Actros - bezpieczna ciężarówka w standardzie

Actros - bezpieczna ciężarówka w standardzie

























C
zęsto nie zdajemy sobie sprawy jak ważną rolę, w ekstremalnych sytuacjach, mogą odegrać systemy czynnego bezpieczeństwa zamontowane w naszym pojeździe. Producent czasem dokłada je w standardzie, innym razem trzeba za nie słono dopłacać - ale tak na prawdę rzadko się zdarza, że możemy z tych udogodnień korzystać na co dzień. Niektóre systemy bezpieczeństwa zamontowane w samochodzie uaktywniają się dopiero w sytuacji ekstremalnej i wtedy ratują nas z opresji. Schowane gdzieś głęboko, pośród elektronicznego gąszczu wiązek, czujników i komputerów, są dyskretnymi świadkami naszej codziennej jazdy - aż do czasu, gdy na drodze wydarzy się ... nieprzewidywana wcześniej sytuacja.

 

Prawie wszystkie istniejące dziś systemy bezpieczeństwa powstały albo w ramach grupy Daimler AG albo trafiły po raz pierwszy do seryjnej produkcji właśnie w samochodach marki Mercedes-Benz. Przykładowo w 1981 r. Daimler-Benz AG jako pierwszy producent samochodów wyposażył ciężarówki i autobusy marki Mercedes-Benz w system zapobiegający blokowaniu kół przy hamowaniu, znany jako ABS - i to zaledwie trzy lata po premierze tego systemu w samochodach osobowych.  Mercedes-Benz zrewolucjonizował technologię układów hamulcowych wraz z wprowadzeniem nowego Actrosa w roku 1996: był to pierwszy na świecie samochód ciężarowy standardowo wyposażony w hamulce tarczowe na wszystkich kołach i sterowany elektronicznie, wysokociśnieniowy układ hamulcowy. Actros rozpoczął tym samym nową epokę technologiczną, a dzisiaj podobne układy są standardem we wszystkich dalekobieżnych ciężarówkach wysokiej klasy w Europie. Z kolei w 2006 r. również w Actrosie po raz pierwszy zaprezentowany został unikatowy system hamowania awaryjnego Active Brake Assist, który do tej pory nie znalazł naśladowcy i dał Actrosowi pozycję lidera w bezpieczeństwie pojazdów ciężarowych.

Active Brake Assist to ważny element wyposażenia specjalnego i jeden z najważniejszych atrybutów ulepszonego, bezpieczniejszego Actrosa. Swoją premierę miał już w poprzedniej generacji tego modelu. W odróżnieniu od kontroli odległości, system awaryjnego hamowania Active Brake Assist rozpoczyna hamowanie awaryjne w sytuacji, gdy istnieje poważne ryzyko zderzenia z wolniejszym pojazdem jadącym z przodu. Za pomocą trzech wiązek radarowych z układu kontroli odległości, system wykrywa przeszkody poruszające się przed ciężarówką na tym samym pasie ruchu w odległości 7-150 m i w obrębie trzystopniowego kąta widzenia, obliczając jednocześnie różnicę prędkości obu pojazdów. Jeżeli w danej sytuacji wypadek jest nieunikniony, system powiadamia kierowcę sygnałem dźwiękowym i wizualnym w postaci czerwonego trójkąta, a jeżeli ryzyko kolizji dalej się powiększa, automatycznie rozpoczyna częściowe hamowanie (30 proc.). Jeżeli kierowca nadal nie reaguje, system rozpoczyna pełne hamowanie awaryjne.
Chociaż system hamowania awaryjnego nie może zawsze aktywnie zapobiegać wypadkom, zastosowanie pełnej siły hamowania pomaga przynajmniej zmniejszyć prędkość, przy jakiej następuje zderzenie, a tym samym zmniejszyć skutki wypadku. System stopniowo ostrzega kierowcę o niebezpieczeństwie, ale nie odbiera mu kontroli nad pojazdem - w każdej chwili może on samodzielnie zareagować i wykonać awaryjny manewr omijania. Ponieważ zderzenia z pojazdem z przodu stanowią większość wypadków z udziałem samochodów ciężarowych na europejskich drogach, stosowanie systemu Active Brake Assist powinno wpłynąć na spadek liczby wypadków.


PICT0078






Kontrola odległości Telligent ułatwia pracę kierowcy na autostradach i innych długich trasach. Kiedy system zauważy, że z przodu jedzie dużo wolniejszy pojazd, automatycznie przyhamowuje ciężarówkę z użyciem 30 proc. siły hamulców, aż odległość między obydwoma pojazdami nie wróci do uprzednio zaprogramowanej wartości. Jeżeli poprzedzający pojazd przyspieszy lub kierowca zmieni pas, system kontroli odległości automatycznie zwiększa prędkość ciężarówki aż do osiągnięcia poprzedniej, ustalonej wartości. System ten stanowi podstawę działania układu hamowania awaryjnego Active Brake Assist.

System poziomowania pojazdu Telligent (Telligent roll control), dostępny w wyposażeniu dodatkowym nowego modelu Mercedes-Benz Actros, steruje pracą amortyzatorów w zależności od danej sytuacji na drodze. Zwykłe amortyzatory mają z góry określoną charakterystykę odbicia i kompresji, co nie zawsze sprawdza się w przypadku zróżnicowanych wymagań w codziennej eksploatacji ciężarówek. Na szczęście jest odpowiednie rozwiązanie: system Telligent roll control dla ciągników dwu- i trzyosiowych. System ten automatycznie dostosowuje i zmienia stopień tłumienia w zależności od danej sytuacji na drodze i rodzaju nawierzchni. Czujniki rejestrują ruchy pionowe na przedniej i tylnej osi, ciśnienie hamowania, warunki obciążenia, ruchy pedału gazu i prędkość pojazdu. Wartości te trafiają do elektronicznego systemu sterowania, który przetwarza je na sygnały sterowania i przekazuje do amortyzatorów, wyposażonych w elektronicznie sterowane zawory.

Asystent utrzymania pasa ruchu Telligent ostrzega kierowcę sygnałem dźwiękowym, jeżeli pojazd zamierza opuścić swój oznaczony pas ruchu. Jego funkcjonowanie opiera się na kamerze cyfrowej monitorującej drogę przed ciężarówką – jeżeli pasy są wyraźnie oznaczone, system zapobiega niebezpiecznemu wyjeżdżaniu poza pas ruchu. Asystent utrzymania pasa ruchu Telligent jest szczególnie przydatny dla kierowców pokonujących długie trasy na autostradach. Może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka wypadków lub przynajmniej do zredukowania ich konsekwencji.

Stabilizacja toru jazdy Telligent to aktywny system bezpieczeństwa, który zmniejsza ryzyko poślizgu zestawu w czasie pokonywania zakrętów lub wykonywania awaryjnych manewrów omijania. System zmniejsza moc silnika i steruje siłami hamowania na każdym kole podczas dynamicznych manewrów awaryjnych, kiedy to pojazd ma tendencję do nadsterowności lub podsterowności. Układ przeciwdziała także „złożeniu” się zestawu poprzez jednoczesną, precyzyjną kontrolę ciśnienia hamowania w naczepie, nawet jeżeli jest ona wyposażona w konwencjonalny, pneumatyczny układ hamulcowy.
Stabilizacja toru jazdy Telligent wykrywa również ryzyko przewrócenia się naczepy na wczesnym etapie. Jeżeli kierowca nie zorientuje się, że naczepa zaczyna grozić przewróceniem, na przykład na długich zakrętach, na zjazdach z autostrad lub przy szybkiej zmianie pasa ruchu, system redukuje prędkość całego zestawu, aż do momentu przywrócenia stabilności. To znacznie zmniejsza ryzyko przewrócenia się naczepy, oczywiście w granicach fizycznych możliwości. System ten to odpowiednik systemu ESP w samochodach osobowych, uzupełniony o dodatkowe funkcje dostosowane i rozszerzone na potrzeby samochodów ciężarowych.

PICT0128







Powolna jazda może także stanowić zagrożenie. Istniejące systemy kontroli odległości świetnie sprawdzają się w normalnym ruchu drogowym. Mercedes-Benz pracuje już nad asystentem jazdy w korku (Tailback Assist), który ułatwi poruszanie się w korkach lub w powolnym, przerywanym ruchu miejskim. Układ zatrzymuje pojazd i wykorzystuje wiązkę podczerwieni do mierzenia odległości. W przeciwieństwie do układu kontroli odległości, uwzględnia też obszar bezpośrednio przed pojazdem. Kolejna różnica polega na tym, że Tailback Assist nie pozwala pojazdowi na automatyczne wznowienie jazdy po zatrzymaniu, bo ruch miejski, skrzyżowania ze światłami, czy przejścia dla pieszych mogą szybko wymagać kolejnych przystanków. Dlatego pojazd powraca do uprzednio zaprogramowanej prędkości tylko wtedy, gdy kierowca naciśnie pedał gazu.

Active Brake Assist, kontrola odległości, kontrola trakcji, asystent pasa ruchu lub stabilizacja toru jazdy to najważniejsze z dzisiejszych systemów bezpieczeństwa i wspomagania. Marce Mercedes-Benz zależy na ich rozpowszechnieniu i jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Z tego powodu nowe Actrosy są dostępne z pakietami bezpieczeństwa - Pakietem Bezpieczeństwa Basic lub Pakietem Bezpieczeństwa Top. Na każdy z nich składają się konkretne systemy bezpieczeństwa i wspomagania kierowcy - na pakiet Top (Safety Pack Top) składają się wszystkie dostępne systemy, w tym opisany wyżej system hamowania awaryjnego Active Brake Assist.

Fakt, iż inwestycja w systemy bezpieczeństwa może się opłacać również z punktu widzenia czysto ekonomicznego, został potwierdzony w teście flotowym, w którym brało udział 1000 ciągników siodłowych. Pojazdy przejechały dystans 100 milionów kilometrów. Połowa z nich była wyposażona w aktywne systemy bezpieczeństwa - system stabilizacji toru jazdy, asystenta pasa ruchu, system kontroli odległości, a druga połowa ich nie posiadała. Okazało się, że w przypadku pojazdów wyposażonych w systemy bezpieczeństwa liczba ciężkich wypadków była o połowę niższa, a koszty poniesionych szkód w odniesieniu do pojedynczego wypadku były średnio o 90 proc. niższe. Tak więc systemy bezpieczeństwa to również oszczędność.

 

Chociaż wypadki drogowe spowodowane przez kierowców samochodów ciężarowych w 2008 roku na terenie Polski stanowią jedynie 7,4 proc. (zmniejszenie w stosunku do 2007 r. o 11,4 proc.), to często mają one bardzo poważne konsekwencje. Ogólnie stan bezpieczeństwa na polskich drogach jest tragiczny.  W 2008 r.  miało miejsce 49054 wypadków drogowych (o 482 mniej niż w roku 2007 - -1 proc.), zginęło w nich   5437 osoby (-2,6  proc. w porównaniu do 2007), a 62097 zostało rannych (-1,8 proc.). Średnio na 100 wypadków ginie 11,1 osób (w porównaniu: w Wielkiej Brytanii 1,6 osoby, w  Belgii - 2,1, a w Czechach - 5,3). Wypadki drogowe to pierwsza przyczyna tragicznych zgonów w Polsce, ich liczba przewyższa liczbę samobójstw i zabójstw łącznie. Do największej ilości wypadków doszło w województwie śląskim, a najpoważniejsze były te w województwie wielkopolskim i mazowieckim. Najbardziej  tragicznym miesiącem był październik, a dniem tygodnia - piątek, jeśli chodzi o ilość wypadków, oraz niedziela, gdy weźmiemy pod uwagę ilość zabitych. Zdecydowana większość wypadków miała miejsce na obszarze zabudowanym (71 proc.), jednakże to wypadki w obszarze niezabudowanym przyniosły aż 54 proc. ofiar śmiertelnych.
Kierowcy samochodów ciężarowych spowodowali 7,4 proc. wypadków (2864; wobec 3387 w roku 2007), jednakże z reguły miały one poważniejsze konsekwencje. Ich przyczyną najczęściej było zderzenie z poprzedzającym pojazdem, zjechanie z drogi
i nieprawidłowa zmiana pasa ruchu.


(MB)
materiały: Mercedes-Benz Polska