Pierwszy dzień z e-Toll. Jest odpowiedź z KAS

Akcja informacyjna o zmianie systemu poboru opłat ruszyła dość wcześnie. Już od sierpnia br. można było nabywać urządzenia do obsługi nowego systemu płatności e-Toll i sukcesywnie przyzwyczajać się do jego używania. Tym samym 1 października miał zakończyć działanie system viaTOLL. Od czasu do czasu napływały uwagi od użytkowników, że e-TOLL nie działa poprawnie, KAS komentowała to testowaniem systemu, a brak urządzeń można było zastąpić aplikacją na telefon komórkowy - pozornie proste. Czas płynął. Ostatnie dni września poruszyły niektóre organizacje związkowe i skłoniły do jawnego zwrócenia uwagi rządzącym na problem nieprawidłowo działającego systemu. Niestety, grochem o ścianę. KAS wiedziała swoje, a użytkownicy dalej alarmowali. Tematem zainteresował się nawet Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw, ale jego głos zabrzmiał chyba zbyt późno, gdyż dopiero w ostatnim dniu działania ViaTOOL-a apelował do "służb" o wysłużenie działania viaTOOL-a lub niekarania przewoźników za brak opłaty (co chyba nigdy w historii nie miało jeszcze miejsca).

Dlaczego nie było możliwości przedłużenia viaTOOL-a? Wytłumaczenie jest proste: system poboru opłat viaTOOL był rozliczany przez Inspekcję Transportu Drogowego, e-TOLL zaś będzie kontrolować aparat skarbowy. 
Co zatem wydarzyło się 1 października? Pozornie nic, zmieniły się szyldy na bramkach autostradowych. Z dróg zniknęły radiowozy ITD z czytnikami viaBox-ów. Ciężarówki, jak jeździły tak jeżdżą, a cała branża transportowa wstrzymała oddech... Nawet jeśli ktoś wcześniej zakupił odpowiednie urządzenia, to w dniu 1 października (sprawdziliśmy) były jeszcze problemy z naliczaniem opłat na indywidualne konta użytkowników.

Najlepsze na koniec. Pokonałem wczoraj odcinek ok. 500 km. bacznie przyglądając się temu co dzieje się na drogach. Zjeżdżając z autostrady A4 (nie mając urządzenia e-TOLL lub stosownej aplikacji) celowo podjechałem pod bramkę e-TOLL, ta automatycznie się otworzyła zachęcając do kontynuowania jazdy. Tym bardziej wzmogło to moją czujność. Wycofałem samochód podjeżdżając do okienka z obsługą. Podałem bilet. Na moje pytanie o powód automatycznego otwarcia szlabanu (w pasie e-TOLL) otrzymałem odpowiedź, że szlaban obecnie otwiera się dla wszystkich, jednak przecież to kierowca musi zadbać, aby miał wszystko opłacone. Gdy system nie odnotuje opłaty, dane pojazdu trafiają do KAS, która odpowiednio naliczy grzywnę. Co czytały lub czego nie odnotowały bramki na drogach poza autostradami tego jeszcze nie wiemy, ale zapewne niebawem dotrą do nas pierwsze sygnały.

W dniu dzisiejszym (2.10.2021 r.) otrzymaliśmy informację z biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw, w której czytamy:

W dniu 30 września br. Rzecznik MŚP otrzymał odpowiedź od Sekretarz Stanu Szefa Krajowej Administracji Skarbowej Magdaleny Rzeczkowskiej, która podzieliła argumentację Rzecznika MŚP. Pani Minister poinformowała, że: - kontrole prawidłowości uiszczania opłat w początkowym okresie działania systemu e-TOLL, które od 1 października będą przeprowadzane przez Inspektorów GITD oraz Służbę Celno-Skarbową będę odbywać się w oparciu przede wszystkim o działania prewencyjne, których podstawowym elementem będzie pouczanie, a nie karanie uczestnika realizowanego przewozu.

Równocześnie Sekretarz Stanu Szef Krajowej Administracji Skarbowej uwzględniła postulat Rzecznika MŚP o odstąpieniu od karania przewoźników, informując, że: - w sprawach, dla których ustawa przewiduje nakładanie mandatów na kierujących stosowane będą pouczenia. Natomiast w sprawach kar pieniężnych nakładanych przez GITD, z wyłączeniem braku rejestracji w e-TOLL, w pierwszej kolejności inspektorzy skorzystają z przewidzianej w przepisach prawa instytucji "odstąpienia" od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Na skutek działań Rzecznika MŚP branża transportowa ma dłuższy okres czasu na dostosowanie się do nowego systemu e-TOLL (jaki nie podano - przyp. redakcji).

Pełna treść odpowiedzi z KAS dotycząca e-TOLL:

Szanowny Panie Rzeczniku:

- W odpowiedzi na pismo znak: GR.68.2021.KR z dnia 29 września 2021 r. przekazuję informacje w zakresie rozwiązań przyjętych przez resort finansów w związku z wygaszeniem systemu viaTOLL oraz końcem okresu przejściowego, w którym w Polsce równolegle działały dwa systemy poboru opłat drogowych.
Na wstępie pragnę podziękować za Pana zainteresowanie i troskę w obszarze zachowania ciągłości działania operacyjnego krajowych przewoźników. Zapewniam, że interes polskich przedsiębiorców również dla mnie i podległych mi jednostek jest priorytetowy.

Głównym celem, jaki przyświecał nam w odniesieniu do nowego systemu poboru opłat drogowych było poprawienie komfortu pracy kierowców oraz ułatwienie przedsiębiorcom realizacji ciążących na nich obowiązków związanych z wnoszeniem opłat za przejazd po płatnych odcinkach dróg w naszym kraju. W tym celu udostępniliśmy użytkownikom narzędzia, które pozwalają na całkowitą digitalizację usług w systemie e-TOLL poprzez umożliwienie dokonywania wszystkich operacji w systemie online oraz skupienie wszystkich dostępnych usług w jednym miejscu – Internetowym Koncie Klienta.
Dodatkowo, użytkownicy mają pełną dowolność w wyborze urządzenia do przekazywania danych geolokalizacyjnych do e-TOLL. Mogę wybrać pomiędzy urządzeniami pokładowymi OBU (On Board Unit) lub ZSL (Zintegrowane Systemy Lokalizacyjne) albo zainstalować bezpłatną aplikację mobilną e-TOLL PL, która dostępna jest w sklepach Google Play i App Store.

Według stanu na 30 września użytkownicy mają do wyboru 360 typów urządzeń oferowanych przez 89-ciu dopuszczonych dostawców OBU/ZSL, z czego ponad 605 tys. urządzeń zostało już aktywowanych w systemie (w ostatnich 2 tygodniach liczba urządzeń aktywowanych w systemie przyrasta w tempie ok 30 tys. urządzeń dziennie). Jednocześnie pragnę podkreślić, że resort Finansów jest w ciągłym dialogu z dostawcami urządzeń pokładowych dopuszczonych do systemu e-TOLL.

Obserwujemy wyraźną tendencję wzrostową w zakresie liczby dostawców zainteresowanych dostarczaniem urządzeń kompatybilnych z e-TOLL, zatem w naszej ocenie zarówno liczba dostawców jak i typów urządzeń dopuszczonych do systemu będzie sukcesywnie rosła. MF i KAS zapewniło przewoźnikom 3-miesięczny okres przejściowy trwający od 24 czerwca br. tj. od dnia uruchomienia systemu e-TOLL do 30 września br. to jest do dnia wygaszenia dotychczas użytkowanego systemu viaTOLL. Jednakże możliwość rejestracji w nowym systemie została uruchomiona już 24 maja br. wobec czego okres ten w praktyce był dłuższy.
Przez cały ten czas resort prowadził aktywną szeroko-zasięgową kampanię informacyjną zachęcając wszystkich przedsiębiorców niezależnie od wielkości ich floty do skorzystania z tego okresu i nie zwlekania z rejestracją w e-TOLL. W okresie funkcjonowania obu systemów użytkownicy mogli nadal wnosić opłaty w viaTOLL i bez negatywnych konsekwencji zarejestrować się w e-TOLL oraz przygotować swoje firmy do nadchodzącej zmiany.

Zgodnie z naszym obserwacjami i analizami największy przyrost rejestracji w e-TOLL nastąpił jednak w drugiej połowie września br., a zatem w końcowej fazie okresu przejściowego. Niemniej jednak uwzględniamy ryzyko jakie jest związane z funkcjonowaniem każdego systemu oraz zaniepokojeniem oczekiwań polskich przedsiębiorców. Resort Finansów przewidział rozwiązanie pozwalające na uiszczenie opłaty w przypadku awarii (stwierdzenia przerwy trwającej dłużej niż 15 minut w nadawaniu sygnału pozycjonowania satelitarnego lub transmisji danych, która nastąpiła na skutek niesprawności lub awarii urządzeń lub systemów, uniemożliwiającej przekazywanie danych geolokalizacyjnych niezbędnych do poboru opłaty elektronicznej). Wówczas w celu kontynuowania przejazdu należy w systemie e-TOLL podać: informację o trasie przejazdu, numer rejestracyjny pojazdu, a następnie uiścić opłatę za przejazd. W enumeratywnych przypadkach przejazdów szczególnych kategorii
dotyczących pojazdu uczestniczącego:
• w akcji ratowniczej lub humanitarnej,
• w usuwaniu skutków klęsk żywiołowych,
• w usuwaniu awarii, używanego do przewozu określonych rzeczy,
• a także w przypadku autobusu przewożącego pasażerów.

Użytkownik takiego pojazdu ma obowiązek wnieść opłatę w ciągu 3 dni od dnia zakończenia przejazdu. W tej sytuacji, w przypadku awarii urządzenia pokładowego, użytkownik może kontynuować przejazd bez konieczności zatrzymywania się. Z tego rozwiązania można już korzystać od 23 września 2021 r.
Dodatkowo informuję, że kontrole prawidłowości uiszczania opłat w początkowym okresie działania systemu e-TOLL, które od 1 października będą przeprowadzane przez Inspektorów GITD oraz Służbę Celno-Skarbową będę odbywać się w oparciu przede wszystkim o działania prewencyjne, których podstawowym elementem będzie pouczanie, a nie karanie uczestnika realizowanego przewozu. Tym samym w sprawach, dla których ustawa przewiduje nakładanie mandatów na kierujących stosowane będą pouczenia. Natomiast w sprawach kar pieniężnych nakładanych przez GITD, z wyłączeniem braku rejestracji w e-TOLL, w pierwszej kolejności inspektorzy skorzystają z przewidzianej w przepisach prawa instytucji "odstąpienia" od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Pozostałe przypadki traktowane będą indywidualnie.
Wyrażam nadzieję, że nowy system poboru opłat w Polsce okaże się funkcjonalnym narzędziem również dla polskich małych i średnich przedsiębiorstw oraz że wpłynie on na poprawę komfortu ich funkcjonowania. Ponownie podkreślam, że jest to dla mnie priorytetowy cel i założenie, jakie przyświecało w dokonywanej zmianie systemu poboru opłat drogowych.

Z wyrazami szacunku
Sekretarz Stanu Szef Krajowej Administracji Skarbowej w Ministerstwie Finansów
Magdalena Rzeczkowska

CDN...