Prawo w transporcie drogowym

Prawne porady i przemyślenia przydatne nie tylko kierowcom ciężarówek.

ATP
17.02.2005 Dz.U. 1984 Nr 49 poz. 254Data wydania: 1984.09.24 ATP Konwencja dotycząca przewozu szybko psujących się towarów sporządzona w Genewie, dnia 1 września 1970r. umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów, w skrócie zwana ATP.Obecnie stronami Umowy ATP są następujące państwa: Austria, Belgia, Chorwacja, Dania, Federacja Rosyjska, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Kazachstan, Luksemburg, Maroko, Norwegia, Polska, Portugalia, Czechy, Niemcy, Słowacja, Słowenia, Szwecja, USA, Węgry, Wielka Brytania i Włochy. Szwajcaria podpisała Umowę , ale jej jeszcze nie ratyfikowała. Natomiast Afryka Południowa podjęła już prace nad przystąpieniem do Umowy ATP.Umawiające się strony, pragnąc polepszyć warunki zachowania jakości szybko psujących się artykułów żywnościowych w czasie ich przewozu, w szczególności w ramach rozwoju handlu szybko psującymi się artykułami żywnościowymi, zawierają umowę o międzynarodowych przewozach ATP. Polska ratyfikowała umowę w 1984r.Postanowienia umowy stosuje się do:każdego przewozu wykonywanego na rzecz osób trzecich lub na własnyrachunek wyłącznie, transportem kolejowym lub samochodowym lub obydwoma tymirodzajami transportu. do przewozów morskich na odległość mniejszą niż 150 km, pod warunkiem żeładunki dostarczane są bez przeładunku środkami transportu używanymi doprzewozu lądowego lub przewozów lądowych i pod warunkiem że przewozy tepoprzedza lub następuje po nich jeden lub kilka przewozów lądowych, albo sąone wykonywane między dwoma takimi przewozami lądowymi.Pojazdy wykorzystywane do przewozów szybko psujących się artykułówżywnościowych takie jak przyczepy, naczepy i kontenery muszą spełniaćokreślone w załączniku do umowy normy, które są określone dla poszczególnychkategorii:izolowany cieplnie środek transportu: - środek transportu z izolacją normalną, - środek transportu z izolacją wzmocnioną,którego nadwozie wykonane jest z izolowanych termicznie ścianograniczających wymianę ciepła z otoczeniem, środek transportu chłodzony w sposób inny niż mechaniczny przywykorzystaniu źródła zimna w postaci lodu naturalnego, płyt eutektycznych,suchego lodu lub gazów skroplonych pozwala obniżyć temperaturę wewnątrznadwozia dla klas od A do D, środek transportu chłodzony mechanicznie (agregat sprężarkowy, urządzenieabsorbcyjne) pozwalający przy średniej temperaturze zewnętrznej +30 oCobniżać temperaturę wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie utrzymywać jązgodnie z normami dla określonej klasy od A do F. ogrzewany środek transportu - wyposażony w urządzenie grzewcze pozwalającyprzy średniej temperaturze zewnętrznej utrzymywać temperaturę wewnątrzpróżnego nadwozia przez 12 godzin, a następnie utrzymywać ją zgodnie znormami dla określonej klasy A lub B.Umowa ATP zawiera również postanowienia dotyczące:kontroli zgodności z normami środków transportu izolowanych cieplnie ,chłodzonych niemechanicznie, chłodzonych mechanicznie i ogrzewanych, metod i procedury pomiarów oraz kontroli jakości izolacji cieplnej iskuteczności urządzeń chłodniczych lub grzewczych, doboru wyposażenia i warunków temperaturowych stosowanych przy przewoziemrożonych i głęboko mrożonych artykułów żywnościowych, kontroli temperatury otoczenia przy przewozie, procedury badania częściowego i pomiaru temperatur przy przewozachschłodzonych, mrożonych i głęboko mrożonych artykułów żywnościowych, temperatur przy przewozach niektórych artykułów żywnościowych, które niesą mrożone i głęboko mrożone. UMOWAo międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP),OŚWIADCZENIE RZˇDOWEUMOWARozdział ISpecjalne środki transportu.Rozdział IIWykorzystanie specjalnych środków transportu do międzynarodowych przewozów niektórych szybko psujących się artykułów żywnościowych.Rozdział IIIPostanowienia różneRozdział IVPostanowienia końcowe.ZAŁˇCZNIKNr 1Określenia i normy specjalnych środków transportu do przewozu szybko psujących się artukułów żywnościowych.1.Izotermiczny środek transportu.2.Środek transportu - lodownia.3.Środek transportu - chłodnia.4.Ogrzewany środek transportu.5.Postanowienia przejściowe.Dodatek1Postanowienia dotyczące kontroli zgodności izotermicznych środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu z normami.Dodatek2Metody i tryb dokonywania pomiarów i kontroli własności izotermicznych i skuteczności urządzeń chłodniczych lub ogrzewczych specjalnych środków transportu przeznaczonych do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych.A.OKREŚLENIA I PRZEPISY OGÓLNEB.WŁASNOŚCI IZOTERMICZNE ŚRODKÓW TRANSPORTUC.SKUTECZNOŚĂ? DZIAŁANIA URZˇDZEĂ? CIEPLNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTUDodatek3Wzór świadectwa wydawanego dla izotermicznych środków transportu, lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu przeznaczonych do lądowych międzynarodowych przewozów szybko psujących się artykułów żywnościowych.Dodatek4Rozpoznawcze oznaczenia literowe na specjalnych środkach transportu.ZAŁˇCZNIKNr 2Warunki dotyczące temperatur, które powinny być przestrzegane przy przewozie zamrożonych i głęboko zamrożonych artykułów żywnościowych.ZAŁˇCZNIKNr 3Warunki dotyczące temperatur, które powinny być przestrzegane przy przewozie niektórych artykułów żywnościowych, nie znajdujących się w stanie zamrożonym lub głęboko zamrożonym.OŚWIADCZENIE RZˇDOWEz dnia 24 września 1984 r.W sprawie przystąpienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do Umowy o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP), sporządzonej w Genewie dnia 1 września 1970 r.Podaje się niniejszym do wiadomości, że zgodnie z artykułem 9 Umowy o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP), sporządzonej w Genewie dnia 1 września 1970 r., został złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych dnia 5 maja 1983 r. dokument przystąpienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do powyższej umowy. Dokument przystąpienia zawiera następujące zastrzeżenie:"Polska Rzeczpospolita Ludowa nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 umowy".Zgodnie z artykułem 11 umowy weszła ona w życie w stosunku do Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dnia 15 maja 1984 r. Ponadto podaje się do wiadomości, że następujące państwa stały się stronami powyższej umowy, która weszła w życie dnia 21 listopada 1976 r., podpisując ją bez zastrzeżenia ratyfikacji lub składając dokumenty ratyfikacyjne albo przystąpienia w niżej podanych datach:Francja dnia 1 marca1971 r., Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich dnia 10 września1971 r., z następującym zastrzeżeniem:"Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich nie uważa się za związany postanowieniami artykułu 15 ustępy 2 i 3 umowy, dotyczącymi przedkładania do arbitrażu na wniosek jednej ze stron jakiegokolwiek sporu dotyczącego interpretacji lub stosowania umowy."i oświadczeniami:"Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich uważa za konieczne stwierdzić, że postanowienia artykułu 9 umowy, które ograniczają liczbę potencjalnych uczestników umowy, mają charakter dyskryminacyjny, oraz oświadcza, że zgodnie z zasadami suwerennej równości państw umowa powinna być otwarta dla wszystkich państw europejskich bez jakiejkolwiek dyskryminacji lub ograniczenia.Postanowienia artykułu 14 umowy, zgodnie z którymi Umawiające się Państwa mogą rozszerzyć jej stosowanie na terytoria, za których stosunki międzynarodowe ponoszą one odpowiedzialność, są przestarzałe i sprzeczne z deklaracją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym (rezolucja nr 1514/XV/ z dnia 14 grudnia 1960 r.).",Hiszpania dnia 24 kwietnia1972 r., Republika Federalna Niemiec dnia 8 października1974 r., Jugosławia dnia 21 listopada1975 r., Dania dnia 22 listopada1976 r., Austria dnia 1 marca1977 r., Włochy dnia 30 września1977 r., Bułgaria dnia 26 stycznia1978 r., z następującym zastrzeżeniem: "Ludowa Republika Bułgarii nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 umowy, dotyczącym stosowania arbitrażu w rozwiązywaniu sporów między Umawiającymi się Stronami."i oświadczeniami:"Ludowa Republika Bułgarii oświadcza, że artykuł 9, który zezwala stać się stronami umowy tylko państwom będącym członkami Europejskiej Komisji Gospodarczej, ma charakter dyskryminacyjny. Ludowa Republika Bułgarii oświadcza również, że artykuł 14, zgodnie z którym państwo może oświadczyć, iż umowa ma zastosowanie do terytoriów, za których stosunki międzynarodowe to państwo ponosi odpowiedzialność, jest sprzeczny z deklaracją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznana niepodległości krajom i narodom kolonialnym z dnia 14 grudnia 1960 r.",Luksemburg dnia 9 maja1978 r., Holandia dnia 30 listopada1978 r., w odniesieniu do Królestwa w Europie, Szwecja dnia 13 grudnia1978 r., Norwegia dnia 14 lipca1979 r., Belgia dnia 1 października1979 r., Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii dnia 5 października1979 r., Finlandia dnia 15 maja1980 r., Maroko dnia 5 marca1981 r.,Niemiecka Republika Demokratyczna dnia 14 kwietnia1981 r., z następującym zastrzeżeniem: "Niemiecka Republika Demokratyczna oświadcza zgodnie z artykułem 16 ustęp 1 umowy, że nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 umowy."i oświadczeniem:"Stanowisko Niemieckiej Republiki Demokratycznej odnośnie do postanowień artykułów 10 i 14 umowy w zakresie jej stosowania do terytoriów kolonialnych i innych terytoriów zależnych oparte jest na postanowieniach deklaracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym (rezolucja nr 1514/XV/ z dnia 14 grudnia 1960 r.), proklamującej konieczność doprowadzenia do szybkiego i bezwarunkowego zakończenia stanu kolonializmu we wszystkich jego formach i przejawach.",Czechosłowacja dnia 13 kwietnia1982 r., z następującym zastrzeżeniem:"Przystępując do niniejszej umowy Czechosłowacka Republika Socjalistyczna oświadcza zgodnie z artykułem 16 ustęp 1 umowy, że nie uważa się za związaną artykułem 15 ustępy 2 i 3 tej umowy."i oświadczeniami:"Czechosłowacka Republika Socjalistyczna oświadcza, że jej stanowisko odnośnie do postanowień artykułu 14 umowy w zakresie jej stosowania do terytoriów kolonialnych i innych terytoriów zależnych oparte jest na postanowieniach deklaracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym (rezolucja nr 1514/XV/ z dnia 14 grudnia 1960 r.), proklamującej konieczność doprowadzenia do szybkiego i bezwarunkowego zakończenia stanu kolonializmu we wszystkich jego formach i przejawach.",Stany Zjednoczone Ameryki dnia 20 stycznia1983 r.,z oświadczeniem zgłoszonym zgodnie z artykułem 10, że "umowa nie ma zastosowania do przewozów w Stanach Zjednoczonych Ameryki i na ich terytoriach."Zgodnie z artykułem 11 umowy weszła ona w życie w stosunku do Francji, Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Hiszpanii, Republiki Federalnej Niemiec, Jugosławii i Danii dnia 21 listopada 1976 r., a w stosunku do każdego z pozostałych państw weszła w życie po upływie jednego roku od złożenia przez dane państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.UMOWAo międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP),sporządzona w Genewie dnia 1 września 1970 r.Umawiające się Strony, pragnąc polepszyć warunki zachowania jakości szybko psujących się artykułów żywnościowych w czasie ich przewozu, w szczególności w ramach handlu międzynarodowego, uważając, że polepszenie tych warunków może przyczynić się do rozwoju handlu szybko psującymi się artykułami żywnościowymi, uzgodniły, co następuje:Rozdział ISpecjalne środki transportu.Artykuł 1Przy wykonywaniu międzynarodowych przewozów szybko psujących się artykułów żywnościowych izotermicznymi środkami transportu, lodowniami, chłodniami i ogrzewanymi środkami transportu mogą być nazwane tylko takie środki transportu, które odpowiadają określeniom i normom podanym w załączniku 1 do umowy.Artykuł 2Umawiające się Strony podejmą niezbędne środki, aby zgodność z normami środków transportu, o których mowa w artykule 1 umowy, była kontrolowana i sprawdzana zgodnie z postanowieniami zawartymi w dodatkach 1, 2, 3 i 4 załącznika 1 do umowy. Każda Umawiająca się Strona będzie uznawać ważność świadectw zgodności, wydanych zgodnie z punktem 4 dodatku 1 załącznika 1 do umowy, przez właściwą władzę innej Umawiającej się Strony. Każda Umawiająca się Strona może uznać ważność świadectw zgodności wydanych z zachowaniem warunków przewidzianych w dodatkach 1 i 2 załącznika 1 do umowy przez właściwą władzę państwa nie będącego Umawiającą się Stroną.Rozdział IIWykorzystanie specjalnych środków transportu do międzynarodowych przewozów niektórych szybko psujących się artykułów żywnościowych.Artykuł 3Postanowienia artykułu 4 umowy stosuje się do każdego przewozu wykonywanego na rzecz osób trzecich lub na własny rachunek wyłącznie, z uwzględnieniem postanowień ustępu 2 niniejszego artykułu, transportem kolejowym lub samochodowym lub obydwoma tymi rodzajami transportu: -głęboko zamrożonych lub zamrożonych artykułów żywnościowych,-artykułów żywnościowych wymienionych w załączniku 3 do umowy, nawet gdy nie są one głęboko zamrożone lub zamrożone, jeżeli miejsce załadowania ładunku lub środka transportu, w którym jest on przewożony, na kolejowy lub drogowy środek transportu, i miejsce wyładowania ładunku lub środka transportu, w którym jest on przewożony, z kolejowego lub drogowego środka transportu znajduje się w dwóch różnych państwach i jeżeli miejsce wyładowania ładunku znajduje się na terytorium jednej z Umawiających się Stron.Jeżeli przewóz obejmuje jeden lub kilka przewozów morskich, z wyjątkiem wymienionych w ustępie 2, każdy przewóz lądowy powinien być rozpatrywany oddzielnie.Postanowienia ustępu 1 stosuje się również do przewozów morskich na odległość mniejszą niż 150 km, pod warunkiem że ładunki dostarczane są bez przeładunku środkami transportu używanymi do przewozu lądowego lub przewozów lądowych i pod warunkiem że przewozy te poprzedza lub następuje po nich jeden lub kilka przewozów lądowych, podanych w ustępie 1 niniejszego artykułu, albo są one wykonywane między dwoma takimi przewozami lądowymi. Niezależnie od postanowień ustępów 1 i 2 Umawiające się Strony mogą nie stosować postanowień artykułu 4 do przewozów artykułów żywnościowych nie przeznaczonych do spożycia przez ludzi.Artykuł 4Do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych, wymienionych w załączniku 2 i 3 do umowy, powinny być stosowane środki transportu wymienione w artykule 1 umowy, z wyjątkiem wypadków, gdy w związku z temperaturą przewidywaną podczas całego przewozu obowiązek ten okazuje się całkowicie zbędny do utrzymywania temperatur ustalonych w załącznikach 2 i 3 do umowy. Wyposażenie środków transportu powinno być dobierane i używane w taki sposób, aby w ciągu całego przewozu mogły być utrzymywane temperatury ustalone w tych załącznikach. Poza tym powinny być podjęte wszelkie niezbędne środki, w szczególności dotyczące temperatury artykułów w momencie ich załadunku i zamrażania, a także powtórnego zamrażania w drodze lub innych koniecznych operacji. Postanowienia niniejszego ustępu stosuje się tylko wówczas, gdy nie są one sprzeczne z zobowiązaniami międzynarodowymi dotyczącymi międzynarodowych przewozów, wynikającymi dla Umawiających się Stron z konwencji obowiązujących w chwili wejścia w życie niniejszej umowy lub konwencji, które je zastąpią. Jeżeli przy wykonywaniu przewozu objętego postanowieniami niniejszej umowy nie były przestrzegane postanowienia ustępu 1, to:nikt nie może na terytorium jednej z Umawiających się Stron rozporządzać artykułami po ich przewiezieniu, gdy właściwe władze tej Umawiającej się Strony zgodnie z wymaganiami sanitarnymi nie zezwoliły na takie rozporządzenie i gdy nie zostały spełnione warunki, które mogą być określone przez te władze przy wydawaniu zezwolenia, każda Umawiająca się Strona może w związku z wymaganiami sanitarnymi lub weterynaryjnymi, gdy nie jest to sprzeczne z innymi zobowiązaniami międzynarodowymi wymienionymi w ostatnim zdaniu ustępu 1, zakazać wwozu artykułów na swoje terytorium lub uzależnić go od spełnienia warunków, które ona ustali.Przestrzeganie postanowień ustępu 1 spoczywa na przewoźnikach wykonujących przewozy na rzecz osób trzecich tylko w takim zakresie, w jakim podjęli się oni zapewnienia lub wykonania usługi niezbędnej do zachowania tych postanowień, i jeżeli takie zachowanie postanowień jest związane z wykonywaniem danej usługi. Jeżeli inne osoby fizyczne lub prawne podjęły się zapewnienia lub wykonania usługi niezbędnej do zachowania postanowień umowy, są one obowiązane zapewnić zachowanie tych postanowień w takim zakresie, w jakim jest on związany z wykonywaniem usługi, którą one podjęły się zapewnić lub wykonać. Przy wykonywaniu przewozów objętych postanowieniami umowy, których miejsce załadunku znajduje się na terytorium jednej z Umawiających się Stron, przestrzeganie postanowień ustępu 1, z zastrzeżeniem postanowień ustępu 3, spoczywa:jeżeli chodzi o przewóz na rzecz osób trzecich - na osobie fizycznej lub prawnej, będącej nadawcą ładunku zgodnie z dokumentem przewozowym lub, w razie braku dokumentu przewozowego, na osobie fizycznej lub prawnej, która zawarła umowę na przewóz z przewoźnikiem,w innych wypadkach - na osobie fizycznej lub prawnej, wykonującej przewóz.Rozdział IIIPostanowienia różne.Artykuł 5Postanowienia umowy nie mają zastosowania do przewozów lądowych wykonywanych za pomocą kontenerów bez przeładunku artykułów, pod warunkiem że przewozy te poprzedza lub po nich następuje przewóz morski inny niż określony w ustępie 2 artykułu 3 niniejszej umowy.Artykuł 6Każda Umawiająca się Strona podejmie wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia przestrzegania postanowień umowy. Właściwe władze Umawiających się Stron będą się informowały o zasadniczych środkach podjętych w tym celu. Jeżeli Umawiająca się Strona stwierdzi naruszenie postanowień przez osobę zamieszkałą na terytorium innej Umawiającej się Strony lub zastosuje wobec niej sankcje, władze pierwszej Strony zawiadomią władze drugiej Strony o stwierdzonym naruszeniu i podjęciu sankcji.Artykuł 7Umawiające się Strony zachowują prawo do ustalania w dwustronnych lub wielostronnych umowach, że postanowienia stosowane do specjalnych środków transportu oraz do temperatur, w których powinny być przewożone niektóre artykuły żywnościowe, mogą być w szczególnych wypadkach, ze względu na specyficzne warunki klimatyczne, ostrzejsze niż przewidziane w umowie. Postanowienia te będą stosowane tylko do przewozów międzynarodowych między Umawiającymi się Stronami, które zawarły dwustronne lub wielostronne umowy określone w niniejszym artykule. Umowy te będą przekazywane do wiadomości Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przekaże je Umawiającym się Stronom niniejszej umowy, nie będącym sygnatariuszami tych umów.Artykuł 8Nieprzestrzeganie postanowień niniejszej umowy nie narusza istnienia ani ważności umów zawartych w celu wykonania przewozu.Rozdział IVPostanowienia końcowe.Artykuł 9Państwa członkowskie Europejskiej Komisji Gospodarczej, a także Państwa dopuszczone do uczestnictwa w Komisji ze statusem doradczym, zgodnie z ustępem 8 aktu określającego kompetencje tej komisji, mogą stać się Umawiającymi się Stronami umowy przez:jej podpisanie, jej ratyfikowanie po podpisaniu z zastrzeżeniem ratyfikacji lub przystąpienie do niej.Państwa, które mogą brać udział w niektórych pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej, zgodnie z ustępem 11 aktu określającego kompetencje tej komisji, mogą stać się Umawiającymi się Stronami umowy przez przystąpienie do niej po jej wejściu w życie. Niniejsza umowa będzie otwarta do podpisania do dnia 13 maja 1971 r. włącznie. Po tej dacie będzie otwarta do przystąpienia do niej. Ratyfikacja lub przystąpienie nabierze mocy po złożeniu odpowiedniego dokumentu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych.Artykuł 10Każde Państwo przy podpisywaniu umowy bez zastrzeżenia ratyfikacji albo składania dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia lub w każdym późniejszym czasie może oświadczyć w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że umowy nie stosuje do przewozów wykonywanych na wszystkich jego terytoriach, położonych poza Europą, lub na niektórych z nich. Jeżeli notyfikacja ta dokonywana jest po wejściu umowy w życie w stosunku do Państwa składającego notyfikację, niniejsza umowa przestaje być stosowana do przewozów na terytorium lub terytoriach wymienionych w notyfikacji po upływie dziewięćdziesięciu dni od daty otrzymania tej notyfikacji przez Sekretarza Generalnego. Każde Państwo, które zgłosiło oświadczenie zgodnie z ustępem 1, może w każdym późniejszym czasie oświadczyć w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego, że Umowa będzie stosowana do przewozów na terytorium wymienionym w notyfikacji dokonanej zgodnie z ustępem 1 i zacznie być stosowana do przewozów na wymienionym terytorium po upływie stu osiemdziesięciu dni od daty otrzymania tej notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.Artykuł 11Niniejsza umowa wejdzie w życie po upływie jednego roku od podpisania jej przez pięć Państw wymienionych w artykule 9 ustęp 1 bez zastrzeżenia ratyfikacji lub od złożenia dokumentów ratyfikacyjnych lub przystąpienia. W stosunku do każdego Państwa, które ratyfikuje umowę lub przystąpi do niej po podpisaniu jej bez zastrzeżenia ratyfikacji albo złożeniu dokumentów ratyfikacyjnych lub przystąpienia przez pięć Państw, umowa wejdzie w życie po upływie jednego roku od złożenia przez dane państwo dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.Artykuł 12Każda Umawiająca się Strona może wypowiedzieć niniejszą umowę w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wypowiedzenie nabiera mocy po upływie piętnastu miesięcy od daty otrzymania przez Sekretarza Generalnego notyfikacji o wypowiedzeniu.Artykuł 13Niniejsza umowa utraci swą moc, jeżeli po jej wejściu w życie liczba Umawiających się Stron będzie mniejsza niż pięć w ciągu dowolnego okresu dwunastu kolejnych miesięcy.Artykuł 14Każde Państwo przy podpisaniu umowy bez zastrzeżenia ratyfikacji albo składania dokumentu ratyfikacyjnego lub dokumentu przystąpienia albo w każdym późniejszym czasie może oświadczyć w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że umowa będzie stosowana na wszystkich terytoriach lub na części tych terytoriów, za których stosunki międzynarodowe jest ono odpowiedzialne. Umowa będzie stosowana na terytorium lub terytoriach wymienionych w notyfikacji po upływie dziewięćdziesięciu dni od dnia otrzymania tej notyfikacji przez Sekretarza Generalnego lub, jeśli do tego dnia umowa nie weszła jeszcze w życie, po upływie daty wejścia jej w życie. Każde Państwo, które zgodnie z ustępem 1 złożyło oświadczenie w sprawie stosowania umowy na terytorium, za którego stosunki międzynarodowe jest ono odpowiedzialne, może zgodnie z artykułem 12 wypowiedzieć umowę w odniesieniu do wymienionego terytorium.Artykuł 15Każdy spór między dwiema lub więcej Umawiającymi się Stronami, dotyczący interpretacji lub stosowania umowy, będzie w miarę możliwości rozstrzygany w drodze negocjacji między nimi. Każdy spór, który nie zostanie rozstrzygnięty w drodze negocjacji, będzie poddany arbitrażowi, jeżeli tego zażąda jedna z Umawiających się Stron pozostających w sporze, i będzie przekazany jednemu lub więcej arbitrom wybranym w drodze porozumienia między Stronami pozostającymi w sporze. Jeżeli w ciągu trzech miesięcy od daty zażądania arbitrażu Strony pozostające w sporze nie osiągną porozumienia co do wyboru arbitra lub arbitrów, każda z tych Stron może zwrócić się do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych z prośbą o wyznaczenie jednego arbitra, któremu spór będzie przekazany do rozstrzygnięcia. Orzeczenie arbitra lub arbitrów wyznaczonych zgodnie z postanowieniami poprzedniego ustępu będzie wiążące dla Umawiających się Stron pozostających w sporze.Artykuł 16Każde Państwo przy podpisywaniu lub ratyfikacji umowy albo przystąpieniu do niej może oświadczyć, że nie uważa się za związane ustępami 2 i 3 artykułu 15 umowy. Inne Umawiające się Strony nie będą związane tymi ustępami w stosunku do każdej Umawiającej się Strony, która wniosła takie zastrzeżenie. Każda Umawiająca się Strona, która wniosła zastrzeżenie zgodnie z ustępem 1, może w każdym czasie wycofać je w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Z wyjątkiem zastrzeżenia przewidzianego w ustępie 1 nie dopuszcza się żadnego innego zastrzeżenia do umowy.Artykuł 17Po upływie trzech lat obowiązywania umowy każda Umawiająca się Strona, w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, może zaproponować zwołanie konferencji w celu zrewidowania tekstu umowy. Sekretarz Generalny zawiadomi o tej propozycji wszystkie Umawiające się Strony i zwoła konferencję rewizyjną, jeżeli w okresie czterech miesięcy od zawiadomienia go co najmniej jedna trzecia Umawiających się Stron powiadomi go o swej zgodzie na zwołanie takiej konferencji. Jeżeli konferencja zostanie zwołana zgodnie z ustępem 1, Sekretarz Generalny zawiadomi o tym wszystkie Umawiające się Strony i zaprosi je do przedstawienia w ciągu trzech miesięcy propozycji, których rozpatrzenie na konferencji byłoby ich zdaniem pożądane. Sekretarz Generalny prześle wszystkim Umawiającym się Stronom co najmniej na trzy miesiące przed datą rozpoczęcia konferencji wstępny porządek dzienny konferencji, jak również tekst tych propozycji. Sekretarz Generalny zaprosi na każdą konferencję zwołaną zgodnie z niniejszym artykułem wszystkie Państwa określone w artykule 9 ustęp 1, a także Państwa, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie artykułu 9 ustęp 2.Artykuł 18Każda Umawiająca się Strona może zaproponować jedną lub więcej poprawek do umowy. Tekst każdej proponowanej poprawki przekazuje się Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który prześle ją wszystkim Umawiającym się Stronom i zawiadomi o niej inne Państwa określone w artykule 9 ustęp 1. W terminie sześciu miesięcy, licząc od dnia przekazania przez Sekretarza Generalnego projektu poprawki, każda Umawiająca się Strona może zawiadomić Sekretarza Generalnego:że ma zastrzeżenie do proponowanej poprawki lub że pomimo zamiaru przyjęcia poprawki nie zostały jeszcze w jej kraju spełnione warunki niezbędne do jej przyjęcia.Dopóki Umawiająca się Strona, która skierowała zawiadomienie przewidziane w ustępie 2 lit. b), nie zawiadomi Sekretarza Generalnego o przyjęciu przez nią poprawki, dopóty może ona w okresie dziewięciu miesięcy, po upływie sześciomiesięcznego terminu przewidzianego dla zawiadomienia, zgłosić sprzeciw do zaproponowanej poprawki. Jeżeli sprzeciw do projektu poprawki zgłoszony został zgodnie z warunkami przewidzianymi w ustępach 2 i 3, poprawkę uważa się za nie przyjętą i nie mającą mocy obowiązującej. Jeżeli do projektu poprawki nie zgłoszono żadnego zastrzeżenia zgodnie z warunkami przewidzianymi w ustępach 2 i 3, poprawkę uważa się za przyjętą od niżej określonej daty:jeżeli żadna z Umawiających się Stron nie przesłała zawiadomienia przewidzianego w ustępie 2 lit. b) - po upływie sześciomiesięcznego terminu wymienionego w tym ustępie 2, jeżeli co najmniej jedna z Umawiających się Stron przesłała zawiadomienie przewidziane w ustępie 2 lit. b) - z datą najbliższą jednej z dwóch następujących dat:daty, w której wszystkie Umawiające się Strony, przesyłające takie zawiadomienie, zawiadomią Sekretarza Generalnego o przyjęciu przez nie projektu: za datę tę uważa się jednak datę upływu sześciomiesięcznego okresu, wymienionego w ustępie 2, jeżeli wszystkie zawiadomienia o przyjęciu poprawki były notyfikowane do upływu tego okresu,daty upływu dziewięciomiesięcznego okresu wymienionego w ustępie 3.Każda poprawka uważana za przyjętą wejdzie w życie po upływie sześciu miesięcy od daty jej przyjęcia. Sekretarz Generalny zawiadomi możliwie jak najszybciej wszystkie Umawiające się Strony, czy został zgłoszony sprzeciw do projektu poprawki, zgodnie z ustępem 2 lit. a), i czy jedna lub więcej Umawiających się Stron skierowały do niego zawiadomienie, zgodnie z ustępem 2 lit. b). Jeżeli jedna lub więcej Umawiających się Stron skieruje takie zawiadomienie, Sekretarz Generalny zawiadomi następnie wszystkie Umawiające się Strony, czy Umawiająca się Strona lub Strony, które skierowały do niego takie zawiadomienie, zgłaszają sprzeciw do projektu poprawki lub ją przyjmują. Niezależnie od procedury wprowadzania poprawki przewidzianej w ustępach 1-6, załączniki i dodatki do umowy mogą być zmieniane w drodze porozumienia między właściwymi władzami wszystkich Umawiających się Stron. Jeżeli właściwa władza jednej z Umawiających się Stron oświadczy, że zgodnie z jej ustawodawstwem krajowym zgoda jej uzależniona jest od otrzymania specjalnego zezwolenia lub zatwierdzenia władzy ustawodawczej, zgoda wspomnianej Umawiającej się Strony na zmianę załącznika będzie uważana za wyrażoną tylko wówczas, gdy ta Umawiająca się Strona zawiadomi Sekretarza Generalnego, że wymagane zezwolenie lub zatwierdzenie zostały uzyskane. Porozumienie między właściwymi władzami może przewidywać, że w okresie przejściowym poprzednie załączniki w całości lub w części pozostają w mocy równocześnie z nowymi załącznikami. Sekretarz Generalny ustali datę wejścia w życie nowych tekstów sporządzonych w wyniku takich zmian.Artykuł 19Oprócz notyfikacji przewidzianych w artykułach 17 i 18 Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych zawiadomi Państwa określone w artykule 9 ustęp 1, a także Państwa, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie artykułu 9 ustęp 2:podpisaniu, ratyfikacjach umowy i przystąpieniach do niej zgodnie z artykułem 9, datach wejścia w życie umowy zgodnie z artykułem 11, wypowiedzeniach zgodnie z artykułem 12, wygaśnięciu umowy zgodnie z artykułem 13, notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułami 10 i 14, oświadczeniach i notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułem 16 ustępy 1 i 2, wejściu w życie każdej poprawki zgodnie z artykułem 18.Artykuł 20Po dniu 31 maja 1971 r. oryginał umowy zostanie złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który prześle należycie uwierzytelnione kopie wszystkim Państwom określonym w artykule 9 ustępy 1 i 2.Na dowód czego niżej podpisani, należycie w tym celu upoważnieni, podpisali umowę.Sporządzono w Genewie dnia pierwszego września tysiąc dziewięćset siedemdziesiątego roku, w jednym egzemplarzu w językach angielskim, francuskim i rosyjskim, przy czym wszystkie trzy teksty są jednakowo autentyczne.ZAŁˇCZNIK Nr 1OKREŚLENIA I NORMY SPECJALNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU1) DO PRZEWOZU SZYBKO PSUJˇCYCH SIĘ ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCHIzotermiczny środek transportu.Jest to środek transportu, którego nadwozie2) wykonane jest z termoizolujących ścian, łącznie z drzwiami, podłogą i dachem, pozwalających na ograniczenie wymiany ciepła między wewnętrzną i zewnętrzną powierzchnią nadwozia w taki sposób, że według globalnego współczynnika przenikania ciepła (współczynnik K) środek transportu może być zaliczony do jednej z dwóch następujących kategorii:IN - Środek transportu z izolacją normalną - charakteryzujący się współczynnikiem K nie większym niż 0,7 W/m2 °C (Ă·0,6 kcal/h m2 °C),IR - Środek transportu z izolacją wzmocnioną -charakteryzujący się współczynnikiem K nie większym niż 0,4 W/m2 °C (Ă·0,35 kcal/h m2 °C).Określenie współczynnika "K", zwanego w niektórych krajach współczynnikiem "U", i metody, jakie należy stosować przy jego pomiarze, podane są w dodatku 2 do niniejszego załącznika._____________1) Wagony, samochody ciężarowe, przyczepy, naczepy, kontenery i inne podobne środki transportu.2) Gdy jest mowa o środkach transportu - cysternach, oznaczenie "nadwozie" w niniejszym określeniu oznacza samą cysternę.Środek transportu - lodownia.Jest to izotermiczny środek transportu, który za pomocą źródła chłodu (lodu naturalnego z dodatkiem lub bez dodatku soli, płyt eutektycznych, suchego lodu z urządzeniem pozwalającym regulować sublimację lub bez takiego urządzenia, gazów skroplonych z urządzeniem o regulacji parowania lub bez takiego urządzenia itd.) innego niż urządzenie mechaniczne lub absorpcyjne pozwala obniżać temperturę wewnątrz próżnego nadwozia i następnie utrzymywać ją przy średniej zewnętrznej temperaturze + 30 °C:na poziomie nie wyższym niż + 7 °C dla klasy A, na poziomie nie wyższym niż -10 °C dla klasy B, na poziomie nie wyższym niż -20 °C dla klasy C, na poziomie nie wyższym niż 0 °C dla klasy D z wykorzystaniem odpowiednich czynników chłodzących i odpowiedniego wyposażenia. Ten środek transportu powinien mieć jedną lub więcej komór, naczyń lub zbiorników dla czynnika chłodzącego.Wyposażenie to:powinno być tak zbudowane, aby je można było z zewnątrz ładować lub doładowywać, powinno mieć taką pojemność, aby źródło chłodu mogło obniżać temperaturę do poziomu przewidzianego dla danej klasy i następnie utrzymywać ją na tym poziomie co najmniej przez 12 godzin bez uzupełniających działań czynnika chłodzącego lub energii. Współczynnik K środków transportu klasy B i C nie powinien być wyższy niż 0,4 W/m2 °C (Ă·0,35 kcal/h m2 °C).Środek transportu - chłodnia.Jest to izotermiczny środek transportu, wyposażony w indywidualne lub wspólne dla kilku środków transportu urządzenie chłodnicze (mechaniczny agregat sprężarkowy, urządzenie absorpcyjne itd.), pozwalające w średniej temperaturze zewnętrznej +30 °C obniżać temperaturę wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie stale utrzymywać ją w następujący sposób:Dla klas A, B i C z dowolnym ustalonym praktycznie stałym poziomem temperatury t1, zgodnie z podanymi niżej normami określonymi dla poniższych trzech klas: Klasa A. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 może mieścić się między + 12 °C i 0 °C włącznie. Klasa B. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 może mieścić się między + 12 °C i -10 °C włącznie. Klasa C. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 może mieścić się między +12 °C i -20 °C włącznie. Dla klas D, E i F z ustalonym praktycznie stałym poziomem temperatury t1 zgodnie z podanymi niżej normami określonymi dla poniższych trzech klas: Klasa D. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 nie jest wyższe niż +2 °C. Klasa E. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 nie jest wyższe niż -10 °C. Klasa F. Środek transportu - chłodnia wyposażony w takie urządzenie chłodnicze, przy którym t1 nie jest wyższe niż -20 °C.Współczynnik K środka transportu klas B, C, E i F nie powinien być wyższy niż 0,4 W/m2 °C (Ă· 0,35 kcal/h m2 °C).Ogrzewany środek transportu.Jest to izotermiczny środek transportu, wyposażony w urządzenie ogrzewcze, pozwalające na podwyższenie temperatury wewnątrz próżnego nadwozia, a następnie utrzymywanie jej przez co najmniej 12 godzin bez włączania ogrzewania na praktycznie stałym poziomie nie niższym niż +12 °C, przy następującej średniej temperaturze zewnętrznej dla obu klas:Klasa A. Ogrzewany środek transportu w średniej temperaturze zewnętrznej -10 °C. Klasa B. Ogrzewany środek transportu w średniej temperaturze zewnętrznej -20 °C.Współczynnik K środków transportu klasy B nie powinien być wyższy niż 0,4 W/m2 °C (Ă· 0,35 kcal /h m2 °C).Postanowienia przejściowe.W okresie trzech lat począwszy od dnia wejścia w życie umowy, zgodnie z postanowieniami artykułu 11 ustęp 1 umowy, globalny współczynnik przenikania ciepła (współczynnik K) w odniesieniu do środków transportu, które w tym czasie znajdują się w eksploatacji, może być równy lub niższy od:0,9 W/m2 °C (0,8 kcal/h m2 °C) dla izotermicznych środków transportu kategorii IN, środków transportu - lodowni klasy A, wszystkich środków transportu - chłodni i ogrzewanych środków transportu klasy A, 0,6 W/m2 °C (0,5 kcal/h m2 °C) dla środków transportu - lodowni klasy B i C oraz dla ogrzewanych środków transportu klasy B. Ponadto po upływie trzyletniego okresu podanego w pierwszym zdaniu niniejszego punktu i do czasu wycofania środka transportu z eksploatacji, współczynnik K wymienionych środków transportu - chłodni klas B, C, E i F nie może być wyższy niż 0,7 W/m2 °C (0,6 kcal/h m2 °C (0,6 kcal/h m2 °C). Jednakże niniejsze postanowienia przejściowe nie będą stanowić przeszkody do stosowania ostrzejszych przepisów, które mogą być wprowadzone w niektórych Państwach dla środków transportu zarejestrowanych na ich własnym terytorium.Załącznik 1 - Dodatek 1POSTANOWIENIA DOTYCZˇCE KONTROLI ZGODNOŚCI IZOTERMICZNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, LODOWNI, CHŁODNI LUB OGRZEWANYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU Z NORMAMIZ wyjątkiem wypadków przewidzianych w punktach 29 i 49 dodatku 2 do niniejszego załącznika, kontroli zgodności z obowiązującymi normami określonymi w niniejszym załączniku dokonywać należy na stacjach badań, wyznaczonych lub upoważnionych do tego celu przez właściwą władzę Państwa, w którym środek transportu jest zarejestrowany lub przyjęty do ewidencji.Kontrolę tę należy przeprowadzać:a) przed oddaniem środka transportu do eksploatacji,b) okresowo, co najmniej raz na sześć lat,c) za każdym razem, gdy wymaga tego właściwa władza.Kontrola nowych, seryjnie produkowanych środków transportu, odpowiadających ustalonemu wzorcowi, może być dokonywana metodą reprezentatywną, obejmującą co najmniej 1% środków transportu danej serii. Środki transportu nie mogą być uważane za należące co tej samej serii, do której należy środek transportu służący za wzorzec, jeżeli nie odpowiadają one co najmniej następującym warunkom, zapewniającym stwierdzenie zgodności ze środkiem transportu służącym za wzorzec:w odniesieniu do izotermicznych środków transportu, to za wzorzec może służyć izotermiczna lodownia, chłodnia lub ogrzewany środek transportu, gdy:izolacja jest podobna, w szczególności materiał izolacyjny i jego grubość, a także system izolacji są takie same, wewnętrzne wyposażenie jest identyczne lub uproszczone, liczba drzwi, włazów lub innych otworów jest taka sama lub mniejsza, powierzchnia wnętrza nadwozia nie jest większa niż ?20%; w odniesieniu do środków transportu - lodowni, to za wzorzec powinien służyć środektransportu - lodownia, gdy:warunki wymienione pod literą a) są spełnione, wewnętrzne urządzenia wentylacyjne są podobne, źródło chłodu jest takie samo, zapas chłodu na jednostkę powierzchni wewnętrznej jest większy lub jednakowy; w odniesieniu do środków transportu - chłodni, to za wzorzec powinien służyć środektransportu - chłodnia, gdy:warunki wymienione pod literą a) są spełnione, przy tych samych warunkach temperatury moc urządzenia chłodzącego na jednostkę powierzchni jest większa lub jednakowa; w odniesieniu do ogrzewanych środków transportu, to za wzorzec może służyć izotermiczny lub ogrzewany środek transportu, gdy:warunki wymienione pod literą a) są spełnione, źródło ciepła jest takie samo, moc urządzenia ogrzewczego na jednostkę powierzchni wewnętrznej jest większa lub jednakowa. Metody i tryb przeprowadzania kontroli zgodności środków transportu z normami są podane w dodatku 2 do niniejszego załącznika.Świadectwo zgodności z normami wydaje właściwa władza na formularzu według wzoru podanego w dodatku 3 do niniejszego załącznika. W odniesieniu do pojazdów drogowych świadectwo (lub jego fotokopia) powinno znajdować się na pojeździe i być okazywane na każde żądanie kontrolujących. Jeżeli środek transportu może być zaliczony do dowolnej kategorii lub klasy tylko z mocy postanowień przejściowych, przewidzianych w punkcie 5 niniejszego załącznika, to termin ważności świadectwa wydanego dla tego środka transportu ograniczony jest okresem przewidzianym w tych postanowieniach przejściowych.Na środkach transportu powinny być umieszczone rozpoznawcze oznaczenia literowe i napisy zgodnie z postanowieniami dodatku 4 do niniejszego załącznika. Powinny być one usunięte z chwilą, gdy środek transportu nie odpowiada normom określonym w niniejszym załączniku.Załącznik 1 - Dodatek 2METODY I TRYB DOKONYWANIA POMIARÓW I KONTROLI WŁASNOŚCI IZOTERMICZNYCH I SKUTECZNOŚCI URZˇDZEĂ? CHŁODNICZYCH LUB OGRZEWCZYCH SPECJALNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, PRZEZNACZONYCH DO PRZEWOZU SZYBKO PSUJˇCYCH SIĘ ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCHA. OKREŚLENIA I PRZEPISY OGÓLNEWspółczynnik K. Globalny współczynnik przenikania ciepła (współczynnik K, zwany w niektórych krajach współczynnikiem U), charakteryzujący własności izotermiczne środków transportu, określa się następującym równaniem:K = W S x DQgdzie:W oznacza ilość ciepła traconą wewnątrz nadwozia, którego średnia powierzchnia jest równa S i niezbędna do podtrzymywania w stałych warunkach absolutnej różnicy DQ między średnią temperaturą wewnętrzną Qi i średnią temperaturą zewnętrzną Qe, gdy średnia temperatura zewnętrzna Qe jest stała.Średnią powierzchnią S nadwozia jest średnia geometryczna powierzchni wewnętrznej Si i powierzchni zewnętrznej Se nadwozia:Określanie obu powierzchni Si i Se odbywa się z uwzględnieniem właściwości konstrukcji nadwozia lub nierówności powierzchni, takich jak zaokrąglenia, występy dla kół itp., a właściwości te lub nierówności zaznacza się w odpowiedniej rubryce przewidzianego niżej protokołu badań; jeżeli jednak nadwozie jest pokryte blachą falistą, poszukiwaną powierzchnią będzie powierzchnia prosta tego pokrycia, a nie powierzchnia rozwinięta.Jeżeli nadwozie jest w kształcie równoległościanu, średnią temperaturą wewnętrzną nadwozia Qi jest średnia arytmetyczna temperatur mierzonych w odległości 10 cm od ścian nadwozia w następujących 14 miejscach:w 8 wewnętrznych narożnikach nadwozia, w środku 6 wewnętrznych płaszczyzn nadwozia. Jeżeli nadwozie jest w kształcie równoległościanu, rozmieszczenie 14 miejsc pomiaru powinno być dokonane najlepszym sposobem, z uwzględnieniem kształtu nadwozia.Jeżeli nadwozie jest w kształcie równoległościanu, średnia temperaturą zewnętrzną nadwozia Qe będzie średnia arytmetyczna temperatur mierzonych w odległości 10 cm od ścian w następujących 14 miejscach:w 8 wewnętrznych narożnikach nadwozia, w środku 6 wewnętrznych płaszczyzn nadwozia. Jeżeli nadwozie nie jest w kształcie równoległościanu, rozmieszczenie 14 miejsc pomiaru powinno być dokonane najlepszym sposobem, z uwzględnieniem kształtu nadwozia.Średnią temperaturą ścian nadwozia jest średnia arytmetyczna średniej zewnętrznej temperatury nadwozia i średniej wewnętrznej temperatury nadwozia.Qe + Qi2Stałe warunki. Warunki uważa się za stałe, jeżeli spełnione są dwa następujące warunki:wahania średnich temperatur, zewnętrznej i wewnętrznej, nadwozia nie przekraczają ? 0,5 °C podczas co najmniej 12-godzinnego okresu; różnica między średnimi pojemnościami cieplnymi, mierzonymi w ciągu co najmniej 3 godzin, przed i po co najmniej 12-godzinnym okresie, wynosi mniej niż 3%. B. WŁASNOŚCI IZOTERMICZNE ŚRODKÓW TRANSPORTUSposoby pomiaru współczynnika Ka) Środki transportu, z wyjątkiem cystern przeznaczonych do przewozu płynnych artykułów żywnościowychKontrolę własności izotermicznych tych środków transportu należy przeprowadzać w stałych warunkach metodą wewnętrznego ochładzania lub metodą wewnętrznego ogrzewania. W obu wypadkach próżny środek transportu powinien być umieszczony w komorze izotermicznej. Niezależnie od stosowanej metody w komorze izotermicznej powinna być utrzymywana podczas całego badania stała średnia temperatura z odchyleniem ?0,5 °C na takim poziomie, aby różnica między temperaturą wewnątrz środka transportu i w komorze izotermicznej wynosiła co najmniej 20 °C, przy czym średnia temperatura ścian nadwozia powinna być utrzymywana na poziomie około + 20 °C. Przy określaniu globalnego współczynnika przenikania ciepła (współczynnika K) metodą wewnętrznego ochładzania temperatura rosienia w powietrzu komory izotermicznej powinna być utrzymywana na poziomie +25 °C z odchyleniem ?2 °C. Podczas badania zarówno metodą wewnętrznego ochładzania, jak i metodą wewnętrznego ogrzewania powietrze w komorze powinno być w ciągłym ruchu w taki sposób, aby prędkość jego przepływu w odległości 10 cm od ścian była utrzymana od 1 do 2 m/sek. Przy przeprowadzaniu badania metodą wewnętrznego ochładzania wewnątrz nadwozia należy umieścić jeden lub kilka wymienników ciepła. Powierzchnia tych wymienników powinna zapewniać, aby przy przepływie przez nie płynu w temperaturze nie niższej niż 0 °C1) średnia temperatura wnętrza nadwozia po ustaleniu stałych warunków pozostawała poniżej +10 °C. Przy przeprowadzaniu badania metodą wewnętrznego ogrzewania należy stosować elektryczne urządzenia ogrzewcze (oporniki elektryczne itp.). Wymienniki ciepła lub elektryczne urządzenia ogrzewcze powinny być wyposażone w urządzenie dmuchające powietrze o takiej wydajności, aby maksymalna różnica między temperaturami w dowolnych dwóch z 14 miejsc wymienionych w punkcie 3 niniejszego dodatku nie przekraczała 3 °C po ustaleniu stałych warunków. __________1) W celu uniknięcia oszronienia.Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz nadwozia w miejscach podanych w punktach 3 i 4 niniejszego dodatku. Urządzenia do wytwarzania i rozdziału chłodu lub ciepła oraz do pomiaru wymienionej ilości chłodu lub ciepła i równoważnika cieplnego wentylatorów wprowadzających w ruch powietrze powinny być uruchomione. Po ustaleniu stałych warunków maksymalna różnica między temperaturami w miejscach najcieplejszym i najzimniejszym na zewnątrz nadwozia nie powinna przekraczać 2 °C. Średnie temperatury, zewnętrzna i wewnętrzna, nadwozia powinny być mierzone w jednakowych odstępach czasu, nie rzadziej niż 4 razy w ciągu godziny. Badanie powinno być przeprowadzane tak długo, jak jest to konieczne dla upewnienia się o stałości warunków (patrz punkt 6 niniejszego dodatku). Jeżeli nie wszystkie pomiary są rejestrowane i przeprowadzane automatycznie, badanie powinno być przedłużone na okres 8 kolejnych godzin w celu upewnienia się o stałości warunków i dokonania ostatecznych pomiarów. b) Środki transportu - cysterny przeznaczone do przewozu płynnych artykułów żywnościowychPodaną niżej metodę stosuje się tylko do środków transportu - cystern z jedną lub kilku komorami, przeznaczonych wyłącznie do przewozu płynnych artykułów żywnościowych, takich jak mleko. Każda komora tych cystern powinna mieć co najmniej jeden właz i jeden otwór spustowy; jeżeli jest kilka komór, powinny być one oddzielone od siebie pionowymi nie izolowanymi przegrodami. Kontrola powinna być dokonywana w stałych warunkach metodą wewnętrznego ogrzewania próżnej cysterny, umieszczonej w komorze izotermicznej. Podczas całego badania powinna być utrzymywana równomierna i stała średnia temperatura komory izotermicznej w zakresie od +15 °C do +20 °C z odchyleniem ?0,5 °C; średnia temperatura wnętrza cysterny powinna być utrzymywana w zakresie +45 °C do +50 °C w stałych warunkach, przy czym średnia temperatura ścian cysterny powinna wynosić od +30 °C do + 35 °C. Powietrze w komorze powinno być nieprzerwanie w ruchu w taki sposób, aby prędkość jego przepływu w odległości 10 cm od ścian wynosiła od 1 do 2 m/sek. Wewnątrz cysterny powinien być umieszczony wymiennik ciepła. Jeżeli w cysternie znajduje się kilka komór, to w każdej z nich powinien być umieszczony wymiennik ciepła. Wymienniki te powinny mieć oporniki elektryczne i powinny być wyposażone w wentylator, którego wydajność wystarczy, aby różnica między maksymalną i minimalną temperaturą wewnątrz każdej komory nie przekraczała 3 °C po ustaleniu stałych warunków. Jeżeli w cysternie znajduje się kilka komór, średnia temperatura najchłodniejszej komory nie powinna różnić się więcej niż o 2 °C od średniej temperatury komory najcieplejszej, przy czym pomiaru temperatur dokonuje się w sposób podany w punkcie 21 niniejszego dodatku. Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz cysterny w odległości 10 cm od ścian w następujący sposób: jeżeli w cysternie jest tylko jedna komora, pomiary powinny być wykonywane w następujących miejscach:w 4 końcach dwóch prostopadłych do siebie średnic, poziomej i pionowej, w pobliżu każdej z dwu dennic, w 4 końcach dwóch prostopadłych do siebie średnic, pochylonych o 45Â° względem poziomu w osiowej płaszczyźnie cysterny, w środku obu dennic; jeżeli w cysternie jest kilka komór, pomiary powinny być wykonywane w następujących miejscach:dla każdej z dwóch komór skrajnych:w końcach średnicy poziomej w pobliżu dennicy i w końcach średnicy pionowej w pobliżu środkowej przegrody, w środku dna; dla każdej z pozostałych komór co najmniej:w końcach średnicy pochylonej o 45Â° względem poziomu w pobliżu jednej z przegród i w końcach średnicy prostopadłej w pobliżu drugiej przegrody.Średnią temperaturą wewnętrzną oraz średnią temperaturą zewnętrzną cysterny są średnie arytmetyczne wszystkich pomiarów dokonanych odpowiednio wewnątrz i na zewnątrz. Dla cystern z kilkoma komorami średnią temperaturą wewnętrzną każdej komory jest średnia arytmetyczna pomiarów dokonanych w komorze, przy czym liczba tych pomiarów nie powinna być mniejsza niż 4.Urządzenia do ogrzewania i do wprowadzania powietrza w ruch w celu dokonania pomiaru wymienianej ilości ciepła i równoważnika cieplnego wentylatorów wprowadzających powietrze w ruch powinny być uruchomione. Po ustaleniu stałych warunków maksymalna różnica między temperaturami w najcieplejszym i najchłodniejszym miejscu na zewnątrz cysterny nie powinna być większa niż 2 °C. Średnia temperatura wewnętrzna i średnia temperatura zewnętrzna cysterny powinny być mierzone w jednakowych odstępach czasu, nie rzadziej niż 4 razy w ciągu godziny. Badanie powinno być przeprowadzane tak długo, jak jest to konieczne dla upewnienia się o stałości warunków (patrz punkt 5 niniejszego dodatku). Jeżeli nie wszystkie pomiary są rejestrowane i przeprowadzane automatycznie, badanie powinno być przedłużone na okres 8 kolejnych godzin w celu upewnienia się o stałości warunków i dokonania ostatecznych pomiarów. Postanowienia ogólne dla wszystkich rodzajów izotermicznych środków transportuSprawdzenie współczynnika KJeżeli celem badań nie jest określenie współczynnika K, lecz jedynie sprawdzenie, czy współczynnik ten jest niższy od ustalonej granicy, badania przeprowadzane w warunkach podanych w punktach 7-25 niniejszego dodatku mogą być przerwane, gdy dokonane już pomiary wykażą, że współczynnik K odpowiada wymaganym warunkom.Dokładność pomiarów współczynnika KStacje badań powinny być wyposażone w niezbędne urządzenia i przyrządy zapewniające możliwość określenia współczynnika K z maksymalnym błędem pomiaru ? 10%.Protokoły badańZ każdego badania powinien być sporządzony protokół, odpowiedni dla danego rodzaju środka transportu, według jednego z dwóch niżej podanych wzorów nr 1 i 2.Kontrola własności izotermicznych środków transportu będących w eksploatacjiDla kontroli własności izotermicznych będących w eksploatacji środków transportu, o których mowa w punkcie 1 lit. b) i c) dodatku 1 do niniejszego załącznika właściwe władze mogą:stosować metody określone w punktach 7-27 niniejszego dodatku lub wyznaczać ekspertów, zobowiązując ich do rozstrzygnięcia, czy dany środek transportu może być zaliczony do tej lub innej kategorii izotermicznych środków transportu. Eksperci ci powinni uwzględniać następujące dane i podejmować swoje decyzje na następujących zasadach: a) Ogólne sprawdzenie środka transportuSprawdzenia tego dokonuje się w drodze oględzin środka transportu w następującej kolejności w celu ustalenia:i) ogólnego rodzaju otuliny izolacyjnej,ii) sposobu wykonania izolacji,iii) rodzaju i stanu ścian,iv) stanu konserwacji osłony izotermicznej,v) grubości ścianoraz dokonania wszelkich uwag dotyczących własności izotermicznych środka transportu. W tym celu eksperci mogą żądać zdjęcia poszczególnych części i przedstawienia wszelkich dokumentów niezbędnych do ich sprawdzenia (schematy, protokoły badań, opisy, obliczenia itp.).b) Badanie na szczelność powietrzną (nie stosuje się do środków transportu - cystern)Sprawdzenie powinno być dokonane przez obserwatora znajdującego się wewnątrz środka transportu, który powinien być umieszczony w strefie silnie oświetlonej. Może być stosowana dowolna metoda, dająca bardziej dokładne wyniki.c) DecyzjeJeżeli orzeczenia dotyczące ogólnego stanu nadwozia są pozytywne, środek transportu może pozostać w eksploatacji jako izotermiczny środek transportu w poprzednio ustalonej kategorii na nowy okres, nie dłuższy niż 3 lata. Jeżeli orzeczenia eksperta lub ekspertów nie są pomyślne, środek transportu może pozostać w eksploatacji tylko pod warunkiem, że przejdzie on z wynikiem pozytywnym na stacji badawczej badania określone w punktach 7-27 niniejszego dodatku; w tym wypadku może on pozostać w eksploatacji na nowy okres sześciu lat. Jeżeli chodzi o środki transportu seryjnej produkcji, wykonywane zgodnie z określonym rodzajem i odpowiadające postanowieniom punktu 2 dodatku 1 do niniejszego załącznika oraz należące do tego samego właściciela, można, oprócz sprawdzenia każdego środka transportu, dokonać pomiaru współczynnika K co najmniej 1% tych środków transportu, przestrzegając przy tym pomiarze postanowień punktów 7-27 niniejszego dodatku. Jeżeli wyniki sprawdzenia i pomiarów okażą się pozytywne, wszystkie te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako izotermiczny środek transportu w poprzednio ustalonej kategorii na nowy okres sześciu lat. Postanowienia przejściowe stosowane dla nowych środków transportuW ciągu 4 lat począwszy od dnia wejścia w życie umowy, zgodnie z postanowieniami artykułu 11 ustęp 1, jeżeli na skutek niedostatecznej liczby stacji badawczych nie ma możliwości dokonania pomiaru współczynnika K środków transportu w drodze stosowania metod określonych w punktach 7-27 niniejszego dodatku, zgodność nowych izotermicznych środków transportu z normami określonymi w niniejszym załączniku może być sprawdzana zgodnie z postanowieniami punktu 29 i uzupełniona oceną własności izotermicznych, która powinna uwzględniać następujące wymagania:Materiał izolacyjny zasadniczych elementów środka transportu (ściany boczne, podłoga, dach, włazy, drzwi itp.) powinien mieć możliwie jednakową grubość, przekraczającą w metrach liczbę otrzymaną z podzielenia współczynnika przewodzenia ciepła tego materiału w otoczeniu wilgotnym przez współczynnik K, ustalony dla tej kategorii, do której ma być zaliczony dany środek transportu.C. SKUTECZNOŚĂ? DZIAŁANIA URZˇDZEĂ? CIEPLNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTUSposoby przeprowadzania badań dla określenia skuteczności działania urządzeń cieplnych środków transportuOkreślenie skuteczności działania urządzeń cieplnych środków transportu powinno być dokonane zgodnie z metodami określonymi w punktach 32-47 niniejszego dodatku.Środki transportu - lodownieOpróżniony środek transportu powinien być umieszczony w komorze izotermicznej, w której powinna być utrzymywana równomierna i stała średnia temperatura +30 °C z odchyleniem ?0,5 °C. Powietrze komory powinno być utrzymywane w stanie wilgotnym, przy czym temperaturę rosienia ustala się na +25 °C z odchyleniem ?2 °C; wprowadza się je w ruch zgodnie z punktem 9 niniejszego dodatku. Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz nadwozia w miejscach podanych w punktach 3 i 4 niniejszego dodatku. a) Jeżeli chodzi o środki transportu, z wyjątkiem środków transportu z nieodejmowalnymi płytami eutektycznymi, to maksymalna ilość czynnika chłodniczego, podana przez wytwórnię lub która rzeczywiście może być normalnie umieszczona, powinna być załadowana do przewidzianych pojemników, gdy średnia wewnętrzna temperatura nadwozia osiągnie średnią zewnętrzną temperaturę nadwozia (+30 °C). Drzwi, włazy i wszystkie otwory powinny być zamknięte, a urządzenia do wewnętrznej wentylacji środka transportu, jeśli takie istnieją, uruchamia się na maksymalną wydajność. Ponadto w nadwoziu nowych środków transportu powinno być uruchomione urządzenie ogrzewcze o wydajności cieplnej równej 35% ciepła wymienianego poprzez ściany w stałych warunkach, gdy osiągnięta została temperatura przewidziana dla danej klasy środka transportu. W czasie badania nie należy dokonywać żadnego uzupełniającego doładowywania czynnika chłodzącego. b) Przy badaniu środków transportu z nieodejmowalnymi płytami eutektycznymi powinna być przewidziana wstępna faza zamrażania roztworu eutektycznego. W tym celu, gdy średnia wewnętrzna temperatura nadwozia i temperatura płyt osiągnie średnią zewnętrzną temperaturę (+30 °C), należy zamknąć drzwi i włazy oraz uruchomić urządzenie do chłodzenia płyt na okres kolejnych 18 godzin.c) Jeżeli urządzenie do chłodzenia płyt jest wyposażone w maszynę pracującą cyklicznie, to łączny czas pracy tego urządzenia powinien wynosić 24 godziny. W nowych środkach transportu natychmiast po wyłączeniu urządzenia chłodniczego należy włączyć w nadwoziu urządzenie ogrzewcze o wydajności cieplnej równej 35% ciepła wymienianego poprzez ściany w stałych warunkach, gdy osiągnięta została temperatura przewidziana dla danej klasy środka transportu. Podczas badania nie należy dokonywać żadnego powtórnego zamrażania roztworu.Średnia temperatura zewnętrzna i średnia temperatura wewnętrzna nadwozia powinny być mierzone nie rzadziej niż co 30 minut. Badanie należy kontynuować w ciągu 12 godzin od chwili, gdy średnia temperatura wnętrza nadwozia osiągnęła dolną granicę ustaloną dla danej klasy środka transportu (A = +7 °C, B = -10 °C, C = -20 °C), a jeżeli chodzi o środki transportu z nieodejmowalnymi płytami eutektycznymi - po wyłączeniu urządzenia chłodniczego. Badanie należy uznać za zadowalające, jeżeli podczas tych 12 godzin średnia temperatura wnętrza nadwozia nie przekroczy tej dolnej granicy. Środki transportu - chłodnieBadanie należy przeprowadzać w warunkach podanych w punktach 32 i 33 niniejszego dodatku. Gdy średnia temperatura wnętrza nadwozia osiągnie temperaturę zewnętrzną (+30 °C), należy zamknąć drzwi, włazy i wszystkie otwory oraz uruchomić urządzenie chłodnicze, a także urządzenia do wewnętrznej wentylacji (jeśli takie istnieją) na maksymalną wydajność. Ponadto w nadwoziu nowych środków transportu powinno być uruchomione urządzenie ogrzewcze o wydajności cieplnej równej 35% ciepła wymienianego poprzez ściany w stałych warunkach, gdy osiągnięta została temperatura przewidziana dla danej klasy środków transportu. Średnia temperatura zewnętrzna i średnia temperatura wewnętrzna nadwozia powinny być mierzone nie rzadziej niż co 30 minut. Badanie należy kontynuować w ciągu 12 godzin od chwili, gdy temperatura wnętrza nadwozia osiągnęła: dolną granicę ustaloną dla danej klasy środka transportu, jeżeli chodzi o klasy A, B lub C(A = 0 °C, B = -10 °C, C = -20 °C), lub co najmniej górną granicę ustaloną dla danej klasy środka transportu, jeżeli chodzi o klasy D, E lub F (D = +2 °C, E = -10 °C, F = -20 °C). Badanie należy uznać za zadowalające, jeżeli urządzenie chłodnicze może zapewnić utrzymanie w ciągu tych 12 godzin przewidzianych warunków temperatury, przy czym okresów automatycznego rozmrażania czynnika chłodzącego nie bierze się pod uwagę. Jeżeli urządzenie chłodnicze z całym wyposażeniem przeszło oddzielne badanie w celu określenia jego użytecznej wydajności chłodniczej w przewidzianych wymaganych temperaturach i uzyskało ocenę właściwej władzy, to środek transportu może być uznany za środek transportu - chłodnię bez przeprowadzania jakichkolwiek badań skuteczności, gdy wydajność urządzenia pomnożona przez współczynnik 1,75 jest wyższa od strat ciepła w stałych warunkach poprzez ściany nadwozia w odniesieniu do rozpatrywanej klasy środków transportu. Postanowień tych nie stosuje się jednak do środków transportu służących jako wzorzec, o których mowa w punkcie 2 dodatku 1 do niniejszego załącznika. Jeżeli maszynę chłodniczą zamienia się na maszynę innego typu, to właściwa władza może: żądać, aby środek transportu został poddany pomiarom i kontroli przewidzianym w punktach 37-40, lubupewnić się, że użyteczna wydajność chłodnicza nowej maszyny w temperaturze przewidzianej dla danej klasy środka transportu jest równa lub wyższa od użytecznej wydajności chłodniczej maszyny zamienionej, lubupewnić się, że użyteczna wydajność chłodnicza nowej maszyny odpowiada postanowieniom punktu 41.Ogrzewane środki transportuPróżny środek transportu powinien być umieszczony w komorze izotermicznej, w której utrzymywana jest jednakowa średnia temperatura na możliwie najniższym poziomie. Powietrze w komorze wprowadza się w ruch, jak podano w punkcie 9 niniejszego dodatku. Przyrządy do pomiaru temperatury, zabezpieczone przed promieniowaniem, powinny być umieszczone wewnątrz i na zewnątrz nadwozia w miejscach podanych w punktach 3 i 4 niniejszego dodatku. Drzwi, włazy i wszystkie otwory powinny być zamknięte, a urządzenie do ogrzewania i urządzenie do wewnętrznej wentylacji (jeśli takie istnieją) powinny być uruchomione na maksymalną wydajność. Średnie temperatury, zewnętrzna i wewnętrzna, nadwozia powinny być mierzone nie rzadziej niż co 30 minut. 47. Badanie należy kontynuować w ciągu 12 godzin od chwili, gdy różnica między średnią temperaturą wewnętrzną nadwozia i średnią temperaturą zewnętrzną osiągnęła wielkość odpowiadającą warunkom ustalonym dla danej klasy środka transportu, przy czym dla nowych środków transportu wielkość tę podwyższa się o 35%. Badanie należy uznać za zadowalające, jeżeli urządzenie do ogrzewania może zapewnić utrzymanie w okresie tych 12 godzin przewidzianej różnicy temperatur. Protokoły badańZ każdego badania należy sporządzić protokół, odpowiedni dla danego rodzaju środka transportu, zgodnie z jednym z niżej podanych wzorów nr 3-5.Sprawdzenie skuteczności działania urządzenia cieplnego środków transportu będących w eksploatacjiW celu sprawdzenia skuteczności działania urządzenia cieplnego każdej znajdującej się w eksploatacji lodowni, chłodni lub ogrzewanego środka transportu, wymienionego w punkcie 1 lit. b) i c) dodatku 1 do niniejszego załącznika, właściwe władze mogą:stosować metody określone w punktach 32-47 niniejszego dodatku lubwyznaczyć ekspertów upoważnionych do stosowania następujących postanowień:a) Środki transportu - lodownieNależy sprawdzić, czy wewnętrzna temperatura próżnego środka transportu, w którym temperatura wstępnie jest doprowadzana do zewnętrznej, może być doprowadzona do temperatury granicznej przewidzianej w niniejszym załączniku dla tej klasy środka transportu i czy może ona być utrzymana poniżej tej temperatury w czasie t, gdy:t > 12 x DQDQ'przy czym:DQ stanowi różnicę między +30 °C a tą graniczną temperaturą,DQ' stanowi różnicę między średnią temperaturą zewnętrzną podczas badania i wspomnianą temperaturą graniczną w zewnętrznej temperaturze nie niższej niż +15 °C. Jeżeli wyniki są pozytywne, to te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako środki transportu - lodownie w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres nie dłuższy niż 3 lata.b) Środki transportu - chłodnieNależy sprawdzić, czy w zewnętrznej temperaturze nie niższej niż +15 °C wewnętrzna temperatura próżnego środka transportu może być doprowadzona:jeżeli chodzi o klasy A, B lub C - do minimalnej temperatury, przewidzianej w niniejszym załączniku dla danej klasy środka transportu,jeżeli chodzi o klasy D, E lub F - do granicznej temperatury, przewidzianej w niniejszym załączniku dla danej klasy środka transportu. Jeżeli wyniki są pozytywne, środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako środki transportu - chłodnie w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres nie dłuższy niż 3 lata.c) Ogrzewane środki transportuNależy sprawdzić, czy może być osiągnięta i utrzymana w okresie nie krótszym niż 12 godzin przewidziana w niniejszym załączniku różnica między temperaturą wnętrza środka transportu i temperaturą zewnętrzną określającą klasę, do jakiej zalicza się środek transportu (22 °C dla klasy A i 32 °C dla klasy B). Jeżeli wyniki są pozytywne, to te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji jako ogrzewane środki transportu w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres nie dłuższy niż 3 lata.i) Jeżeli wyniki nie są pozytywne, lodownie, chłodnie lub ogrzewane środki transportu mogą pozostać w eksploatacji w poprzednio ustalonej klasie tylko pod warunkiem, że przejdą one pomyślnie na stacji badawczej badania określone w punktach 32-47 niniejszego dodatku; w tym wypadku mogą one pozostać w eksploatacji w poprzednio ustalonej klasie przez nowy okres 6 lat.ii) Jeżeli chodzi o lodownie, chłodnie lub ogrzewane środki transportu seryjnej produkcji, zbudowane zgodnie z określonym rodzajem, odpowiadające postanowieniom punktu 2 dodatku 1 do niniejszego załącznika i należące do tego samego właściciela, to oprócz sprawdzenia urządzeń cieplnych każdego środka transportu, w celu upewnienia się, że jego stan ogólny jest zadowalający, może być zgodnie z postanowieniami punktów 32-47 niniejszego dodatku dokonane na stacji badawczej sprawdzenie urządzeń chłodniczych i ogrzewczych w odniesieniu do co najmniej 1% tych środków transportu. Jeżeli wyniki tych kontroli są pozytywne, to wszystkie te środki transportu mogą pozostać w eksploatacji w poprzednio ustalonej klasie na nowy okres sześciu lat.Postanowienia przejściowe stosowane do nowych środków transportuW okresie 4 lat począwszy od dnia wejścia w życie niniejszej umowy, zgodnie z postanowieniami artykułu 11 ustęp 1, jeżeli w razie braku dostatecznej liczby stacji badawczych nie ma możliwości ustalenia skuteczności urządzeń cieplnych środków transportu w drodze stosowania metod określonych w punktach 32-47 niniejszego dodatku, zgodność z normami nowych lodowni, chłodni lub ogrzewanych środków transportu może być sprawdzona w drodze stosowania postanowień punktu 49 niniejszego dodatku.Załącznik 1. Dodatek 3WZÓR ŚWIADECTWA WYDAWANEGO DLA IZOTERMICZNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, LODOWNI, CHŁODNI LUB OGRZEWANYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU, PRZEZNACZONYCH DO LˇDOWYCH MIĘDZYNARODOWYCH PRZEWOZÓW SZYBKO PSUJˇCYCH SIĘ ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH ŚRODEK TRANSPORTUIZOTERMICZNYLODOWNIACHŁODNIAOGRZEWANY5)ŚWIADECTWO 2)Wydane zgodnie z umową o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP).1. Władza wystawiająca świadectwo ............................................................................................2. Środek transportu3) .....................................................................................................................3. Numer identyfikacyjny..............................nadany przez .............................................................4. Należy do (lub eksploatowany przez) .........................................................................................5. Przedstawiony przez ....................................................................................................................6. Uznany jako4) ................................................................................................................................6.1. z urządzeniem(ami) cieplnym(i):6.1.1. samodzielnym5)6.1.2. niesamodzielnym5)6.1.3. zdejmowalnym5)6.1.4. niezdejmowalnym5)7. Podstawa wydania świadectwa7.1. Świadectwo to wydano na podstawie:7.1.1. badania środka transportu5)7.1.2. zgodności z wzorcowym środkiem transportu5)7.1.3. kontroli okresowej5)7.1.4. postanowień przejściowych5)7.2. Jeżeli świadectwo zostało wydane na podstawie badania lub z powołaniem na środek transportu tego samego rodzaju poprzednio badany, podać:7.2.1. nazwę stacji badawczej..........................................................................7.2.2. zakres badań2)........................................................................................7.2.3. numer protokołu lub protokołów badań .......................................................7.2.4. wartość współczynnika K ..................7.2.5. użytkową wydajność chłodniczą7) w temperaturze zewnętrznej 30 °C i temperaturze wewnętrznej nadwozia .......... °C .......... Wtemperaturze wewnętrznej nadwozia .......... °C .......... Wtemperaturze wewnętrznej nadwozia .......... °C .......... W8. Świadectwo ważne do .......................................................................................................8.1. Pod warunkiem:8.1.1. że nadwozie izotermiczne i w odpowiednich wypadkach urządzenie cieplne będzie utrzymywane w stanie sprawnym,8.1.2. że urządzenie cieplne nie będzie poddawane jakimkolwiek znaczniejszym zmianom,8.1.3. że w razie zmiany urządzenia cieplnego na inne,to ostatnie powinno mieć równą lub wyższą wydajność chłodniczą.9. Sporządzono w .....................................................10. Dnia ........................................................(właściwa władza)__________1) Znak wyróżniający kraje, stosowany w międzynarodowym ruchu drogowym.2) Wzór świadectwa powinien być wydrukowany w języku kraju, który je wydał, oraz w języku angielskim, francuskim lub rosyjskim; rubryki powinny być ponumerowane zgodnie z powyższym wzorem.3) Podać rodzaj transportu (wagon, samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa, kontener itp.); w razie gdy środkiem transportu jest cysterna przeznaczona do przewozu płynnych produktów żywnościowych, należy dodać słowo "cysterna".4) Wpisać nazwę lub nazwy podane w dodatku 4 do niniejszego załącznika, jak również odpowiednie rozpoznawcze oznaczenie lub oznaczenia literowe.5) Niepotrzebne skreślić.6) Na przykład własności izotermiczne lub skuteczność działania urządzeń cieplnych.7) W razie gdy wydajność chłodniczą mierzy się zgodnie z postanowieniami punktu 42 dodatku 2 do niniejszego załącznika.Załącznik 1. Dodatek 4ROZPOZNAWCZE OZNACZENIA LITEROWE NA SPECJALNYCH ŚRODKACH TRANSPORTUPrzewidziane w punkcie 5 dodatku 1 do niniejszego załącznika rozpoznawcze oznaczenia literowe stanowią duże łacińskie litery barwy ciemnogranatowej na białym tle; wysokość liter powinna być nie mniejsza niż 12 cm.Oznaczenia są następujące:Środek transportuZnak rozpoznawczy Izotermiczny środek transportu z normalną izolacjąINIzotermiczny środek transportu ze wzmocnioną izolacjąIRŚrodek transportu - lodownia z normalną izolacją klasy ARNAŚrodek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy ARRAŚrodek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy BRRBŚrodek transportu - lodownia ze wzmocnioną izolacją klasy CRRCŚrodek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy AFNAŚrodek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy AFRAŚrodek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy BFNB*)Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy BFRBŚrodek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy CFNC*)Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy CFRCŚrodek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy DFNDŚrodek transportu - chłodnia zewzmocnioną izolacją klasy DFRDŚrodek transportu - chłodnia z normalną izolacją klasy EFNE*)Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy EFREŚrodek transportu - chłodnia znormalną izolacją klasy FFNF*)Środek transportu - chłodnia ze wzmocnioną izolacją klasy FFRFOgrzewany środek transportu z normalną izolacją klasy ACNAOgrzewany środek transportu ze wzmocnioną izolacją klasy ACRAOgrzewany środek transportu ze wzmocnioną izolacją klasy BCRBJeżeli środek transportu ma zdejmowane lub niesamodzielne urządzenie cieplne, to odpowiednie rozpoznawcze oznaczenia literowe powinny być uzupełnione literą "X".Oprócz powyższych rozpoznawczych oznaczeń literowych pod nimi powinna być podana data upływu terminu ważności świadectwa wydanego na środek transportu (miesiąc i rok), która podana jest w rubryce 8 dodatku 3 do niniejszego załącznika.Wzór:RNA5-1974gdzie:5 = miesiąc (maj) 1974 = rok - upływ terminu ważności świadectwa__________*) Patrz postanowienie przejściowe w punkcie 5 niniejszego załącznika.ZAŁˇCZNIK Nr 2WARUNKI DOTYCZˇCE TEMPERATUR, KTÓRE POWINNY BYĂ? PRZESTRZEGANE PRZY PRZEWOZIE ZAMROŻONYCH I GŁĘBOKO ZAMROŻONYCH ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCHNajwyższa temperatura w dowolnym miejscu ładunku w czasie załadunku, przewozu i wyładunku nie powinna przekraczać wielkości niżej podanych dla każdego artykułu. Jeżeli jednak niektóre operacje techniczne, jak np. rozmrażanie parownika środka transportu - chłodni powodują na krótki okres ograniczone podwyższenie temperatury w jakiejkolwiek części ładunku, dopuszcza się wzrost o 3 °C temperatur podanych niżej dla odpowiednich artykułów żywnościowych.Zamrożone lub głęboko zamrożone śmietana i koncentraty soków owocowych-20 °CZamrożone i głęboko zamrożone ryby-18 °CDowolne inne głęboko zamrożone artykuły żywnościowe-18 °CZamrożone masło oraz inne tłuszcze-14 °CZamrożone podroby, żółtka jaj, drób i dziczyzna-12 °CZamrożone mięso-10 °CDowolne inne zamrożone artykuły żywnościowe-10 °CZAŁˇCZNIK Nr 3WARUNKI DOTYCZˇCE TEMPERATUR, KTÓRE POWINNY BYĂ? PRZESTRZEGANE PRZY PRZEWOZIE NIEKTÓRYCH ARTYKUŁÓW ŻYWNOŚCIOWYCH, NIE ZNAJDUJˇCYCH SIĘ W STANIE ZAMROŻONYM LUB GŁĘBOKO ZAMROŻONYMPodczas przewozu temperatury danych artykułów żywnościowych nie powinny przekraczać podanych niżej temperatur:Podroby+3 °C3)Masło+6 °CDziczyzna+4 °CMleko w cysternie (surowe lub pasteryzowane)+4 °C3)przeznaczone do bezpośredniego spożyciaMleko przemysłowe+6 °C3)Mleczne produkty (jogurty, kefiry, śmietana i twaróg)+4 °C3)Ryby1) (powinny być zawsze przewożone w lodzie)+2 °CGotowe produkty mięsne2)+6 °CMięso (z wyjątkiem podrobów)+7 °CDrób i króliki+4 °C____________1) Z wyjątkiem ryb wędzonych, solonych, suszonych lub żywych.2) Z wyjątkiem produktów w stanie stabilizowanym metodą solenia, wędzenia, suszenia lub sterylizacji.3) W zasadzie czas przewozu nie powinien przekraczać 48 godzin.źródło: material pochodzi ze strony www.prawo.psm.pl
CMR
17.02.2005 Dz.U. 1962 Nr 49 poz. 238Data wydania: 1962.04.27 CMR Konwencja. CMR - International Consignment NotW transporcie samochodowym bardzo istotnym aktem prawnym umożliwiającym wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego jest umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów (CMR), która została podpisana w Genewie w 1956r. Polska ratyfikowała ją w 1962r. Konwencja CMR opublikowana została w załączniku do Dziennika Ustaw Nr 49, poz. 238 z 14.09.1962r. Do Konwencji przystąpiły już prawie wszystkie kraje Europy takie jak:Austria, Białoruś, Belgia, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rosja, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.W 1999r. około 7.000 polskich przedsiębiorstw przewozowych zajmuje się przewozami międzynarodowymi, posiadając ponad 23 tysiące koncesjonowanych pojazdów samochodowych wykonujących przewozy ładunków, stosuje na co dzień przepisy Konwencji CMR.Konwencja CMR wprowadza i ujednolica: warunki umowy o przewóz drogowy towarów, dokumentację przewozową, odpowiedzialność przewoźnika, tryb skarg i reklamacji, roszczenia wynikające z przewozu, przewozy wykonywane kolejno przez kilku przewoźników.Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsceprzewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Konwencję CMR stosuje się także wówczas, gdy przewozy mieszczące się w jej ramach wykonywane są przez państwa lub rządowe instytucje albo organizacje. Tak więc Konwencja CMR ma zastosowanie jedynie w stosunku do odpłatnych usług świadczonych w międzynarodowym transporcie towarów przez profesjonalnych przewoźników, na podstawie uzyskanych odpowiednich uprawnień w danym państwie. W Polsce dopuszczenie do zawodu reguluje Ustawa z dnia 2 sierpnia 1997r. o warunkach wykonywania międzynarodowego transportu drogowego (Dz. U. Nr 106, poz. 677) z późniejszą zmianą ustawy z dnia 19 marca 1999r. (Dz. U. 32, poz. 310 z 15 kwietnia 1999r.) .Konwencji CMR nie stosuje się: do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych, do przewozów zwłok, do przewozów rzeczy przesiedlenia.Konwencja CMR wprowadza jednolity dokument zawarcia umowy przewozu jakim jest list przewozowy CMR. Wprawdzie sama konwencja liberalnie odnosi się co do obowiązku posiadania listu przewozowego wskazując, iż jego brak nie wpływa na istnienie samej umowy ani na jej ważność. List przewozowy odgrywa ważne funkcje w procesie przewozowym: informacyjną, instrukcyjną, legitymacyjną, dowodową.Teoretycznie list przewozowy CMR wystawiany jest zgodnie z konwencją w trzech oryginalnych egzemplarzach: pierwszy dla nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce i przeznaczony jest dla odbiorcy, trzeci zatrzymuje przewoźnik.W praktyce powszechnie stosuje się list przewozowy w czterech lub sześciu egzemplarzach, przy czym następne strony stanowią kopie i przeznaczone są dla urzędów administracyjnych. Podczas przyjęcia towaru do przewozu konwencja nakłada na przewoźnika obowiązki związane z : sprawdzeniem poprawności danych listu przewozowego z ilością sztuk, jak również ich cech i numerów, stwierdzeniem widocznego stanu towaru i jego opakowania.W przypadku wszelkich niezgodności przewoźnik zobowiązany jest dokonać odpowiedniego wpisu do listu przewozowego. W przeciwnym przypadku następuje domniemanie, że towar i opakowanie były w dobrym stanie i że ilości, cechy jak również numery były zgodne. Konwencja CMR reguluje również: obowiązki i odpowiedzialność nadawcy wobec przewoźnika, obowiązki przewoźnika za dokumentację lub jej niewłaściwe użycie, prawa nadawcy do rozporządzania towarem, prawa rozporządzania towarem przysługujące odbiorcy, warunki wydania towaru odbiorcy, możliwość odmowy przyjęcia ładunku przez odbiorcę, postępowanie przewoźnika z ładunkiem nieodebranym, odpowiedzialność przewoźnika za ładunek oraz wyjątki zwalniające go, reklamacje i roszczenia wynikające z przewozu, tryb i ich przedawnienie, wykonywanie przewozów kolejno przez kilku przewoźników. KONWENCJA O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO TOWARÓW (CMR)WstępUMOWARozdział IZakres stosowaniaRozdział IIOsoby, za które odpowiada przewoźnikRozdział IIIZawarcie i wykonanie umowy przewozuRozdział IVOdpowiedzialność przewoźnikaRozdział VReklamacje i roszczeniaRozdział VIPostanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźnikówRozdział VIINieważność klauzul sprzecznych z KonwencjąRozdział VIIIPostanowienia końcoweProtokół podpisaniaWykaz państw będących stronami CMR Międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMRWstępUmawiające się Strony, uznając za pożyteczne uregulowanie w jednolity sposób warunków umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów, w szczególności jeśli idzie o dokumenty używane do tego przewozu oraz o odpowiedzialność przewoźnika, zgodziły się na następujące postanowienia :ROZDZIAŁ IZakres stosowaniaArtykuł 1Niniejszą Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsce przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdą się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się. Dla celów stosowania niniejszej Konwencji określenie "pojazdy" oznacza samochody, pojazdy członowe, przyczepy i naczepy, stosownie do ich określenia w artykule 4 Konwencji o ruchu drogowym z dnia 19 września 1949 roku. Niniejszą Konwencję stosuje się także wówczas, gdy przewozy mieszczące się w jej ramach wykonywane są przez państwa lub rządowe instytucje albo organizacje. Niniejszej Konwencji nie stosuje się : do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych; do przewozów zwłok; do przewozów rzeczy przesiedlenia. Umawiające się Strony zgadzają się wprowadzać żadnej zmiany do niniejszej Konwencji w drodze specjalnych porozumień, zawartych między dwiema lub kilkoma spośród nich, z wyjątkiem porozumień zawartych w celu wyłączenia spod jej działania ich ruchu przygranicznego albo w celu uprawnienia do używania w przewozie, ograniczonym wyłącznie do ich terytoriów, listu przewozowego stanowiącego tytuł własności towaru.Artykuł 2Jeżeli pojazd, zawierający towary, przewożony jest na części drogi morzem, koleją, śródlądową drogą wodną lub powietrzem, bez przeładunku, z wyjątkiem ewentualnego zastosowania postanowień artykułu 14, niniejszą Konwencję stosuje się mimo to do całości przewozu. Jednak w miarę udowodnienia, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy towaru, które zdarzyło się w czasie przewozu innym rodzajem transportu niż drogowy, nie zostało spowodowane działaniem lub zaniechaniem ze strony przewoźnika drogowego, lecz że wynika ono z faktu, który mógł zdarzyć się tylko w trakcie i na skutek przewozu innego niż drogowy, odpowiedzialność przewoźnika drogowego jest określona nie przez niniejszą Konwencję, lecz w sposób, według którego byłaby określona odpowiedzialność przewoźnika innego niż drogowy, gdyby umowa przewozu została zawarta między nadawcą, a tym przewoźnikiem o sam przewóz towaru, zgodnie z obowiązującymi postanowieniami prawa, dotyczącymi przewozu towarów innym rodzajem transportu niż drogowy. Jednak w braku takich postanowień odpowiedzialność przewoźnika drogowego będzie określona niniejszą Konwencją. Jeżeli przewoźnik drogowy jest jednocześnie przewoźnikiem innym niż drogowy, jego odpowiedzialność okresla również ustęp 1, tak jakby jego funkcja przewoźnika drogowego i jego funkcja przewoźnika innego niż drogowy były wykonywane przez dwie różne osoby. ROZDZIAŁ IIOsoby, za które odpowiada przewoźnikArtykuł 3Przy stosowaniu niniejszej Konwencji przewoźnik odpowiada, jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji.ROZDZIAŁ IIIZawarcie i wykonanie umowy przewozuArtykuł 4Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom niniejszej Konwencji.Artykuł 5List przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez przewoźnika, przy czym podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika, jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce, a trzeci zatrzymuje przewoźnik. Jeżeli przeznaczony do przewozu towar ma być ładowany na różne pojazdy lub jeżeli chodzi o różne rodzaje towarów albo o oddzielne partie, nadawca lub przewoźnik ma prawo wymagać wystawienia tylu listów przewozowych, ile pojazdów należy użyć lub ile jest rodzajów bądź partii towarów. Artykuł 6List przewozowy powinien zawierać następujące dane :miejsce i datę jego wystawienia; nazwisko (nazwę) i adres nadawcy; nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika; miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania; nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy; powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie; ilość sztuk, ich cechy i numery; wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru; koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy); instrukcje niezbędne dla załatwienia formalności celnych i innych; oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji. W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane :zakaz przeładunku; koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie; kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru; zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie; instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki; umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz; wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi. Strony mogą wnosic do listu przewozowego wszelkie inne dane, jakie uznają za potrzebne.Artykuł 7Nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości, lub niedostateczności :danych wymienionych w artykule 6, ustęp 1, b), d), e), f), g), h), i j); danych wymienionych w artykule 6, ustęp 2; wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu wniesienia ich do niego.2.Jeżeli na życzenie nadawcy przewoźnik wpisuje do listu przewozowego dane przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu, przyjmuje się w braku dowodu przeciwnego, że działał on na rachunek nadawcy. 3.Jeżeli list przewozowy nie zawiera oświadczenia, przewidzianego w artykule 6, ustep 1, k), przewoźnik odpowiada za wszelkie koszty i szkody, które mogłaby ponieść z powodu tego zaniedbania osoba, mająca prawo do towaru. Artykuł 8Przy przyjęciu towaru przewoźnik jest obowiązany sprawdzić :dokładność danych listu przewozowego dotyczących ilości sztuk, jak również ich cech i numerów; widoczny stan towaru i jego opakowania. Jeżeli przewoźnik nie ma możności sprawdzenia w wystarczajacy sposób ścisłości danych przewidzianych w usyępie 1, a) niniejszego artykułu, wpisuje do listu przewozu zastrzeżenia, które powinny być uzasadnione. Powinien on także uzasadnić wszelkie zastrzeżenia, jakie uczyni w przedmiocie widocznego stanu towaru i jego opakowania. Zastrzeżenia te nie wiążą nadawcy, jeżeli nie przyjął on ich wyraźnie w liście przewozowym. Nadawca ma prawo żądać sprawdzenia przez przewoźnika wagi brutto albo inaczej wyrażonej ilości towaru. Może on także żądać sprawdzenia zawartości sztuk przesyłki. Przewoźnik może domagać się zapłacenia kosztów sprawdzenia. Wynik sprawdzenia wpisuje się do listu przewozowego. Artykuł 9W braku przeciwnego dowodu, list przewozowy stanowi dowód zawarcia um,owy, warunków umowy oraz przyjecia towaru przez przewoźnika. W braku uzasadnionych zastrzeżeń przewoźnika wpisanych do listu przewozowego, istnieje domniemanie, że towar i jego opakowanie były widoczne w dobrym stanie w chwili przyjecia przez przewoźnika i że ilość sztuk, jak również ich cechy i numery były zgodne z oświadczeniami w liście przewozowym. Artykuł 10Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za szkody, wyrządzone osobom, wyposażeniu lub innym towarom, jak również za koszty, których przyczyną byłoby widoczne wadliwe opakowanie towaru chyba, że wadliwość była widoczna lub znana przewoźnikowi w chwili jego przyjęcia, a przewoźnik nie wzniósł zastrzeżeń w tym przedmiocie.Artykuł 11W celu załatwienia formalności celnych lub innych, jakie należy wypełnić przed wydaniem towaru, nadawca powinien załączyć do listu przewozowego lub postawić do dyspozycji przewoźnika potrzebne dokumenty oraz udzielić mu wszelkich żądanych informacji. Przewoźnik nie jest obowiązany sprawdzać, czy te dokumenty i informacje są ścisłe i dostateczne. Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za wszelkie szkody, które mogłyby wyniknąć wskutek braku, niedostaeczności lub nieprawidłowości tych dokumentów i informacji, chyba że zachodzi wina ze strony przewoźnika. Przewoźnik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża, nie może przewyższyć odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru. Artykuł 12Nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika wstrzymania przewozu, zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo też wydania go odbiorcy innemu niż wskazany w liście przewozowym. To prawo wygasa z chwilą, kiedy drugi egzemplarz listu przewozowego został wydany odbiorcy lub kiedy ten ostatni skorzystał z prawa przewidzianego w artykule 13, ustep 1; od tej chwili przewoźnik powinien stosować się do zaleceń odbiorcy. Prawo do rozporządzenia towarem należy jednak do odbiorcy już od chwili wystawienia listu przewozowego, jeśli nadawca uczynił o tym wzmiankę w liście przewozowym. Jeżeli odbiorca, wykonując swoje prawo do rozporządzania, zarządzi wydanie przesyłki innej osobie, ta ostatnia nie może wyznaczyć innych odbiorców Wykonanie prawa rozporządzenia towarem podlega następującym warunkom : nadawca, albo w przypadku przewidzianym w ustępie 3 niniejszego artykułu odbiorca, który chce wykonać to prawo, powinien przedstawić pierwszy egzemplarz listu przewozowego, do którego powinny byc wpisane nowe instrukcje wydane przewoźnikowi, oraz wynagrodzić przewoźnikowi wszelkiekoszty i szkodym, jakie pociąga za sobą wykonanie tych instrukcji; wykonanie tego prawa powinno być możliwe w chwili, kiedy instrukcje dotra do osoby, która powinna je wykonać, i nie powinno przeszkadzać normalnej eksploatacji przedsiebiorstwa przewoźnika, ani przynosic szkody nadawcom lub odbiorcom innych przesyłek; instrukcje nie moga nigdy powodować podziału przesyłki. Jeżeli w skutek postanowień ustepu 5 b) niniejszego artykułu przewoźnik nie może wykonać otrzymanych instrukcji, powinien on niezwłocznie zawiadomić o tym osobę, od której instrukcje te pochodzą. Przewoźnik, który nie wykona instrukcji wydanych w warunkach przewidzianych w niniejszym artykule lub który zastosuje się do takich instrukcji nie zażądawszy przedłużenia pierwszego egzemplarza listu przewozowego, odpowiada wobec osoby uprawnionej za powstałą stąd szkodę. Artykuł 13Po przybyciu towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, odbiorca ma prawo żądać od przewoźnika wydania, za pokwitowaniem, drugiego egzemplarza listu przewozowego oraz towaru. Jeżeli stwierdzono zaginięcie towaru lub jeżeli towar nie przybył po upływie terminu przewidzianego w artykule 19, odbiorca może w imieniu własnym dochodzić wobec przewoźnika praw wynikajacych z umowy przewozu. Odbiorca, który korzysta z praw, jakie mu przysługują w mysl ustepu 1 niniejszego artykułu, obowiązany jest zapłacić kwite należności wynikającą z listu przewozowego. W przypadku sporu w tym przedmiocie przewoźnik obowiązany jest dostarczyć towar tylko wówczasm gdy odbiorca udzieli mu zabezpieczenia. Artykuł 14Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym jest lub staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, przewoźnik jest obowiązany zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzenia towarem, zgodnie z artykułem 12. Jeżeli jednak okoliczności pozwalają na wykonanie przewozu na warunkach różniących się od przewidzianych w liście przewozowym i jeżeli przewoźnik nie zdoła uzyskać w dostatecznie krótkim czasie instrukcji od osoby, uprawnionej do rozporządzania towarem zgodnie z artykułem 12, powinien on podjąć środki, jakie wydają mu się najlepsze w interesie osoby, uprawnionej do rozporządzana towarem. Artykuł 15Jeżeli po przybyciu towaru do miejsca przeznaczenia okażą się przeszkody w jego wydaniu, przewoźnik powinien zażądać instrukcji od nadawcy. Jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia towaru, nadawca ma prawo rozporządzać nim bez obowiązku przedstawienia pierwszego egzemplarza listu przewozowego. Odbiorca, nawet jeżeli uprzednio odmówił przyjęcia towaru, może zawsze domagać się jego wydania, dopóki przewoźnik nie otrzyma przeciwnych instrukcji od nadawcy. Jeżeli przeszkoda w wydaniu towaru powstanie po tym, jak odbiorca, działając zgodnie z prawem, które mu przysługuje na mocy artykułu 12, ustep 3, dał polecenie wydania towaru innej osobie, to stosując powyższe ustępy 1 i 2, odbiorca wstępuje w miejsce nadawcy, a ta inna osoba w miejsce odbiorcy. Artykuł 16Przewoźnik ma prawo do zwrotu kosztów, spowodowanych zażądaniem przez niego instrukcji lub ich wykonaniem, o ile koszty te nie wynikły z jego winy. W przypadkach, przewidzianych w artykule 14, ustęp 1 i w artykule 15, przewoźnik może bezzwłocznie wyładować towar na rachunek osoby uprawnionej; po tym wyładowaniu przewóz uważa się za ukończony. Przewoźnik bierze wówczas na siebie dozór towaru. Może on jednak powierzyć towar osobie trzeciej i wówczas odpowiada jedynie za rozsądny wybór tej osoby. Towar zostaje obciążony należnościami, wynikającymi z listu przewozowego i wszystkimi innymi kosztami. Przewoźnik może przystąpić do sprzeaży towaru nie czekając na instrukcje osoby uprawnionej, jeżeli usprawiedliwia to właściwość psucia się lub stan towaru albo jeżeli koszty przechowywania towaru są niewspółmiernie wysokie w stosunku do jego wartości. W innych przypadkach może on również przystąpić do sprzedaży, jeżeli nie ptrzyma w słusznym terminie od osoby uprawnionej przeciwnych instrukcji, których wykonanie mogłoby być słusznie wymagane.Jeżeli towar został sprzedany w zastosowaniu niniejszego artykułu, kwota uzyskana ze sprzedaży powinna, być postawiona do dyspozycji osoby uprawnionej, po potrąceniu kosztów ciążących na towarze. Jeżeli koszty te są wyższe od kwoty uzyskanej ze sprzedaży, przewoźnik ma prawo do różnicy. Sposób postępowania w przypadku sprzedaży określony jest przepisami prawa lub zwyczajami obowiązującymi w miejscu, gdzie towar się znajduje. ROZDZIAŁ IVOdpowiedzialność przewoźnikaArtykuł 17Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjeciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy. Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenia lub opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub oklicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec. Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął. Uwzględniając artykuł 18, ustępy 2 d0 5, przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku nastepujących przyczyn : użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym; brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie; manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy; naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i gryzoni; niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki; przewóz żywych zwierząt. Jeżeli na mocy niniejszego artykułu przewoźnik nie odpowiada za niektóre czynniki, które spowodowały szkodę, jego odpowiedzialność jest zaangażowana tylko w tym zakresie, w jakim czynniki, za które ponosi on odpowiedzialność na mocy niniejszego artykułu, przyczyniły się do powstania szkody.Artykuł 18Dowód, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało jedną z przyczyn przewidzianych w artykule 17, ustęp 2, ciąży na przewoźniku. Jeżeli przewoźnik ustali, że ze względu na okoliczności faktyczne, zaginięcie lub uszkodzenie mogło wynikać z jednej lub kilku przyczyn wymienionych w artykule 17, ustęp 4, istnieje domniemanie, że ono z nich wynika. Osoba uprawniona może jednak przeprowadzić dowód, że szkoda nie została spowodowana całkowicie lub częściowo jedną z tych przyczyn. Powyższe domniemanie nie ma zastosowania w przypadku przewidzianym w artykule 17, ustęp 4, a), w razie nadmiernego ubytku lub w razie zaginięcia sztuki. Jeżeli przewóz wykonywany jest przy pomocy pojazdu, urządzonego specjalnie dla ochrony towarów przed wpływem ciepła, zimna, zmian temperatury lub wilgotności powietrza, przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwo artykułu 17, ustep 4, d) jedynie wówczas, gdy udowodni, że przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych okolicznościach środki co do wyboru, ytzrymania i uzycia tych urządzeń, oraz że zastosował się do specjalnych instrukcji, które zostały mu udzielone. Przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwo artykułu 17, ustęp 4, f) jedynie wówczas, gdy udowodni, że przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych okolicznościach środki i że zastosował się do specjalnych instrukcji, które zostały mu udzielone. Artykuł 19Opóźnienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub, o ile nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności, a zwłaszcza, przy przesyłkach drobnych, czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach, przekracza czas, jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom.Artykuł 20Osoba uprawniona moze, bez dalszych dowodów, uważać towar za zaginiony, jeżeli nie został on wydany w ciągu trzydziestu dni po upływie umówionego terminu, a jeżeli terminu nie umówiono, w ciągu sześćdziesięciu dni po przyjęciu towaru przez przewoźnika. Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za zaginiony towar, może pisemnie zażądać, aby w razie odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłacie odszkodowania, zawiadomiono ją o tym niezwłocznie. Należy potwierdzić jej to żądanie na piśmie. W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu tego zawiadomienia, osoba uprawniona może żądać, aby towar został jej wydany za zapłatą należności wynikających z listu przewozowego i za zwrotem otzrymanego odszkodowania, po ewentualnym potrąceniu kosztów, które byłyby objete tym odszkodowaniem i z zastrzeżeniem wszelkich praw odszkodowania za opóźnienie dostawy, przewidzianego w artykule 23 i ewntualnie w artykule 26. Jeżeli nie wysunięto żądania, przewidzianego w ustępie 2 lub nie udzielono żadnych instrukcji w przewidzianym w ustępie 3 terminie trzydziestu dni albo jeżeli towar został odnaleziony później niż w rok po wypłaceniu odszkodowania, przewoźnik rozporządza nim stosownie do przepisów obowiązujących w miejscu, gdzie znajduje się towar. Artykuł 21Jeżeli towar został wydany odbiorcy bez pobrania zaliczenia, które przewoźnik powinien był pobrać w myśl postanowień umowy przewozu, przewoźnik obowiązany jest wypłacić nadawcy odszkodowanie do wysokości kwoty zaliczenia, zachowując roszczenie zwrotne do odbiorcy.Artykuł 22Jeżeli nadawca powierza przewoźnikowi towary niebezpieczne powinien mu dokładnie opisać jakie niebezpieczeństwo przedstawiają i wskazać mu w razie potrzeby jakie środki ostrozności nalezy podjąć. W przypadku, gdy informacja ta nie została zamieszczona w liście przewozowym, do nadawcy lub do odbiorcy należy przeprowadzenie wszelkimi innymi sposobami dowodu, że przewoźnik wiedział jakie niebazpieczeństwo przedstawiał przewóz wymienionych towarów. Towary niebazpieczne, które nie byłyby przewoxnikowi znane jako takie, w warunakch przewidzianych w ustępie 1 niniejszego artykułu, mogą być w każdej chwili i w każdym miejscu wyładowane, zniszczone lub unieszkodliwione przez przez przewoźnika bez żadnego odszkodowania; nadawca jest oprócz tego odpowiedzialny za wszystkie koszty i szkody, wynikające z nich powierzenia do przewozu lub z ich przewozu. Artykuł 23Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji przewoźnik obowiazany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu. Wartość towaru określa się według oceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku jednej i drugiej, według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości. Odszkodowanie nie może jednak przekraczać 25 franków za kilogram brakującej wagi brutto. Za frank uważa się złoty frank, wagi 10/31 grama złota o próbie 0,900. Oprócz tego zwraca się przewoźne, cło i inne wydatki poniesione w związku z przewozem towaru, w całości w razie całkowitego zaginięcia i proporcjonalnie w razie częsciowego zaginięcia; inne odszkodowania nie należą się. W razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego. Wyższego odszkodowania można żądac jedynie w przypadku zadeklarowania wrtości towaru lub zadeklarowania specjalnego interesu w jego dostawie, zgodnie z artykułami 24 i 26. Artykuł 24Nadawca może zadeklarowac w liście przewozowym za umówioną dodatkową opłatą wartość towaru przekraczającego granicę wymienioną w ustępie 3 artykułu 23 i w tym przypadku kwota zadeklarowana zastępuje tę granicę.Artykuł 25W razie uszkodzenia przesyłki, przewoźnik płaci kwotę, o którą obniżyła się wartość towaru, obliczona według wartości towaru, ustalonej zgodnie z artykułem 23 ustępy 1, 2, i 4. Odszkodowanie nie może jednak przewyższać : jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia całej przesyłki; jeżeli tylko część przesyłki doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia części, która doznała obniżenia wartości. Artykuł 26Nadawca może ustalić, wpisując do listu przewozowego za umówioną dodatkową opłatą kwotę specjalnego interesu w dostawie przesyłki na wypadek jej zaginięcia lub uszkodzenia, a także w razie przekroczenia umówionego terminu dostawy. Jeżeli miała miejsce deklaracja specjalnego interesu w dostawie, można żądać niezależnie od odszkodowania przewidzianego w artykułach 23, 24 i 25 odszkodowania równego dodatkowej szkodzie, która została udowodniona, aż do wysokości zadeklarowanej kwoty. Artykuł 27Osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Odsetki te, w wysokości 5% rocznie, liczą się od dnia skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, a jeżeli tej reklamacji nie było, od dnia wytoczenia powództwa sądowego. Jeżeli dane służące za podstawę do obliczenia odszkodowania nie są wyrażone w walucie państwa, gdzie żąda się zapłaty, przeliczenia dokonuje się według kursu dnia i miejsca wypłaty odszkodowania. Artykuł 28Jeżeli według prawa, które ma zastosowanie, zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy, powstałe w trakcie przewozu podlegającego niniejszej Konwencji, uprawnia do wystąpienia z reklamacją pozaumowną, przewoźnik może skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji, które wyłączają jego odpowiedzialność lub które określają albo ograniczają należne odszkodowanie. Jeżeli idzie o odpowiedzialność pozaumowną jednej z osób, za które odpowiada przewoźnik w myśl artykułu 3, z tytułu zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia, osoba ta może również skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji, które wyłączają odpowiedzialność przewoźnika lub które określają albo ograniczają należne odszkodowanie. Artykuł 29Przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoxnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej, uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem. To samo postanowienie stosuje się, jeżeli złego zamiaru lub niedbalstwa dopuszczają się pracownicy przewoźnika lub jakiejkolwiek inne osoby, do których usług odwołuje się on dla wykonania przewozu, jeżeli ci pracownicy lub te inne osby działają w wykonaiu swych funkcji. W takim przypadku ci pracownicy i te inne osoby nie mają prawa korzystania w zakresie ich osobistej odpowiedzialności z postanowień niniejszego rozdziału, wymienionych w ustępie 1 ROZDZIAŁ VReklamacje i roszczeniaArtykuł 30Jeżeli odbiorca przyjął towar, nie sprawdziwszy wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłosiwszy przewoźnikowi zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzena najpóźniej w chwili dostawy, jeśli idzie o widoczne braki lub uszkodzenia, lub w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne - domnimywa się , jeżeli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym. Zastrzeżenia, przewidziane wyżej, powinny być dokonane na piśmie, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne. Jezeli stan towaru został sprawdzony wspólnie przez odbiorcę i przewoźnika, dowód przeciwny wynikowi tego sprawdzenia nie może być przeprowadzony, chyba że chodzi o braki lub uszkodzenia niewidoczne i jeżeli odbiorca zgłosił przewoźnikowi pisemne zastrzeżenia w ciągu siedmiu dni od daty tego sprawdzenia, nie licząc niedziel i dni świątecznych. Opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy. Dnia dostawy lub zależnie od przypadku, dnia sprawdzenia towaru albo dnia jego postawienia do dyspozycji nie wlicza się do terminów przewidzianych w niniejszym artykule. Przewoźnik i odbiorca powinni udzielać sobie wzajemnie wszelkich możliwych ułatwień przy dokonywaniu potrzebnych sprawdzeń i ustaleń. Artykuł 31We wszystkich sporach, które wynikają z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, powód może wnosić sprawę do sądów umawiających się krajów, okreslonych przez strony w drodze wspólnego porozumienia, a ponadto do sądów kraju, na którego obszarze:pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto umowę o przewóz, albo znajduje się miejsce przyjecia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy, i nie może wnosić sprawy do innych sądów. Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, sprawa toczy się przed sądem właściwym według tego ustępu, albo kiedy w takim sporze został ogłoszony wyrok przez taki sąd, nie można wszcząć żadnej nowej sprawy z tej samej przyczyny między tymi samymi stronami, chyba że orzeczenie sądu, przed którym pierwsza sprawa została wszczęta byłoby niewykonalne w kraju, gdzie wszczęto nową sprawę. Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, wyrok wydany przez sąd jednego umawiającego się kraju stał się prawomocny w tym kraju, staje się on również prawomocny w każdym z innych umawiajacych się krajów natychmiast po dopełnieniu formalności wymaganych w zainteresowanym kraju. Formalności te nie mogą obejmować rewizji sprawy. Postanowienia ustępu 3 niniejszego artykułu stosują się do wyroków wydanych w obecności stron, do wyroków zaocznych i do ugód sądowych, lecz nie stosują się ani do wyroków o wykonalności tylko tymczasowej, ani do wyroków, które oprócz kosztów procesu zasądzają od powoda odszkodowanie wskutek całkowitego lub częściowego oddalenia jego powództwa. Nie można żądać od obywateli umawiających się krajów, którzy posiadają miejsce zamieszkania lub przedsiębiorstwo w jednym z tych krajów, zabezpieczenia kosztów przewodu sądowego, które wynikają z przewozów, podlegających niniejszej Konwencji. Artykuł 32Roszczenia, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, przedawniają się po upływie jednego roku. Jednak w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata.Przedawnienie biegnie :w przypadkach częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy począwszy od dnia wydania; w przypadkach całkowitego zaginięcia - począwszy od trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy, albo, jeżeli termin nie był umówiony - począwszy od sześćdziesiątego dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika; we wszystkich innych przypadkach - począwszy od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu. Dnia, wskazanego wyżej, jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia. Reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamacje i zwróci załączone do niej dokumenty. W razie częściowego przyjecia reklamacji bieg przedawnienia wznawia się tylko dla tej części reklamacji, która pozostaje sporną. Dowód otrzymania reklamacji lub odpowiedzi na nią oraz zwrotu jej załączników ciąży na stronie, która się powołuje na ten fakt. Reklamacje późniejsze w tym samym przedmiocie nie zawieszają przedawnienia. Z zastrzeżeniem postanowień powyższego ustępu 2, zawieszenie przedawnienia normują przepisy prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę. To samo dotyczy przerwania biegu przedawnienia Roszczenie przedawnione nie może być więcej podnoszone, nawet w postaci wzajemnego powództwa lub zarzutu. Artykuł 33Umowa przewozu może zawierać klauzulę, przyznającą właściwość trybunałowi arbitrażowemu po warunkiem, aby klauzula ta przewidywała, że trybunał arbitrażowy stosować będzie niniejszą Konwencję.ROZDZIAŁ VIPostanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźnikówArtykuł 34Jeżeli przewóz jest wykonywany na podstawie jednej umowy przez kilku kolejnych przewoźników drogowych, każdy z nich przyjmuje na siebie odpowiedzialność za wykonanie całego przewozu, przy czym drugi przewoźnik i każdy z następnych przewoźników staje się przez przyjęcie towaru i listu przewozowego stroną umowy na warunkach, określonych w liście przewozowym.Artykuł 35Przewoźnik, który przyjmuje towar od poprzedniego przewoźnika, wręcza mu datowane i podpisane przez siebie potwierdzenia odbioru. Powinien on napisać swoje nazwisko i adres na drugim egzemplarzu listu przewozowego. W razie potzreby umieszcza on na tym egzemplarzu jak również na potwierdzeniu odbioru zastrzeżenia, podobne do tych, które są przewidziane w artykule 8 ustęp 2. Postanowienia artykułu 9 mają zastosowanie do stosunków między kolejnymi przewoźnikami. Artykuł 36O ile nie chodzi o powództwo wzajemne lub o zarzut podniesiony przy rozpatrywaniu powództwa opartego na tej samej umowie przewozu, powództwo z tytułu odpowiedzialności za zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy może być skierowane jedynie przeciwko pierwszemu przewoźnikowi, ostatniemu przewoźnikowi lub przewoźnikowi, który wykonywał tę część przewozu, podczas której miało miejsce zdarzenie, powodujące zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy; powództwo może być skierowane jednocześnie przeciw kilku z tych przewoźników.Artykuł 37Przewoźnikowi, który na mocy postanowień niniejszej Konwencji wypłacił odszkodowanie, przysługuje roszczenie zwrotne o sumę odszkodowania, odsetki i koszty do przewoźników, którzy uczestniczyli w wykonaniu umowy przewozu, zgodnie z następującymi postanowieniami :przewoźnik, który spowodował szkodę, powinien sam ponosić ciężar odszkodowania, które wypłacił sam lub które wypłacił inny przewoźnik; jeżeli szkodę spowodowało dwóch lub więcej przewoźników, każdy z nich powinien zapłacić kwotę proporcjonalną do swej części odpowiedzialności; jeżeli podział odpowiedzialności jest niemożliwy, każdy z nich odpowiada proporcjonalnie do należnej mu części wynagrodzenia i za przewóz; jeżeli nie można ustalić, których z przewoźników należy uznać za odpowiedzialnych, ciężar należnego odszkodowania dzieli się między wszystkich przewoźników, w stosunku ustalonym pod lit. b). Artykuł 38Jeżeli jeden z przewoźników jest niewypłacalny, część odszkodowania przypadającą na niego, a nie zapłaconą, dzieli się między innych przewoźników proporcjonalnie do ich wynagrodzenia.Artykuł 39Przewoźnik, przeciwko któremu wystąpiono z jednym z roszczeń zwrotnych, przewidzianych w artykułach 37 i 38, nie może kwestionować podstawy płatności dokonanej przez przewoxnika wystepującego z roszczeniem zwrotnym, jeżeli odszkodowanie zostało ustalone orzeczeniem sądowym, o ile tylko był on należycie powiadomiony o procesie i miał mozność wystapienia w nim w charakterze interwenienta. Przewoźnik, który chce wystąpić z roszczeniem zwrotnym, może wszcząć sprawę przed właściwym sądem kraju, w którym jeden z zainteresowanych przewoźników ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę, filię lub agencję, za pośrednictwem której zawarto umowę przewozu. Roszczenie zwrotne może być skierowane w jednej i tej samej sprawie przeciwko wszystkim zainteresowanym przewoźnikom. Postanowienia artykułu 31, ustępy 3 i 4, stosują się do wyroków w sprawie roszczeń zwrotnych, przewidzianych w artykułach 37 i 38Postanowienia artykułu 32 stosują się do roszczeń zwrotnych między przewoźnikami. Przedawnienie biegnie jednak bądź od dnia orzeczenia sądowego, ustalajacego ostatecznie wysokość należnego odszkodowania na mocy postanowień niniejszej Konwencji, bądź od dnia faktycznej zapłaty w razie braku takiego orzeczenia. Artykuł 40Przewoźnicy mogą swobodnie uzgadniać między sobą postanowienia, odbiegające od postanowień artykułów 37 i 38.ROZDZIAŁ VIINieważność klauzul sprzecznych z KonwencjąArtykuł 41Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 40, jest nieważna i pozbawiona mocy każda klauzula, która pośrednio lub bezpośrednio naruszałaby postanowienia niniejszej Konwencji. Nieważność takich klauzul nie pociąga za sobą nieważnosci pozostałych postanowień umowy. W szczególności byłaby nieważna każda klauzula, ustęująca na rzecz przewoźnika korzyści z ubezpieczenia towaru oraz każda inna analogiczna klauzula, jak również każda klauzula przenosząca ciężar dowodu. ROZDZIAŁ VIIIPostanowienia końcoweArtykuł 42Niniejsza Konwencja pozostaje otwarta do podpisu lub przystąpienia dla krajów będących członkami Europejskiej Komisji Gospodarczej oraz dla krajów przyjętych do Komisji w charakterze doradczym, zgodnie z punktem 8 regulaminu tej Komisji. Kraje, które mogą uczestniczyć w pewnych pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej stosownie do punktu 11 regulaminu tej Komisji, mogą się stać Umawiającymi się Stronami niniejszej Konwencji przez przystąpienie do niej po jej wejściu w życie. Konwencja pozostanie otwarta do podpisania do dnia 31 sierpnia 1956 roku włącznie. Po tej dacie pozostanie ona otwarta do przystąpienia. Niniejsza Konwencja będzie ratyfikowana. Ratyfikowanie lub przystąpienie będzie dokonane przez złożenie dokumentu u Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Artykuł 43Niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu przez pięć krajów, wspomnianych w ustępie 1 artykułu 42, dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia. Dla każdego kraju, który Konwencję ratyfikuje lub do niej przystąpi po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia przez pięć krajów, niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia przez wymieniony kraj. Artykuł 44Każda Umawiająca się Strona będzie mogła wypowiedzieć niniejszą Konwencję przez notyfikację, skierowaną do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wypowiedzenie nabierze mocy w dwanaście miesięcy po dacie otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego. Artykuł 45Jeżeli po wejściu w życie niniejszej Konwencji ilość Umawiających się Stron stanie się skutkiem wypowiedzeń mniejsza os pięciu, niniejsza Konwencja przestanie obowiązywać od daty, w której ostatnie z tych wypowiedzeń zacznie skutkowaćArtykuł 46Każdy kraj będzie mógł w chwili składania dokumentów ratyfikacji lub przystąpienia albo w każdej chwili później oświadczyć drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że niniejsza Konwencja będzie miała zastosowanie do wszystkich lub części terytoriów, które reprezentuje on w stosunkach międzynarodowych. Konwencja ta będzie miała zastosowanie do terytorium lub do terytoriów wymienionych w notyfikacji przez Sekretarza Generalnego, albo jeżeli Konwencja nie weszła jeszcze w życie, od daty jej wejścia w życie. Każdy kraj, który złoży zgodnie z poprzednim ustępem oświadczenie, mające na celu spowodowanie zastosowania niniejszej Konwencji do terytorium, które reprezentuje on w stosunkach międzynarodowych, będzie mógł zgodnie z artykułem 44 wypowiedzieć Konwencję w odniesieniu do tego terytorium. Artykuł 47Każdy spór między dwiema lub wieloma Umawiajacymi się Stronami, dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, którego Strony nie mógłby uregulować w drodze rokowań lub w inny sposób, może być wniesiony na żądanie którejkolwiek z zainteresowanych Umawiających się Stron, do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w celu rozstrzygnięcia.Artykuł 48Każda Umawiająca się Strona będzie mogła w chwili podpisywania lub ratyfikowania niniejszej Konwencji albo przystępowania do niej oświadczyć, że nie uważa się za związaną artykułem 47 Konwencji. Inne Umawiające się Strony nie będą związane artykułem 47 wobec Umawiającej się Strony, która sformułuje takie zastrzeżenie. Każda Umawiająca się Strona, która sformułuje takie zastrzeżenie zgodnie z ustepem 1, będzie mogła w każdej chwili cofnąć to zastrzeżenie drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Żadne inne zastrzeżenie do niniejszej Konwencji nie będzie dopuszczone. Artykuł 49Po upływie trzyletniego okresu obowiązywania niniejszej Konwencji, każda Umawiająca się Strona będzie mogła drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, zażądać zwołania konferencji, mającej na celu dokonanie rewizji niniejszej Konwencji. Sekretarz Generalny powiadomi o tym żądaniu wszystkie Umawiajace się Strony i zwoła dla tej rewizji konferencję, jeżeli w terminie czterech miesięcy od daty notyfikacji, skierowanej przez niego, co najmniej jedna czwarta Umawiających się Stron powiadomi go o swej zgodzie na to żądanie. Jeżeli konferencja zwoływana jest zgodnie z poprzednim ustępem, Sekretarz Generalny zawiadomi o tym wszystkie Umawiajace się Strony i zaprosi je do przedstawienia w terminie trzech miesięcy propozycji, których rozpatrzenia przez konferencję życzyłyby sobie. Sekretarz Generalny zakomunikuje wszystkim Umawiajacym się Stronom tymczasowy porządek dzienny konferencji, jak również tekst tych propozycji, co najmniej na trzy miesiące przed datą otwarcia konferencji Sekretarz Generalny zaprosi na każdą konferencję, zwołaną zgodnie, z niniejszym artykułem, wszystkie kraje wskazane w ustępie 1 artykułu 42, jak również kraje, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie ustępu 2 artykułu 42. Artykuł 50Oprócz notyfikacji, przewidzianych w artykule 49, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych będzie notyfikował krajom, wskazanym w ustępie 1 artykułu 42, jak również krajom, które stały się Umawiającymi się Stronami, stosownie do ustępu 2 artykułu 42, o :ratyfikacji i przystąpieniach na mocy artykułu 42; datach, w których niniejsza Konwencja wejdzie w życie zgodnie z artykułem 43; wypowiedzeniach na mocy artykułu 44; wygasnięciu niniejszej Konwencji zgodnie z artykułem 45; notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułem 46; oświadczeniach i noryfikacjach otrzymanych zgodnie z ustępami 1 i 2 artykułu 48. Artykuł 51Po dniu 31 sierpnia 1956 roku oryginał niniejszej Konwencji zostanie złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który przesle jej należycie uwierzytelnione odpisy każdemu z krajów, wymienionych w ustepach 1 i 2 artykułu 42.Na dowód czego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszą Konwencję.Sporządzono w Genewie, dnia dziewiętnastego maja tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.PROTOKÓŁ PODPISANIAPrzystepując do podpisania Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, niżej podpisani, należycie upoważnieni, zgodzili się na następujące oświadczenia i wyjaśnienia :Niniejsza Konwencja nie stosuje się do przewozów między Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, a Republiką Irlandzką. Do artykułu 1 ustęp 4 Niżej podpisani zobowiązują się do znegocjowania Konwencji w sprawie umowy o przeprowadzkę i umowy o przewóz kombinowany.Na dowód czego niżej podpisani, należycie tego upoważnieni, podpisali niniejszy Protokół.Sporządzono w Genewie, dnia dziewiętnastego maja tysiąc pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.WYKAZ PAĂ?STW BĘDˇCYCH STRONAMI CMRKonwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów ( CMR ), z dnia 19 maja 1956 r.Wejście w życie dnia 2 lipca 1961 r.Państwa-Strony Konwencji :Austria, Belgia, Białoruś, Bośnia-Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Dania, Estonia, Federacja Rosyjska, Finalandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Jugosławia, Litwa. Luksemburg. Łotwa, Norwegia, Polska, Portugalia, Republika Czech, Republika Federalna Niemiec, Republika Mołdawii, Rumunia, Słowacja, Słoewnia, Szwajcaria, Szwecja, Tunezja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy. Międzynarodowy samochodowy list przewozowy CMRAktem prawnym umożliwiającym wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego jest umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów CMR, która wprowadza i ujednolica między innymi warunki umowy o przewóz drogowy towarów i dokumentację przewozową jedynie w stosunku do odpłatnych usług świadczonych w międzynarodowym transporcie towarów przez profesjonalnych przewoźników, na podstawie odpowiednich uprawnień uzyskanych w danym państwie.Należy podkreślić, że konwencja CMR liberalnie odnosi się do obowiązku posiadania listu przewozowego, wskazując że nawet jego brak nie wpływa na istnienie zawarcia umowy ani na jej ważność.Artykuł 6 konwencji CMR określa, iż list przewozowy powinien zawierać następujące dane:miejsce i datę jego wystawienia, nazwisko (nazwę) i adres nadawcy, nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika, miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania, nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy, powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie, ilość- sztuk, ich cechy i numery, wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość- towaru, koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy), instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych, oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej konwencji. Jednak w razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane takie jak:zakaz przeładunku, koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie, kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru, zadeklarowaną wartość- towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie, instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki, umówiony termin, w jakim ma być- wykonany przewóz, wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi. Konwencja CMR uprawnia również strony umowy do wprowadzenia wszelkich innych danych do listu przewozowego jeśli uznają takie za potrzebne.List przewozowy CMR powinien być wystawiany, zgodnie z konwencją CMR, w trzech oryginalnych egzemplarzach, z których kolejne przeznaczone są dla: pierwszy jest dla nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce i przeznaczony jest dla odbiorcy, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.W praktyce powszechnie stosuje się list przewozowy składający się z czterech lub nawet sześciu egzemplarzy. Zwiększenie liczby stron dokumentu jest sprawą indywidualną, gdyż to właśnie następne stanowią kopie i przeznaczone są między innymi dla spedycji i urzędów administracyjnych.Konwencja CMR nie określa wzoru dokumentu listu przewozowego. Powszechnie przyjętym stał się wzór opracowany przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego IRU (International Road Transport Union).List ten składa się z 24 pozycji w których wypełnić powinno się:nadawca (nazwisko lun nazwa, adres kraj), odbiorca (nazwisko lun nazwa, adres kraj), miejsce przeznaczenia (miejscowość, kraj), miejsce i data załadowania, ewentualnie załączone dokumenty, cechy i numery, ilość sztuk, sposób opakowania, rodzaj towaru, numer statystyczny, waga brutto w kg, objętość w m3, instrukcje nadawcy, postanowienia dotyczące przewoźnego przewoźne zapłacone lub nie zapłata, przewoźnik, kolejni przewoźnicy, zastrzeżenia i uwagi przewoźnika, postanowienia specjalne, do zapłacenia - za ile był nadany fracht koszt transportu podzielony na odcinek krajowy i zagraniczny, miejsce i data wystawienia, podpis i stempel nadawcy, podpis i stempel przewoźnika, pokwitowanie otrzymania przesyłki- podpis i stempel odbiorcy. W związku z tym, iż list przewozowy CMR spełnia ważne funkcje w procesie przewozowym, takie jak: informacyjną, instrukcyjną, legitymacyjną, dowodową, istotne jest jego poprawne i dokładne wypełnienie stanowiące podstawę do jakichkolwiek reklamacji lub roszczeń. źródło: UNO ECE, TRANS/R.392, 25 października 1994 r. oraz serwis www->prawo.psm.pl
Wiedeńskie
17.02.2005 Dz.U. 1988 Nr 5 poz. 40Data wydania: 1984.06.01 Konwencje WIEDEĂ?SKIEKonwencja o ruchu drogowym sporządzona w Wiedniu w dniu 8 listopada 1968 r. (załącznik do Dz.U. nr 5 z dnia 24 lutego 1988 r, poz. 40 i 44 ).Konwencja o znakach i sygnałach drogowych sporządzona w Wiedniu w dniu 8 listopada 1968r. (Dz. U. załącznik do nr 5 poz. 42, 46, 48 z dnia 24 lutego 1988).Konwencje te nie dotyczą bezpośrednio przedsiębiorstw transportowych, nie mniej zgodnie z ww. Konwencjami ich strony zgodziły się na ujednolicenie podstawowych zasad ruchu drogowego zawartych w przepisach krajowych, w celu ułatwienia ruchu międzynarodowego. Oznacza to, iż kierowca (przewoźnik) zobowiązany jest stosować się do przepisów krajowych obowiązujących w danym państwie - stronie Konwencji, natomiast ze względu na jej postanowienia spodziewać się może iż podstawowe zasady ruchu drogowego będą identyczne do zasad przyjętych w kraju z którego pochodzi z wyjątkami dotyczącymi takich spraw jak:dopuszczalna prędkości pojazdów, dopuszczalny poziomu zawartości alkoholu w organizmie kierującego pojazdem itp. Ponadto strony zobowiązały się do uznania krajowych dokumentów takich jak:dokument stwierdzający zarejestrowanie pojazdu prawo jazdy (krajowe lub międzynarodowe)
Formularze/Wnioski
16.02.2005 Wszystkie dokumenty dołączone do wniosku w formie kserokopii, powinny zostać potwierdzone za zgodność z oryginałem przez organ wydający dany dokument, notariusza lub upoważnionego pracownika BOTM na podstawie okazanych do wglądu oryginałów. LICENCJENazwa wniosku lub zezwoleniaFormatPobierz PlikOświadczenie o utracie licencji (wypisów) RTFl8.rtfWniosek licencyjnyWordL1.docWykaz taboruWordL2.docWykaz obszaruWordL3.docZałącznik do wniosku o zmianę składu osobowego spółek licencyjnychWordSC.docWniosek o przeniesienie uprawnieńWordZ.docDeklaracja wystawcy do weksla "IN BLANCO"Worddeklaracja-wekslowa.docWzór weksla własnego wypełnionegoWordweksel-wypelniony.docWzór weksla własnego IN BLANCOWordweksel-inblanco.docOświadczenie o aktualności podstawy prawnejWordoswaktualnosc.docOświadczenie o kierowcachPDFl7.pdfZEZWOLENIANazwa wnioskuFormat plikuPobierz plikWniosek o dodatkowe zezwolenia PDFdodatkowe.pdfWniosek na potrzeby własne PDFpotrzebywlasne.pdfWniosek o zezwolenia na przewozy wahadłowe PDFwniosekowahadlo.pdfWniosek o zezwolenia na przewozy regularne PDFlinieregularne.pdfWzór schematu czasu pracy i odpoczynku kierowców Wordinf57_wzor_sch.docUpoważnienie do wystawiania rachunków bez podpisu Wordoswifmy.docInformacja 7/2004 - Zezwolenie na mikrobus dla przewoźników zagranicznych Wordinf704.docOpłata skarbowa wynosi 5 zł od wniosku i 50 gr od każdego załącznika. źródło: www.botm.gov.pl
Potrzeby własne
16.02.2005 Aby wykonywać transport drogowy na potrzeby własne, należy posiadać zaświadczenie od starosty właściwego dla siedziby przedsiębiorcy w Polsce oraz wypisy z tego zaświadczenia. Są to dokumenty wymagane przez służby kontrolne RP. Dla celu przekroczenia granicy obcego państwa, należy posiadać zaświadczenie lub zezwolenie uprawniające do wjazdu na terytorium państwa - strony umowy międzypaństwowej. Są to dokumenty wymagane przez obce służby kontrolne zgodnie z umowami międzypaństwowymi. Niezarobkowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne - każdy przejazd pojazdu po drogach publicznych z pasażerami lub bez, załadowanego lub bez ładunku, przeznaczonego do nieodpłatnego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego osób lub rzeczy, wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej, spełniający łącznie następujące warunki:a) pojazdy samochodowe używane do przewozu są prowadzone przez przedsiębiorcę lub jego pracowników,b) przedsiębiorca legitymuje się tytułem prawnym do dysponowania pojazdami samochodowymi,c) w przypadku przejazdu pojazdu załadowanego - rzeczy przewożone są własnością przedsiębiorcy lub zostały przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione albo celem przejazdu jest przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin,Obowiązek uzyskania zaświadczenia starosty właściwego dla siedziby podmiotu, nie dotyczy przewozów drogowych wykonywanych przez przedsiębiorców posiadających uprawnienia do wykonywania transportu drogowegow ramach powszechnych usług pocztowych,w ramach usług polegających na przewozie odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych,przez podmioty nie będące przedsiębiorcamiw przypadku działalności wytwórczej w rolnictwie dotyczącej upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego rolnika w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 1998 r. Nr 7, poz. 25, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756, z 1999 r. Nr 60, poz. 636, z 2000 r. Nr 45, poz.531, z 2001 r. Nr 73, poz. 764, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391)Zaświadczenia od starosty, potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej wymaga:Wykonywanie przewozów drogowych na potrzeby własne pojazdami samochodowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą ( autobus ) Pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5t Zaświadczenie na krajowy / międzynarodowy przewóz rzeczy / osób oraz wypis z zaświadczenia wydaje właściwy dla siedziby przedsiębiorcy starosta na okres do 5 lat.Wniosek o wydanie zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych - rzeczy, osób, krajowy, międzynarodowy - jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej składany u starosty, powinien zawierać informacje i dokumenty : oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres, numer w rejestrze przedsiębiorców, określenie rodzaju, zakresu i obszaru wykonywania transportu drogowego (rzeczy, osób, krajowy, międzynarodowy), rodzaj i liczbę pojazdów samochodowych, którymi dysponuje przedsiębiorca występujący o wydanie zaświadczenia . Ponadto do wniosku należy dołączyć : odpis z rejestru przedsiębiorców, kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej( REGON ), kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej ( NIP ), oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców którzy mają świadectwa kwalifikacji określone przepisami prawa o ruchu drogowym oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub ochronie środowiska, wykaz pojazdów samochodowych z kserokopiami dowodów rejestracyjnych, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest właścicielem tych pojazdów - również dokument stwierdzający prawo do dysponowania nimi. Zaświadczenie starosty na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy uprawnia do wykonywania przewozów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.Minister Infrastruktury określił wzór zaświadczenia na przewozy drogowe na potrzeby własne oraz wzór wypisu rozporządzeniem z dnia 29 listopada 2001 r., które opublikowano w Dzienniku Ustaw nr.14 poz.1631. Przedsiębiorca osobiście wykonujący przewozy i zatrudnieni przez przedsiębiorcę kierowcy, a także inne osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz wykonujące osobiście przewozy na jego rzecz, powinni spełniać wymagania określone w przepisach ustawy, przepisach ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym oraz w innych przepisach określających wymagania w stosunku do kierowców, a także nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu , wiarygodności dokumentów lub środowisku,";WYDAWANIE ZEZWOLEĂ?/ZAŚWIADCZEĂ? NA WYKONYWANIE NIEZAROBKOWEGO MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO Wykonywanie niezarobkowych międzynarodowych przewozów drogowych (przewozów na potrzeby własne wykonywanych poza granice kraju) oprócz wydawanego przez starostę zaświadczenia potwierdzającego zgłoszenie przez przedsiębiorcę prowadzenia przewozów drogowych jako działalności pomocniczej w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej wymaga posiadania przez przewoźnika dokumentów wskazanych w umowach lub porozumieniach międzynarodowych (zaświadczenie lub zezwolenie zagraniczne). PRZEWOZY ŁADUNKÓW NIE WYMAGAJĂ?CE ZEZWOLEĂ? LUB ZAŚWIADCZEĂ?. Na mocy umów dwustronnych, na zasadzie wzajemności, nie wymagane są zezwolenia ani zaświadczenia od przedsiębiorców wykonujących mtd na potrzeby własne: do/z następujących krajów lub w tranzycie przez terytoria w/ w krajów,z wyłączeniemCypr, Dania, Luksemburg, Wielka BrytaniaHiszpania ATPinnychCzechy, Jordania, Słowacja, Słowenia, Przewozów do/z krajów trzecich wykonywanych bez przejazdu tranzytowego przez terytorium PolskiSzwajcariaPrzewozów wykonywanych pojazdami o rzeczywistej masie całkowitej powyżej 34tIranPrzewozów do/z krajów trzecichIrakPrzewozów do/z krajów trzecich Wjazdu bez ładunkuFinlandia, GrecjaPrzewozów do/z krajów trzecichSzwecjaPrzewozów wykonywanych pojazdami nie spełniającymi wymogów ekologicznych, lub zarejestrowanych po raz pierwszy przed 1 stycznia 1993 Przewozów wykonywanych do/z krajów trzecichNorwegiaPrzewozów wykonywanych pojazdami nie spełniającymi wymogów ekologicznych, luz zarejestrowanych po raz pierwszy przed 1 października 1996oraz do / z Turcji (bez tranzytu)Przewozów do/z krajów trzecich wjazdu na pustoBilateralne i tranzytowe PRZEWOZY ŁADUNKÓW nie wymagają również zezwolenia ani zaświadczenia jeżeli są wykonywane :POJAZDAMIW relacji z następującymi krajami:ładowności do 3,5 t i masie całkowitej do 6 t (łącznie z przyczepą lub naczepą)Białoruś, Bułgaria, Chorwacja, Estonia, Finlandia kr-3,Kazachstan, Litwa, Łotwa, Macedonia, Mołdawia, Rosja ładowności do 3,5 t lub masie całkowitej do 6 t (łącznie z przyczepą lub naczepą)Austria, Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Jugosławia, Niemcy, Portugalia, Rumunia, Ukraina, Węgry (także kr3), Włochy, Szwecja (także kr3)REJESTR POJAZDÓW I PRZEDSIĘBIORCÓW BOTM W-wa ul. Grójecka 17 [www.botm.gov.pl] prowadzi rejestr pojazdów i przedsiębiorców wykonujących niezarobkowy międzynarodowy przewóz drogowy. W celu wpisu do rejestru, przedsiębiorca winien dostarczyć następujące dokumenty: zaświadczenie wydane na podstawie art. 33 ustawy o transporcie drogowym przez starostę właściwego dla siedziby przedsiębiorcy, wypisy z w/w zaświadczenia w liczbie zgodnej z ilością pojazdów wpisanych w treści zaświadczeniakserokopie dowodów rejestracyjnych pojazdów samochodowych, (w przypadku pojazdu nie będącego własnością przedsiębiorcy-również dokument potwierdzający prawo dysponowania pojazdem), kserokopie decyzji o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP i REGON (dla wydania rachunku).Zaświadczenia i wypisy powinny być przedstawione: w oryginale lub w formie kserokopii poświadczonych za zgodność z oryginałem przez notariusza lub urząd właściwy do wydania dokumentu jeżeli dokumenty będą przesyłane pocztą, lubw oryginałach wraz z kserokopiami w razie osobistego stawiennictwa w BOTM wówczas poświadczenia za zgodność może dokonać uprawniony pracownik BOTM .NIP i REGON zwykła kserokopiaWYDAWANIE odpowiednich zezwoleń/ zaświadczeń zagranicznych w niezarobkowym międzynarodowym przewozie drogowym, wykonywanym z przekroczeniem terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się zgodnie z zasadami Informacji Ministerstwa Infrastruktury Nr 4/2002w sprawie zasad wydawania zezwoleń zagranicznych na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego osób i rzeczy w 2003 roku.Zaświadczenia wydawane są przedsiębiorcom wykonującym przewozy na potrzeby własne pojazdem samochodowym przewożącym rzeczy do lub przez terytorium Belgii, Holandii, Litwy, Łotwy, Niemiec i Szwecji oraz do Estonii). Zaświadczenia wydawane są w liczbie do 20 szt. na jeden wypis. Zwrot zaświadczeń nie jest wymagany. Przewozy na potrzeby własne do innych krajów, wykonywane są na podstawie zezwoleń (tak jak przy przewozach wykonywanych zarobkowo przez firmy licencjonowane). Przedsiębiorcę wykonującego przewozy dla potrzeb własnych obowiązują takie same zasady wydawania i rozliczania pobranych zezwoleń jak przewoźników posiadających licencję z tym, że odnoszą się one do pojazdów zgłoszonych do rejestru. Przedsiębiorcy wykonującemu przewozy na potrzeby własne zezwolenia reglamentowane wydawane będą wyłącznie na indywidualne wnioski składane wraz z załączonymi zleceniami lub umowami w języku polskim, lub przetłumaczonymi na język polski potwierdzającymi potrzebę wykonania przewozu.W przypadku znacznego wyczerpania kontyngentu, Dyrektor BOTM lub Dyrektor Departamentu Transportu Samochodowego może odmówić wydania zezwolenia zagranicznego przedsiębiorcy. Przedsiębiorcom licencjonowanym w międzynarodowym transporcie drogowym, wydaje się zaświadczenia w oparciu o teczkę licencyjną i dokumenty potwierdzające potrzebę wykonania przewozu. Przedsiębiorcom licencjonowanym w krajowym transporcie drogowym wydaje się zaświadczenia w oparciu o zaświadczenie starosty na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy.Przy wykonywaniu niezarobkowego międzynarodowego przewozu drogowego osób wymagany jest formularz jazdy zawierający w szczególności dane dotyczące oznaczenia przedsiębiorcy, numeru rejestracyjnego pojazdu, rodzaju usługi, miejsca początkowego i miejsca docelowego przewozu drogowego oraz listę imienną przewożonych osób. Przewóz okazjonalny osób na potrzeby własne- (przewóz osób, który nie stanowi przewozu regularnego, przewozu regularnego specjalnego albo przewozu wahadłowego) do Austrii wymaga posiadania odpowiedniego zaświadczenia.UWAGA: Przewóz osób w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych nie jest przewozem na potrzeby własne.Przedsiębiorcy wykonujący przewozy na potrzeby własne obowiązani są wnieść opłatę za przejazd po drogach krajowych . Dowodem wniesienia opłaty jest karta opłaty zwana winietką. Zgłoszenie do rejestru pojazdów i przedsiębiorców wykonujących międzynarodowy transport drogowy rzeczy na potrzeby własne.Zamówienie zezwoleń/zaświadczeń na wykonywanie mtd rzeczy.Zgłoszenie do rejestru pojazdów i przedsiębiorców wykonujących międzynarodowy transport drogowy osób na potrzeby własne.Zamówienie zaświadczeń na przewóz osób do Austrii.Zgłoszenie do rejestru pojazdów i przedsiębiorców wykonujących międzynarodowy transport drogowy rzeczy na potrzeby własne podmiotu nie będącego przedsiębiorcąźródło: www.botm.gov.pl
Licencjonowanie
16.02.2005 Podjęcie i zarobkowe wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego. Licencji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat, uwzględniając wniosek przedsiębiorcy.Przedsiębiorcy udziela się licencji, jeżeli:- członkowie organu zarządzającego osoby prawnej, osoby zarządzające spółką jawną lub komandytową, a w przypadku innego przedsiębiorcy - osoby prowadzące działalność gospodarczą, spełniają wymogi dobrej reputacji; wymóg dobrej reputacji nie jest spełniony lub przestał być spełniany przez te osoby, jeżeli:a) zostały skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne: karne skarbowe, przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów, ochronie środowiska lub warunkom pracy i płacy albo innym przepisom dotyczącym wykonywania zawodu,b) zostały uznane za niezdolne do wykonywania zawodu przewoźnika drogowego na podstawie odrębnych przepisów,- przynajmniej jedna z osób zarządzających przedsiębiorstwem legitymuje się certyfikatem kompetencji zawodowych,- posiada zabezpieczenie w postaci: środków pieniężnych dostępnych przez okres posiadania licencji, poręczeń albo gwarancji bankowych, poręczeń osób fizycznych lub prawnych, obligacji państwowych, zastawu na papierach wartościowych gwarantowanych przez Skarb Państwa, gwarancji ubezpieczeniowych, polis ubezpieczeniowych autocasco lub weksli w wysokości:a) na pierwszy pojazd samochodowy przeznaczony do transportu drogowego ý 3.000 euro w 2002r., 6.000 euro w 2003r., 9.000 euro od 2004r.,b) na każdy następny pojazd samochodowy ý 1.000 euro w 2002r., 2.000 euro w 2003r., 5.000 euro od 2004r.,- przedsiębiorca sam wykonujący przewozy i zatrudnieni przez przedsiębiorcę kierowcy mają świadectwa kwalifikacji określone przepisami prawa o ruchu drogowym oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub ochronie środowiska,- posiada tytuł prawny do dysponowania pojazdem lub pojazdami samochodowymi spełniającymi wymagania techniczne określone przepisami prawa o ruchu drogowym, którymi transport drogowy ma być wykonywany.Licencji udziela się na pisemny wniosek przedsiębiorcy. formularze Wniosek powyższy powinien zawierać:- oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres,- numer w rejestrze przedsiębiorców,- określenie rodzaju, zakresu i obszaru wykonywania transportu drogowego,- rodzaj i liczbę pojazdów samochodowych, którymi dysponuje przedsiębiorca ubiegający się o udzielenie licencji,- czas, na jaki licencja ma być udzielona.Do wniosku o udzielenie licencji, należy dołączyć:- odpis z rejestru przedsiębiorców,- kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej (REGON),- kserokopię zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej (NIP),- certyfikat kompetencji zawodowych,- zaświadczenie z rejestru skazanych stwierdzające niekaralność wnioskodawców,- dokumenty potwierdzające posiadanie zabezpieczenia,- oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców posiadających świadectwa kwalifikacji określone przepisami prawa o ruchu drogowym oraz nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa umyślne przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, mieniu, wiarygodności dokumentów lub ochronie środowiska,- wykaz pojazdów samochodowych wraz z urzędowo potwierdzonymi kopiami dowodów rejestracyjnych, a w przypadku gdy przedsiębiorca nie jest właścicielem tych pojazdów, również dokument stwierdzający prawo do dysponowania nimi,- oświadczenie o aktualności podstawy prawnej.W licencji określa się w szczególności:- numer ewidencyjny licencji,- organ, który udzielił licencji,- datę udzielenia licencji,- podstawę prawną,- przedsiębiorcę, jego siedzibę i adres,- zakres transportu drogowego,- rodzaj przewozów,- oznaczenie obszaru przewozów,- czas, na jaki udzielono licencji.Załącznikiem do licencji na międzynarodowy transport drogowy rzeczy jest wykaz numerów rejestracyjnych pojazdów samochodowych, określonych we wniosku o udzielenie licencji. Organ udzielający licencji wydaje jej wypis lub wypisy w liczbie odpowiadającej liczbie pojazdów samochodowych. Wypis z licencji na międzynarodowy transport drogowy rzeczy jest ważny wraz z wypisem z wykazu. Na każdy pojazd wykonujący międzynarodowy transport drogowy rzeczy organ udzielający licencji wydaje wypis z wykazu.Licencja na krajowy transport drogowy uprawnia do wykonywania przewozów wyłącznie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.Licencja na międzynarodowy transport drogowy uprawnia do wykonywania przewozów z przekroczeniem granicy Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie i na obszarze w niej określonych. Licencja ta uprawnia również do wykonywania przewozów w krajowym transporcie drogowym. źródło: www.botm.gov.pl
Opłaty za przejazdy
04.02.2005 KARTY OPŁAT ZA PRZEJAZD PO DROGACH KRAJOWYCH Podstawa prawna: ustawa z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371) oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 grudnia 2001r. w sprawie uiszczania przez przedsiębiorców opłat za przejazd po drogach krajowych (Dz. U. Nr 150, poz.1684).Opłaty za przejazd pojazdu samochodowego po drogach krajowych ponoszą przedsiębiorcy krajowi i zagraniczni wykonujący na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zarobkowy transport drogowy lub przewozy na potrzeby własne, jeśli:- przewóz wykonywany jest pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5t ; - w niezarobkowym przewozie osób, przewóz wykonywany jest pojazdem (o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5t ) przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.

start
Wstecz
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Dalej
koniec

Strona 9 z 9

Prawo w transporcie drogowym

ATP

CMR

Wiedeńskie

Formularze/Wnioski

Potrzeby własne

Licencjonowanie

Opłaty za przejazdy