Pobieranie danych z tachografów

Pobieranie danych z tachografów

W Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – L 102/1 z 2006 r. opublikowane jest rozporządzenie (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 561/2006 w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i nr 2135/98 jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85.

Rozporządzenie weszło w życie 11 kwietnia 2007 r. za wyjątkiem: art. 10 ust. 5, art. 26 ust. 3 i 4, art. 27, które weszły w życie 1 maja 2006 r.
Art. 10 ust. 5 rozporządzenia - zawarty w rozdziale III „Odpowiedzialność przedsiębiorstw transportowych” – odnosi się do użytkowania przez przedsiębiorstwo transportowe pojazdów z tachografem cyfrowym.
Poniżej przedstawiamy interpretację tego przepisu, w którym słowo „wczytywanie” należy rozumieć jako kopiowanie lub pobieranie danych, a słowo „jednostka pojazdowa” – potocznie oznacza tachograf cyfrowy zamontowany w pojeździe samochodowym.

Od 1 maja 2006 r. przedsiębiorcy transportu drogowego mają obowiązek zapewnić:

a) regularne, a przy tym jak najczęstsze, kopiowanie wszystkich danych z tachografu cyfrowego i z karty kierowcy tak, aby nie utracić żadnych danych zapisanych w tachografie cyfrowym i na karcie kierowcy odnoszących się do wszystkich czynności i działań kierowcy w czasie prowadzenia pojazdu.
Jest to szczególnie ważne w przypadku karty kierowcy, której pamięć ma pojemność maksymalnie 28 dni; po tym czasie, następne rejestrowane dane zapisują się niszcząc dane wcześniejsze,
b) przechowywanie danych skopiowanych z tachografu cyfrowego i karty kierowcy w układzie chronologicznym, przez co najmniej 12 miesięcy od daty ich zarejestrowania (w tachografie i na karcie),
c) udostępnianie danych, skopiowanych z tachografu cyfrowego i karty, na każde żądanie uprawnionego funkcjonariusza służb kontrolnych.
Służby kontrolne mogą żądać bezpośredniego lub „na odległość” dostępu do danych przechowywanych przez przedsiębiorstwo.
Częstotliwość, z jaką należy kopiować dane z tachografu cyfrowego lub karty, powinno określić Państwo Członkowskie. Sposób realizacji tych zobowiązań uregulowany jest w rozporządzeniu Ministra Transportu z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie częstotliwości pobierania danych z tachografów cyfrowych i kart kierowców oraz warunków przechowywania tych danych (DzU nr 159, poz. 1128).
Stosownie do tych przepisów stosuje się następujące zasady:
1) pobieranie danych z tachografu cyfrowego
1) co najmniej raz na 3 miesiące;
2) natychmiast:
a) przed trwałym bądź okresowym przekazaniem pojazdu innemu podmiotowi,
b) w sytuacji wadliwego funkcjonowania bądź uszkodzenia tachografu cyfrowego, umożliwiających jednakże pobranie zarejestrowanych w nim danych,
c) w przypadku wycofania pojazdu z tachografem cyfrowym z użytkowania;
3) w oznaczonym terminie - w przypadku żądania przez uprawnione organy administracji publicznej lub uprawnione podmioty.
Dane z tachografu cyfrowego mogą być pobierane częściej niż co 3 miesiące, jeśli ich pobieranie, zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, stwarzałoby ryzyko utraty danych związanych z prowadzeniem pojazdu wykonującego przewóz drogowy.
Dane z tachografu cyfrowego mogą być pobierane rzadziej niż co 3 miesiące w przypadku uzasadnionym sporadycznym użytkowaniem pojazdu z tachografem cyfrowym.

2) pobieranie danych z karty kierowcy
1) co najmniej raz na 21 dni;
2) przed ustaniem stosunku pracy danego kierowcy;
3) przed upływem terminu rozwiązania umowy, na podstawie której świadczone były przewozy na rzecz podmiotu wykonującego przewozy drogowe;
4) w przypadku utraty ważności karty kierowcy;
5) w oznaczonym terminie - w przypadku żądania przez uprawnione organy administracji publicznej lub uprawnione podmioty.
Dane z karty kierowcy mogą być pobierane częściej niż co 21 dni, jeśli ich pobieranie, zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, stwarzałoby ryzyko utraty danych związanych z prowadzeniem pojazdu wykonującego przewóz drogowy.
Dane z karty kierowcy mogą być pobierane rzadziej niż co 21 dni w przypadku uzasadnionym sporadycznym użytkowaniem karty kierowcy.

Dane zarejestrowane w tachografie cyfrowym mogą być pobrane za pomocą:
- interfejsu przesyłania danych,
- zdalnie sterowanego interfejsu przesyłania danych.
Dane zarejestrowane na karcie kierowcy mogą być pobrane za pomocą:
- czytnika kart chipowych,
- interfejsu przesyłania danych.

Przedsiębiorca ma obowiązek pobierać dane zarówno z tachografu cyfrowego jak i karty kierowcy, ponieważ tylko łącznie dają one podstawę do oceny czy przestrzegane były przepisy o czasie prowadzenia pojazdu, przerwach w prowadzeniu i normy odpoczynku kierowców.
Przedsiębiorca, który jednocześnie wykorzystuje pojazdy z tachografami cyfrowymi i z tachografami analogowymi, a jego kierowcy posługują się, odpowiednio - kartą kierowcy lub wykresówką, może zaopatrzyć się w takie oprogramowanie komputerowe, które połączy wszystkie zgromadzone dane i odpowiednio je przeanalizuje.

Uwaga:

W celu zagwarantowania, że dane w tachografie cyfrowym zapisywane są na konto tego właśnie przedsiębiorcy, powinien on przed każdym wysłaniem pojazdu w trasę, włożyć do tachografu kartę przedsiębiorstwa. Po zakończeniu przewozu, a zwłaszcza wtedy, kiedy pojazd przejmuje inny kierowca lub inna firma, należy ponownie włożyć kartę przedsiębiorstwa do tachografu cyfrowego, celem zamknięcia zarejestrowanych w nim danych.
Ani karta kierowcy, ani karta przedsiębiorstwa nie umożliwiają zmiany danych zarejestrowanych w tachografie cyfrowym lub na karcie. Każda próba manipulacji, automatycznie jest zapisywana i staje się widoczna na wydruku z tachografu i karty kierowcy.

Art. 26 ust. 3 i 4 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 – dotyczy zmian niektórych przepisów w art. 14 ust. 2 i 15 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym.
Art. 14 ust. 2 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 otrzymuje następujące brzmienie:
„2. Przedsiębiorstwo przechowuje wykresówki i wydruki w każdym przypadku sporządzenia wydruków zgodnie z art. 15 ust. 1, w porządku chronologicznym oraz czytelnej formie, przez co najmniej rok po ich użyciu oraz wydaje ich kopie zainteresowanym kierowcom, na ich wniosek. Przedsiębiorstwo wydaje także zainteresowanym kierowcom, na ich wniosek, kopie danych wczytanych z kart kierowców oraz ich wydruki na papierze. Wykresówki, wydruki, oraz wczytane dane okazuje się lub doręcza na żądanie każdego upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych.”
Art. 15 ust. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 zmienia się i w konsekwencji zawiera następujące postanowienia:
Jeśli kierowca prowadzący pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy, nie może używać karty kierowcy, gdyż karta jest uszkodzona, niesprawna lub nie jest w posiadaniu kierowcy, to musi on robić wydruki z tachografu cyfrowego celem wypełnienia zobowiązań dotyczących gromadzenia i przechowywania danych odnoszących się do aktywności kierowcy.
Wydruki należy wykonać w następujący sposób:
a) na początku trasy:
na wydruku z tachografu cyfrowego kierowca wpisuje:
- swoje dane identyfikacyjne: nazwisko, numer karty kierowcy lub prawa jazdy, podpis;
- okresy wykonywania „innej pracy”, „okresy gotowości”, przerwy w pracy i okresy dziennego odpoczynku,
b) na końcu trasy:
na wydruku z tachografu cyfrowego, na którym powinny być widoczne okresy zarejestrowane przez tachograf cyfrowy, kierowca wpisuje:
- okresy: wykonywania „innej pracy”, „okresy gotowości”, przerwy w pracy i okresy dziennego odpoczynku - od momentu sporządzenia wydruku wykonanego na początku trasy,
- swoje dane identyfikacyjne: nazwisko, numer karty kierowcy lub prawa jazdy kierowcy, podpis.

W wyniku zmian wprowadzonych w art. 15 ust. 2, 4 i 7 rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85, zmieniają się definicje pojęć „inna praca” i „okresy gotowości”, których brzmienie zostało dostosowane do definicji w Dyrektywie Nr 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego.
„Inna praca” oznacza czynności inne niż prowadzenie pojazdu związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w szczególności:
- załadunek i rozładunek,
- nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym
- obsługę codzienną oraz utrzymanie pojazdu w czystości,
- każdą inną pracę podejmowaną w celu zapewnienia bezpieczeństwa pojazdu, ładunku i pasażerów, jak również prace, które wynikają ze zobowiązań związanych z wykonywanym transportem, w tym takie czynności jak nadzór nad załadunkiem, formalności administracyjne np. z policją, cłem.
Pod pojęciem „inna praca” rozumie się również czas, w którym kierowca ma obowiązek pozostawać na swoim stanowisku pracy, w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas okresów oczekiwania na załadunek lub rozładunek, w przypadku gdy przewidywany czas ich trwania nie jest z góry znany.
„Okresy gotowości” oznacza okresy, inne niż przerwy i odpoczynek, podczas których pracownik wykonujący czynności związane z przewozem - nie jest zobowiązany pozostawać a swoim stanowisku pracy (w szczególności są to okresy, gdy kierowca towarzyszy pojazdowi transportowanemu promem lub koleją, okresy oczekiwania na granicy, oczekiwania wynikające z zakazu ruchu).
Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879 oraz z 2005 r. Nr 180, poz. 1497), w odniesieniu do kierowców-pracowników wyżej zdefiniowane „okresy gotowości” będą zaliczane w ewidencji czasu pracy do pracy w ramach rozkładowych godzin czasu pracy, a poza tymi godzinami - do czasu dyżuru (art. 10 ustawy).
W przypadku gdy pojazd jest prowadzony przez dwóch lub więcej kierowców, czas nieprzeznaczony na kierowanie pojazdem, powinien być rejestrowany pod pozycja „okresy gotowości”.
Wyżej wymienione „okresy gotowości” oraz wykonywanie „innej pracy”, kierowca rejestruje:
- na wykresówce: ręcznie lub automatycznie, jeśli prowadzi pojazd wyposażony w tachograf analogowy
- na karcie kierowcy za pomocą przycisków tachografu, jeśli prowadzi pojazd z tachografem cyfrowym.
Czas spędzany przez kierowcę poza pojazdem, podczas którego wykonuje „inne prace”, pozostaje w „gotowości”, ma przerwę lub odbiera odpoczynek dzienny, powinien być
odpowiednio zarejestrowany:
- gdy pojazd jest wyposażony w tachograf analogowy - na wykresówce: ręcznie lub automatycznie, w sposób czytelny, nie brudząc wykresówki lub
- gdy pojazd jest wyposażony w tachograf cyfrowy - na karcie kierowcy: ręcznie za pomocą przycisków tachografu cyfrowego.
Ponadto, w przypadku, gdy pojazd jest prowadzony przez dwóch kierowców, powinni oni upewnić się, że ich karty kierowcy są włożone w odpowiednie otwory tachografu cyfrowego.

Jeśli kierowca prowadzi pojazd wyposażony w tachograf analogowy, ma obowiązek okazać na żądanie służb kontrolnych:
- wykresówki z bieżącego tygodnia oraz wykresówki używane przez kierowcę w ciągu poprzednich 15 dni kalendarzowych,
- kartę kierowcy, jeśli ją posiada;
- wszelkie zapisy odręczne na wydrukach (jeśli były wymagane) sporządzonych w ciągu bieżącego tygodnia i poprzednich 15 dni kalendarzowych.
Od 1 stycznia 2008 r. kierowca ma obowiązek okazywać wykresówki, wydruki, zapisy odręczne z okresu obejmującego bieżący tydzień i poprzednie 28 dni.

Jeśli kierowca prowadzi pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy, ma obowiązek okazać na żądanie funkcjonariusza kontroli :
- kartę kierowcy;
- wszelkie zapisy odręczne na wydrukach, które zostały przez kierowcę wykonane w ciągu bieżącego tygodnia oraz poprzednich 15 dni kalendarzowych, zgodnie z wymaganiami oraz
- jeśli prowadził pojazd wyposażony w tachograf analogowy – odpowiednie wykresówki z bieżącego tygodnia oraz poprzednich 15 dni kalendarzowych.

Od 1 stycznia 2008 r. kierowca ma obowiązek okazywać: wydruki i zapisy odręczne z okresu obejmującego bieżący tydzień i poprzednie 28 dni.

Funkcjonariusz służb kontrolnych może sprawdzić, czy przepisy rozporządzenia są przestrzegane, analizując wykresówki, dane wyświetlone w okienku tachografu cyfrowego i wydrukowane z tachografu cyfrowego oraz z karty kierowcy.

Art. 27 – wprowadza zmiany w rozporządzeniu Rady (WE) nr 2135/98:
Art. 2 ust. 1 lit. a) otrzymuje następujące brzmienie:
1. a) Od dwudziestego dnia po dniu opublikowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15.03.2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego i zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) nr 2135/98, pojazdy dopuszczone do ruchu po raz pierwszy, będą wyposażane w urządzenie rejestrujące zgodnie z wymaganiami załącznika IB do rozporządzenia (EWG) nr 3821/85.
Art. 2 ust. 2 otrzymuje następujące brzmienie:
2. Państwa Członkowskie zastosują środki niezbędne dla umożliwienia im wydania kart kierowców najpóźniej w dwudziestym dniu od dnia publikacji rozporządzenia (WE) nr 561/2006.
Oznacza to, że od dnia 1 maja 2006 r. w pojazdach po raz pierwszy wprowadzonych do ruchu muszą być zainstalowane tachografy cyfrowe, a państwo członkowskie – musi być gotowe do wydawania kart do tachografów cyfrowych.

materiały: Miniesterstwo Infrastruktury 21.07.08