministerstwa Infrastruktury Nr 4/2002w sprawie zasad wydawania zezwoleń zagranicznych na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego osób i rzeczy w 2003 roku.

Zaświadczenia wydawane są przedsiębiorcom wykonującym przewozy na potrzeby własne pojazdem samochodowym przewożącym rzeczy do lub przez terytorium Belgii, Holandii, Litwy, Łotwy, Niemiec i Szwecji oraz do Estonii). Zaświadczenia wydawane są w liczbie do 20 szt. na jeden wypis. Zwrot zaświadczeń nie jest wymagany.
Przewozy na potrzeby własne do innych krajów, wykonywane są na podstawie zezwoleń (tak jak przy przewozach wykonywanych zarobkowo przez firmy licencjonowane). Przedsiębiorcę wykonującego przewozy dla potrzeb własnych obowiązują takie same zasady wydawania i rozliczania pobranych zezwoleń jak przewoźników posiadających licencję z tym, że odnoszą się one do pojazdów zgłoszonych do rejestru.

Przedsiębiorcy wykonującemu przewozy na potrzeby własne zezwolenia reglamentowane wydawane będą wyłącznie na indywidualne wnioski składane wraz z załączonymi zleceniami lub umowami w języku polskim, lub przetłumaczonymi na język polski potwierdzającymi potrzebę wykonania przewozu.

W przypadku znacznego wyczerpania kontyngentu, Dyrektor BOTM lub Dyrektor Departamentu Transportu Samochodowego może odmówić wydania zezwolenia zagranicznego przedsiębiorcy.

Przedsiębiorcom licencjonowanym w międzynarodowym transporcie drogowym, wydaje się zaświadczenia w oparciu o teczkę licencyjną i dokumenty potwierdzające potrzebę wykonania przewozu.

Przedsiębiorcom licencjonowanym w krajowym transporcie drogowym wydaje się zaświadczenia w oparciu o zaświadczenie starosty na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy.

Przy wykonywaniu niezarobkowego międzynarodowego przewozu drogowego osób wymagany jest formularz jazdy zawierający w szczególności dane dotyczące oznaczenia przedsiębiorcy, numeru rejestracyjnego pojazdu, rodzaju usługi, miejsca początkowego i miejsca docelowego przewozu drogowego oraz listę imienną przewożonych osób. Przewóz okazjonalny osób na potrzeby własne- (przewóz osób, który nie stanowi przewozu regularnego, przewozu regularnego specjalnego albo przewozu wahadłowego) do Austrii wymaga posiadania odpowiedniego zaświadczenia.

UWAGA: Przewóz osób w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych nie jest przewozem na potrzeby własne.

Przedsiębiorcy wykonujący przewozy na potrzeby własne obowiązani są wnieść opłatę za przejazd po drogach krajowych . Dowodem wniesienia opłaty jest karta opłaty zwana winietką.

źródło: www.botm.gov.pl

Licencjonowanie

16.02.2005 Podjęcie i zarobkowe wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego.
Licencji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat, uwzględniając wniosek przedsiębiorcy.

Przedsiębiorcy udziela się licencji, jeżeli:

- członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzające spółką jawną lub komandytową, a w przypadku innego przedsiębiorcy - osoby prowadzące działalność gospodarczą, spełniają wymogi dobrej reputacji; wymóg dobrej reputacji nie jest spełniony lub przestał być spełniany przez te osoby, jeżeli:

a) zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne: karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom pracy i płacy albo innym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu,

b) zostały uznane za niezdolne do wykonywania zawodu przewoźnika drogowego na podstawie odrębnych przepisów,

- przynajmniej jedna z osób zarządzających przedsiębiorstwem legitymuje się certyfikatem kompetencji zawodowych,

- posiada zabezpieczenie w postaci: środków pieniężnych dostępnych przez okres posiadania licencji, poręczeń albo gwarancji bankowych, poręczeń osób fizycznych lub prawnych, obligacji państwowych, zastawu na papierach wartościowych gwarantowanych przez Skarb Państwa, gwarancji ubezpieczeniowych, polis ubezpieczeniowych autocasco lub weksli w wysokości:

a) na pierwszy pojazd samochodowy przeznaczony do transportu drogowego ý 3.000 euro w 2002r., 6.000 euro w 2003r., 9.000 euro od 2004r.,

b) na każdy następny pojazd samochodowy ý 1.000 euro w 2002r., 2.000 euro w 2003r., 5.000 euro od 2004r.,

- przedsiębiorca sam wykonujący przewozy i zatrudnieni przez przedsiębiorcę kierowcy mają świadectwa kwalifikacji określone przepisami prawa o ruchu drogowym oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub ochronie środowiska,

- posiada tytuł prawny do dysponowania pojazdem lub pojazdami samochodowymi spełniającymi wymagania techniczne określone przepisami prawa o ruchu drogowym, którymi transport drogowy ma być wykonywany.

Licencji udziela się na pisemny wniosek przedsiębiorcy. formularze Wniosek powyższy powinien zawierać:
- oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres,
- numer w rejestrze przedsiębiorców,
- określenie rodzaju, zakresu i obszaru wykonywania transportu drogowego,
- rodzaj i liczbę pojazdów samochodowych, którymi dysponuje przedsiębiorca ubiegający się o udzielenie licencji,
- czas, na jaki licencja ma być udzielona.

Do wniosku o udzielenie licencji, należy dołączyć:
- odpis z rejestru przedsiębiorców,
- kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej (REGON),
- kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej (NIP),
- certyfikat kompetencji zawodowych,
- zaświadczenie z rejestru skazanych stwierdzające niekaralność wnioskodawców,
- dokumenty potwierdzające posiadanie zabezpieczenia,
- oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców posiadających świadectwa kwalifikacji określone przepisami prawa o ruchu drogowym oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub ochronie środowiska,
- wykaz pojazdów samochodowych wraz z urzędowo potwierdzonymi kopiami dowodów rejestracyjnych, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest właścicielem tych pojazdów, również dokument stwierdzający prawo do dysponowania nimi,
- oświadczenie o aktualności podstawy prawnej.

W licencji określa się w szczególności:
- numer ewidencyjny licencji,
- organ, który udzielił licencji,
- datę udzielenia licencji,
- podstawę prawną,
- przedsiębiorcę, jego siedzibę i adres,
- zakres transportu drogowego,
- rodzaj przewozów,
- oznaczenie obszaru przewozów,
- czas, na jaki udzielono licencji.

Załącznikiem do licencji na międzynarodowy transport drogowy rzeczy jest wykaz numerów rejestracyjnych pojazdów samochodowych, określonych we wniosku o udzielenie licencji. Organ udzielający licencji wydaje jej wypis lub wypisy w liczbie odpowiadającej liczbie pojazdów samochodowych. Wypis z licencji na międzynarodowy transport drogowy rzeczy jest ważny wraz z wypisem z wykazu. Na każdy pojazd wykonujący międzynarodowy transport drogowy rzeczy organ udzielający licencji wydaje wypis z wykazu.

Licencja na krajowy transport drogowy uprawnia do wykonywania przewozów wyłącznie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Licencja na międzynarodowy transport drogowy uprawnia do wykonywania przewozów z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie i na obszarze w niej określonych. Licencja ta uprawnia również do wykonywania przewozów w krajowym transporcie drogowym.

źródło: www.botm.gov.pl

Opłaty za przejazdy

04.02.2005 KARTY OPŁAT ZA PRZEJAZD PO DROGACH KRAJOWYCH

Podstawa prawna: ustawa z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371) oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 grudnia 2001r. w sprawie uiszczania przez przedsiębiorców opłat za przejazd po drogach krajowych (Dz. U. Nr 150, poz.1684).

Opłaty za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych ponoszą przedsiębiorcy krajowi i zagraniczni wykonujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarobkowy transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne, jeśli:

- przewóz wykonywany jest pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5t ;

- w niezarobkowym przewozie osób, przewóz wykonywany jest pojazdem (o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5t ) przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.

UMOWA
ZAŁˇCZNIK	Wykaz materiałów niebezpiecznych, których przewóz podlega zgłoszeniu do komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.

OŚWIADCZENIE RZˇDOWE
UMOWA
Rozdział I	Specjalne środki transportu.
Rozdział II	Wykorzystanie specjalnych środków transportu do międzynarodowych przewozów niektórych szybko psujących się artykułów żywnościowych.
Rozdział III	Postanowienia różne
Rozdział IV	Postanowienia końcowe.
ZAŁˇCZNIK Nr 1	Określenia i normy specjalnych środków transportu do przewozu szybko psujących się artukułów żywnościowych.
	1.	Izotermiczny środek transportu.
	2.	Środek transportu - lodownia.
	3.	Środek transportu - chłodnia.
	4.	Ogrzewany środek transportu.
	5.	Postanowienia przejściowe.
	Dodatek 1		Postanowienia dotyczące kontroli zgodności izotermicznych środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu z normami.
	Dodatek 2		Metody i tryb dokonywania pomiarów i kontroli własności izotermicznych i skuteczności urządzeń chłodniczych lub ogrzewczych specjalnych środków transportu przeznaczonych do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych.
		A.	OKREŚLENIA I PRZEPISY OGÓLNE
		B.	WŁASNOŚCI IZOTERMICZNE ŚRODKÓW TRANSPORTU
		C.	SKUTECZNOŚĂ? DZIAŁANIA URZˇDZEĂ? CIEPLNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU
	Dodatek 3		Wzór świadectwa wydawanego dla izotermicznych środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu przeznaczonych do lądowych międzynarodowych przewozów szybko psujących się artykułów żywnościowych.
	Dodatek 4		Rozpoznawcze oznaczenia literowe na specjalnych środkach transportu.
ZAŁˇCZNIK Nr 2	Warunki dotyczące temperatur, które powinny być przestrzegane przy przewozie zamrożonych i głęboko zamrożonych artykułów żywnościowych.
ZAŁˇCZNIK Nr 3	Warunki dotyczące temperatur, które powinny być przestrzegane przy przewozie niektórych artykułów żywnościowych, nie znajdujących się w stanie zamrożonym lub głęboko zamrożonym.

9. Sporządzono w .....................................................	10. Dnia ........................................................
	(właściwa władza)

Środek transportu	Znak rozpoznawczy

Izotermiczny środek transportu z normalną izolacją	IN
Izotermiczny środek transportu ze wzmocnioną izolacją	IR
Środek transportu - lodownia z normalną izolacją klasy A	RNA
Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy A	RRA
Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy B	RRB
Środek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy C	RRC
Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy A	FNA
Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy A	FRA
Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy B	FNB*)
Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy B	FRB
Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy C	FNC*)
Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy C	FRC
Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy D	FND
Środek transportu - chłodnia zewzmocnioną izolacją klasy D	FRD
Środek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy E	FNE*)
Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy E	FRE
Środek transportu - chłodnia znormalną izolacją klasy F	FNF*)
Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy F	FRF
Ogrzewany środek transportu z normalną izolacją klasy A	CNA
Ogrzewany środek transportu ze wzmocnioną izolacją klasy A	CRA
Ogrzewany środek transportu ze wzmocnioną izolacją klasy B	CRB

Zamrożone lub głęboko zamrożone śmietana i koncentraty soków owocowych	-20 °C
Zamrożone i głęboko zamrożone ryby	-18 °C
Dowolne inne głęboko zamrożone artykuły żywnościowe	-18 °C
Zamrożone masło oraz inne tłuszcze	-14 °C
Zamrożone podroby, żółtka jaj, drób i dziczyzna	-12 °C
Zamrożone mięso	-10 °C
Dowolne inne zamrożone artykuły żywnościowe	-10 °C

Podroby	+3 °C³⁾
Masło	+6 °C
Dziczyzna	+4 °C
Mleko w cysternie (surowe lub pasteryzowane)	+4 °C³⁾
przeznaczone do bezpośredniego spożycia
Mleko przemysłowe	+6 °C³⁾
Mleczne produkty (jogurty, kefiry, śmietana i twaróg)	+4 °C³⁾
Ryby¹⁾ (powinny być zawsze przewożone w lodzie)	+2 °C
Gotowe produkty mięsne²⁾	+6 °C
Mięso (z wyjątkiem podrobów)	+7 °C
Drób i króliki	+4 °C

Wstęp
UMOWA
Rozdział I	Zakres stosowania
Rozdział II	Osoby, za które odpowiada przewoźnik
Rozdział III	Zawarcie i wykonanie umowy przewozu
Rozdział IV	Odpowiedzialność przewoźnika
Rozdział V	Reklamacje i roszczenia
Rozdział VI	Postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźników
Rozdział VII	Nieważność klauzul sprzecznych z Konwencją
Rozdział VIII	Postanowienia końcowe
Protokół podpisania
Wykaz państw będących stronami CMR

t >	12 x DQ
	DQ'

Ostrzeżenie

Prawo w transporcie drogowym

Prawo o miarach

Zezwolenia jednorazowe 2006

Sprowadzanie pojazdów ciężarowych-informacje

Zezwolenia na przewozy ładunków

Zasady wydawania zezwoleń w 2005r.

Udzielnanie licencji na międzynarodowy transport drogowy

ADR

AETR

AETR Umowa europejska "Accord europeen relatif au travail des equipages des vehicules effectuant des transports internationaux par route" - dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe.

ATA

KONWENCJA CELNAW SPRAWIE KARNETU A.T.A. DLA ODPRAWY WARUNKOWEJ TOWARÓW (KONWENCJA A.T.A.)

W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

ZAŁˇCZNIK

KONWENCJA CELNA W SPRAWIE KARNETU A.T.A. DLA ODPRAWY WARUNKOWEJ TOWARÓW (KONWENCJA A.T.A.)

WSTĘP.

Rozdział I.Definicje i zezwolenie.

Artykuł 1.

Artykuł 2.

Rozdział II.Zakres stosowania.

Artykuł 3.

Rozdział III.Wydawanie karnetów A.T.A. i posługiwanie się nimi.

Artykuł 4.

Artykuł 5.

Rozdział IV.

Gwarancja.

Artykuł 6.

Rozdział V.Umarzanie zobowiązań z karnetów A.T.A.

Artykuł 7.

Artykuł 8.

Artykuł 9.

Rozdział VI.Postanowienia różne.

Artykuł 10.

Artykuł 11.

Artykuł 12.

Artykuł 13.

Artykuł 14.

Artykuł 15.

Artykuł 16.

Artykuł 17.

Rozdział VII.Postanowienia końcowe.

Artykuł 18.

Artykuł 19.

Artykuł 20.

Artykuł 21.

Artykuł 22.

Artykuł 23.

Artykuł 24.

Artykuł 25.

Artykuł 26.

Artykuł 27.

Artykuł 28.

ATP

ATP

UMOWA

o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP),

OŚWIADCZENIE RZˇDOWEz dnia 24 września 1984 r.

o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP),

Rozdział ISpecjalne środki transportu.

Artykuł 1

Artykuł 2

Rozdział IIWykorzystanie specjalnych środków transportu do międzynarodowych przewozów niektórych szybko psujących się artykułów żywnościowych.

Artykuł 3

Artykuł 4

Rozdział IIIPostanowienia różne.

Artykuł 5

Artykuł 6

Artykuł 7

Artykuł 8

Rozdział IVPostanowienia końcowe.

Artykuł 9

Artykuł 10

Artykuł 11

Artykuł 12

Artykuł 13

Artykuł 14

Artykuł 15

Artykuł 16

Artykuł 17

KONWENCJA CELNA
W SPRAWIE KARNETU A.T.A. DLA ODPRAWY WARUNKOWEJ TOWARÓW (KONWENCJA A.T.A.)

Rozdział I.
Definicje i zezwolenie.

Rozdział II.
Zakres stosowania.

Rozdział III.
Wydawanie karnetów A.T.A. i posługiwanie się nimi.

Rozdział V.
Umarzanie zobowiązań z karnetów A.T.A.

Rozdział VI.
Postanowienia różne.

Rozdział VII.
Postanowienia końcowe.

OŚWIADCZENIE RZˇDOWE
z dnia 24 września 1984 r.

Rozdział I
Specjalne środki transportu.

Rozdział II
Wykorzystanie specjalnych środków transportu do międzynarodowych przewozów niektórych szybko psujących się artykułów żywnościowych.

Rozdział III
Postanowienia różne.

Rozdział IV
Postanowienia końcowe.

OKREŚLENIA I NORMY SPECJALNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU^¹⁾ DO PRZEWOZU SZYBKO PSUJˇCYCH SIĘ ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH

ŚWIADECTWO ²⁾

CMR
Konwencja. CMR - International Consignment Not